اصلاح‌طلبان دلخوش به آخرین شانس‌ها

زیتون- مهدی تاجیک: شورای نگهبان نتایج بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات مجلس را بامداد شنبه به وزارت کشور تحویل داد و همزمان موجی از شایعات درباره تعداد افراد رد صلاحیت شده شکل گرفت. اصلاح‌طلبان امیدوار بودند که شورای نگهبان از تصمیم قبلی خود در ردصلاحیت‌ها عقب نشینی کند و تعدادی از کاندیداهای این جریان را به گردونه انتخابات بازگرداند. طی روزهای اخیر لیست‌هایی هم در فضای مجازی منتشر می‌شد که حکایت از تایید صلاحیت گروهی از اصلاح‌طلبان داشت اما به نظر می‌رسد که شورای نگهبان موضع خود را دستکم در قبال چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب تغییر نداده است. وزارت کشور روز شنبه به طور رسمی اعلام کرده که ۶ هزار و ۱۸۰ نفر از داوطلبان انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند که این تعداد حدود ۵۱درصد از ثبت نام کنندگان اولیه را شامل می‌شود.

آخرین فرصت‌ها در آخرین روزها

طبق گزارشها٬ لیست تایید‌صلاحیت شده ها و رد صلاحیت شده‌ها توسط وزارت کشور به فرمانداری‌ها ابلاغ شده است و فرمانداری‌ها موظفند که نتایج را در اختیار کاندیداها قرار دهند. صبح شنبه شایعاتی وجود داشت مبنی بر این که دولت جلوی ابلاغ نتایج از سوی وزارت کشور به فرمانداری‌ها را گرفته تا با شورای نگهبان درباره رد صلاحیت‌ها مذاکره کند اما حسینعلی امیری سخنگوی وزارت کشور این شایعه را به شدت تکذیب کرد و گفت :« به محض اینکه اسامی در اختیار وزارت کشور قرار گرفت کار ابلاغ به فرمانداری ها آغاز شد و این کار در حال انجام است و اساسا این شایعه صحت ندارد.» طبق قانون کاندیداهای رد صلاحیت شده سه روز فرصت دارند تا از شورای نگهبان تقاضای تجدیدنظرخواهی کنند و بنابراین نتایج نهایی صلاحیت‌ها روز ۲۰ بهمن مشخص خواهد شد.

گروه‌های تلگرامی که توسط فعالان انتخاباتی اصلاح‌طلب راه‌اندازی شده‌ اند ظاهرا قرار است جای ستادهای انتخاباتی را بگیرند.

تکیه به گروه‌های مجازی

در فاصله کمتر از سه هفته مانده به برگزاری انتخابات مجلس هنوز هیچ لیست انتخاباتی مشخصی منتشر نشده است. کار اصولگرایان از این جهت بسیار ساده‌تر است و تقریبا همه چهره‌های شاخص این جریان توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شده‌اند. حسین ابراهیمی عضو جامعه روحانیت مبارز اظهار امیدواری کرده که در جلسه یکشنبه شب شورای ائتلاف لیست اصولگرایان نهایی شود. اصلاح‌طلبان اما هنوز برای تهیه لیست انتخاباتی با علامت‌ سوال‌های فراوان روبرو هستند. علی صوفی رییس ستاد اصلاح‌طلبان شهر تهران امروز در مصاحبه‌ با ایسنا گفته که هنوز نمی‌تواند به طور دقیق اعلام کند چه روزی لیست این گروه اعلام خواهد شد.استراتژی آنها در این انتخابات تنها از یک جهت مشخص شده و آن مشارکت انتخاباتی تحت هر شرایطی است. اصلاح‌طلبان می‌گویند که اگر چهره‌های شاخص امکان حضور در رقابت مجلس را نداشته باشند برای بستن لیست به سراغ چهره‌های کمتر شناخته شده خواهند رفت و حتی در شرایطی که این امکان میسر نباشد هم از اصولگرایان میانه‌رو حمایت خواهند کرد. ظاهرا هدف آنها در درجه اول جلوگیری از ورود طیف تندرو اصولگرایان به مجلس بعدی است. اصلاح‌ٓطلبان در این فاصله اندک باقی مانده به انتخابات با موانع بسیاری روبرو هستند. موضوع تهیه لیست انتخاباتی تنها یکی از این موانع است. مانع مهم دیگر این است که چگونه آنها باید نیروهایشان را در سراسر کشور بسیج کنند و به نتیجه دلخواه دست یابند. فضای تبلیغات انتخاباتی در این دور نسبت به دوره‌های گذشته بسیار حداقلی و محدود بوده است. در آخرین نمونه برنامه سخنرانی الهه کولایی از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان در دو شهر شیراز و اراک به دلیل فشار گروه‌های تندرو لغو شد. راه جایگزین برای اصلاح‌طلبان٬ اتکا به شبکه‌های اجتماعی است. گروه‌های تلگرامی که توسط فعالان انتخاباتی اصلاح‌طلب راه‌اندازی شده‌ اند ظاهرا قرار است جای ستادهای انتخاباتی را بگیرند. هنوز میزان موفقیت و ضریب نفوذ این گروه‌ها در بدنه رای‌دهندگان سنجیده نشده و مشخص نیست که تاثیر چنین گروه‌هایی بر بسیج نیروها تا چه اندازه خواهد بود.

در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی پس از رد صلاحیت چهره‌های اصلاح طلب جو به حدی سنگین بود که رای دادن محمدخاتمی در انتخابات مجلس از جانب بسیاری از فعالان سیاسی نوعی عقب‌گرد از اصول‌ اصلاح‌طلبی تعبیر شد

اصلاح طلبان در فکر تکرار تجربه ۹۲

شیوه مهندسی انتخابات مجلس توسط شورای نگهبان تقریبا مانند دور قبل بوده و الگوی عمل این نهاد در قبال اصلاح‌طلبان تفاوتی نکرده است. تفاوت این دور با دوره‌های گذشته را می‌توان در تغییر نحوه برخورد جریان اصلاح‌طلب با شورای نگهبان و نظارت استصوابی دانست. اصلاح‌طلبان در دوره‌های پیشین حساسیت به مراتب بیشتری نسبت به این نحوه عملکرد شورای نگهبان نشان می‌دادند. در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی پس از رد صلاحیت چهره‌های اصلاح طلب٬ جو به حدی سنگین بود که رای دادن محمدخاتمی در انتخابات مجلس از جانب بسیاری از فعالان سیاسی نوعی عقب‌گرد از اصول‌ اصلاح‌طلبی تعبیر شد و وی در معرض نقدهای درونی فراوان قرار گرفت. در انتخابات پیش رو اما کمتر سخن اعتراضی از سوی اصلاح‌طلبان نسبت به عملکرد شورای نگهبان به گوش می‌رسد و آنها بیشتر در پی آن هستند تا از بین کاندیداهای موجود راهی به درون مجلس پیدا کنند. وضعیت کنونی ناشی از موفقیتی است که اصلاح‌طلبان در انتخابات سال ۱۳۹۲ داشتند و توانستند در عین ناباوری نیروهایشان را پشت حسن روحانی به عنوان کاندیدای میانه‌رو بسیج کنند. آنها حالا به تکرار این تجربه فکر می‌کنند اما به نظر می‌رسد که شورای نگهبان هم دست اصلاح‌طلبان را خوانده و میدان را به اندازه‌ای تنگ کرده که آنها برای انتخاب کاندیداهای میانه‌رو هم دچار مشکل باشند.