«الگوی دفاع جامع»؛ اسم رمزِ حکومتِ نظامیان

زیتون ـ یلدا امیری: حکومت جمهوری اسلامی به سرعت به سوی نظامی شدن پیش می‌رود، سپاه پاسداران که پیش از این عملا به دولتی در سایه تبدیل شده بود، اکنون با شکست‌های پی‌درپی دولت حسن روحانی به دلیل تحریم‌ها، بی‌کفایتی و فساد، دیگر تعارف را کنار گذاشته و از سایه بیرون آمده است. بسیاری از نظامیان و حتی سیاسیون در مورد احتمال تشکیل دولتی نظامی سخن می‌گویند. از دیگر سو سپاه همچنین در صدد به دست گرفتن قدرت در عرصه «امنیت اجتماعی» است و دولت حسن روحانی نیز در این زمینه تا کنون با آنها همکاری کرده.

 سرکوب در پوشش پدافند غیر عامل

غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل جمهوری اسلامی روز ۵ آبان ۱۳۹۹ در نشست مشترک کمیته پدافند غیرعامل، وزارت کشور و شورای پدافند غیرعامل استان‌ها با حضور باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور، از «تعامل خوب و دو سویه وزارت کشور با سازمان پدافند غیرعامل» قدردانی کرد و گفت که تهدیدات پیش روی کشور به دلیل تحولات در حوزه‌های فناوری، الگوی جدیدی به خود گرفته است، به گفته او «این تغییرات لزوم نیاز به طرح‌های دفاعی جدیدی را در برابر تهدیدات ضروری می‌کند.»

جلالی در واقع پیشرفت فناوری و به طور غیر مستقیم شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های آنلاین را خطر جدیدی معرفی می‌کند که نیاز به تمهیدات جدیدی دارد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل افزود: «به صورت خیلی خلاصه تهدیدات مردم محور شدند و در هر سناریویی از سوی دشمنان مردم و استفاده از اندرکنش آنان در محاسبات دشمن به یک مولفه جدید تبدیل شده است. از این رو باید به دنبال یک الگوی دفاع جامع در کشور باشیم.»

رئیس سازمان پدافند غیرعامل: «به صورت خیلی خلاصه تهدیدات مردم محور شدند… از این رو باید به دنبال یک الگوی دفاع جامع در کشور باشیم.»

او گفته است که در یک الگوی جامع دفاعی هم نیازمند رویکرد نظامی و غیرنظامی برای اداره مردم هستیم، اداره مردم در شرایط بحران یک ضرورت است. از سوی دیگر بخشی از لایه‌های دفاعی در دفاع غیرنظامی و پدافند مردم محور خلاصه می‌شود که در این زمینه با استفاده از ظرفیت‌ها و ساختارهای وزارت کشور در قالب استانداران و فرمانداران پدافند غیرعامل در استان‌ها تلاش کردیم ساختارهای پدافند غیرعامل را در استان‌ها متناسب با سطح مأموریت آنها تنظیم و تقویت کنیم.

بنابر این سخنان به نظر می‌رسد که این سازمان نظامی از یک سو اعتراضات مردمی را گزینه‌ای نزدیک می‌بینند و از سوی دیگر به دنبال شیوه‌های جدید برای سرکوب هستند.

بیشتر بخوانید:

جایی که «دولت‌‌های موازی» به‌هم رسیدند

رضویون؛ پای سپاه در کفش نیروی انتظامی

انتقال پایتخت به سبکِ سپاه

با افزایش فشارهای اجتماعی و اقتصادی در ایران و بالاخص بعد از اعتراضات و سرکوب‌های گسترده آبان ۹۸، احتمال تکرار این اعتراضات به یکی از نگرانی‌های اساسی حاکمیت و بالاخص نظامیان نبدل شد. اعتراضات آبان یکی از مقاطعی بود که در آن دولت اختلافات خود را با نظامیان و بالاخص سپاه یا به طعنه حسن روحانی «دولت با تفنگ» کنار گذاشت و برای سرکوب با هم متحد شدند. حسن روحانی از سرکوب مردم در آبان ۱۳۹۸ حمایت کرد و معترضین را انگشت‌شمار خواند و گفت در فیلم‌ها دیده که آنان عددی نیستند.. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، معترضین به گران شدن بنزین را «اشرار» خواند و حساب آنان را از «مردم »جدا کرد. علی ربیعی، سخنگوی دولت هم معترضان را «تروریست» توصیف کرد و سپاه پاسداران با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که با معترضین «سخت» برخورد خواهد شد.

اما از میان رفتن نقش دولت در اداره کشور از سال‌ها پیش آغاز شد درست زمانی که سپاه پاسداران با قدرت اسلحه تصمیم گرفتند خواسته‌های خود را به کرسی بنشانند.

شروعی بر پایان دولت غیرنظامی

لندکروزهای سپاه پاسداران باند فرودگاه را بستند، برخی گزارش‌ها از آمدن تانک حکایت می‌کردند، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۳ قرار بود فرودگاه امام خمینی با حضور محمد خاتمی، رئیس جمهور دوره اصلاحات افتتاح شود، اولین هواپیما با خواهش وزیر راه وقت فرو نشست، اما دومین هواپیما اجازه فرود نیافت. هواپیماهای جنگی تحت فرمان ستاد کل نیروهای مسلح، تهدید کردند که در صورت فرود به سوی آن شلیک خواهند کرد، احمد خرم، وزیر راه دولت وقت در مصاحبه‌ای گفت: «یک فانتوم و یک میگ ۲۹ بالای سر این هواپیما رفتند. جنگنده ها به هواپیمای مسافری اعلام کردند اجازه نشستن ندارد.»  هواپیما به سمت اصفهان رفت.

بهانه سپاه پاسداران  برای این لشکر کشی حضور شرکت ترکیه‌ای تاو بود. شرکت تاو در مناقصه وزارت راه موفق شده بود راه اندازی بخش خدمات فرودگاه از کارگو تا هندلینگ را در اختیار خود بگیرد و همچنین قرار بود این شرکت فاز دوم این فرودگاه را طی دو سال تکمیل کند و تحویل دهد. اما ظاهرا شرکت‌های تحت پوشش سپاه در این مناقصه شکست خورده بودند. شرکت هواپیمایی آسمان و رییس این شرکت علی عابدزاده که از سرداران سابق سپاه پاسداران بود، خواستار آن بود که بخش حمل بار تجاری یا همان کارگوی این فرودگاه به آسمان واگذار شود.

احمد خرم معتقد است که محمد باقر قالیباف، فرمانده وقت نیروی انتظامی، پشت پرده جریان فرودگاه امام خمینی قرار داشت.

احمد خرم معتقد است که محمد باقر قالیباف، فرمانده وقت نیروی انتظامی، پشت پرده جریان فرودگاه امام خمینی قرار داشت و فرمانده عملیات این جریان بوده است. امروز قالیباف بر صندلی ریاست مجلس نشسته و نشان بارزی از نظامی شدن حکومت جمهوری اسلامی است.

اما پس از دولت خاتمی دیگر نیاز به تانک و فانتوم نبود. محمود احمدی نژاد در طول ۸ سال ریاست جمهوری اغلب صنایع و شرکت‌های بزرگ را به سپاه واگذار کرد. اکنون نیز دولت حسن روحانی زمینه ورود نظامیان را هموار کرده و بخش‌هایی چون امنیت اجتماعی را با همکاری تمام و کمال به آنها واگذار می‌کند.

هشدار در مورد قدرت گرفتن نظامیان

علی مطهری در گفت‌وگویی که ۲۹ شهریور ۱۳۹۹ منتشر شد، از طرح شماری از نمایندگان مجلس برای اصلاح قانون انتخابات انتقاد کرد در بخشی از این طرح  که به تعریف «رجل سیاسی» مربوط می‌شود آمده که نظامیان در حال کار نیز می‌توانند نامزد ریاست جمهوری شوند.

مطهری گفته است وقتی عضوی از ارتش یا سپاه پاسداران نامزد انتخابات و رئیس جمهور شود نتیجه تشکیل حکومت نظامیان خواهد بود.

مطهری گفته است وقتی عضوی از ارتش یا سپاه پاسداران نامزد انتخابات و رئیس جمهور شود نتیجه تشکیل حکومت نظامیان خواهد بود.

صادق زیبا کلام در مناظره ای با عنوان «نقش نظامیان در حکومت‌ها» می‌گوید: حکومت نظامیان برای پیشرفت اقتصادی،توسعه سیاسی و پیشرفت اجتماعی به هیچ وجه مطلوب نیست و از چاله به چاه افتادن است. وقتی نظامیان بر سر قدرت می‌آیند جدایی از قدرت ندارند و باعث نجات نمی‌شوند و مایه بدتر شدن اوضاع در بلندمدت خواهند شد.»

به گفته این تحلیل‌گر اگر حکومت واقعا نظامی باشد تمام اصل و اساسی دموکراسی را زیر پا می‌گذارد و در حکومت‌های نظامی قانون، فرع بر اراده حاکمان نظامی می‌شود.

حکومت نظامیان

حافظه تاریخ یادآور روزهایی سخت برای مردمان کشورهایی است که تحت حکومت نظامیان زندگی کردند. شیلی که این روزها مردمش در شادی پیروزی دمکراسی‌ و زدودن آخرین نشانه‌های حکومت نظامی ژنرال پینوشه غوطه‌ور هستند، از این نمونه‌هاست. هر چند امروز مردم شیلی با رای قاطع خواستار اصلاح قانون اساسی شدند و بیش از ۷۸ درصد رای دهندگان، به تغییر قانون اساسی به جا مانده از زمان ژنرال پینوشه رای دادند، اما برای رسیدن به این نقطه مسیر دشواری را طی کردند.

پنج هزار نفر این جاییم/ در این بخش کوچک شهر/ چه دشوار است سرودی سرکردن/ آن‌گاه که وحشت را آواز می‌خوانیم/ وحشت آن‌که من زنده‌ام/ وحشت آن‌که می‌میرم من/ خود را در انبوه این همه دیدن/ و در میان این لحظه‌های بی‌شمار ابدیت/ که در آن سکوت و فریاد هست/ لحظه پایان آوازم رقم می‌خورد.

این آخرین ترانه ویکتور خارا خواننده، شاعر و انقلابی شیلیایی بود که بر تکه‌ای از روزنامه نوشته بود، او در سال ۱۹۷۳ با آغاز کودتای پینوشه بازداشت شد و به همراه تعداد زیادی از دانشجویان به استادیوم سانتیاگو منتقل شد. استخوان‌های دست و انگشت‌های او را شکستند و به او گفتند در حضور بقیه بازداشت‌شدگان آواز بخواند و او ترانه «ما پیروز خواهیم شد» سرود مخصوص حزب اتحاد مردمی را خواند. در روز ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۳ جسد تیرباران شده او در کنار خیابان پیدا شد.

حکومت شیلی در دوران پینوشه نمونه‌ای مثال زدنی از یک حکومت نظامی در تاریخ است، حکومتی که هر چند باعث پیشرفت اقتصاد شیلی شد، اما خفقانی بی حد و حصر در کشور ایجاد کرد، علنا نیروهای اپوزسیون را کشت و آزادی بیان را نابود کرد. مسیری که به نظر می رسد مقامات جمهوری اسلامی نیز آن را در پیش گرفته‌اند، البته بدون فاکتور پیشرفت اقتصادی.