چالش های پیش روی مازندران با انتقال آب خزر

زیتون- منتخب مردم ساری برای مجلس دهم، از منتقدان طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان است، زیرا این طرح را خیانتی آشکار به محیط زیست مازندران می داند که عواقبی جبران ناپذیر در پی خواهد داشت.

علی اصغر یوسف‌نژاد با تاکید بر اینکه از جمله طرح‌هایی که گمان می‌رفت به بایگانی تاریخ سپرده شود ماجرای انتقال آب دریای خزر به استان سمنان است، گفت که براساس این طرح قرار است سالانه ۲۲۲ میلیون مترمکعب آب از ساحل دریای خزر شیرین سازی شده و از طریق پمپاژ به استان سمنان منتقل شود.

طرحی که رئیس جمهور نیز در سفر استانی به سمنان در جمع مردم این شهر از آن به عنوان طرحی بلندمدت یاد کرد که در دستور کار دولت قرار دارد.

یوسف نژاد در این مورد توضیح داد:« متاسفانه چالش‌های زیست محیطی این طرح به قدر کفایت از سوی مشاور طرح مورد بررسی قرار نگرفته و به استناد گزارشی که در چهارم آذرماه سال ۱۳۹۳ توسط دفتر مطالعات زیربنایی(گروه آب) تهیه و تسلیم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی شده است مهمترین چالش این طرح مربوط به بهره وری اقتصادی آن است که از قضا اصلی ترین دلیل اجرای آن از سوی دولت‌ها اعلام می‌شود. برخی چالش‌های اقتصادی و زیست محیطی این طرح نشان می‌دهد هزینه آن به مراتب بیشتر از فایده‌اش است. امیدوارم وزارت نیرو توجهی جدی به جزئیات طرح انتقال آب خزر به سمنان داشته باشد و با عنایت به جمیع جهات، آن را از دستور کار خود خارج کند.

منتخب مردم ساری در ادامه به ایسنا گفت:« براساس محاسبات انجام شده در سال ۱۳۹۳ توسط مشاور طرح، قیمت تمام شده یک مترمکعب آب در این طرح پس از شیرین سازی و انتقال، برابر با ۴۲۸۷۳ ریال و شاخص اقتصادی نسبت فایده به هزینه در این طرح برابر با ۰.۵۳ است که حاکی از عدم توجیه پذیری اقتصادی آن است. در این طرح نه تنها اشاره‌ای به گزینه‌های مرتبط با تامین نیاز آبی استان سمنان از منابع آبی استان به وسیله افزایش بهره وری با رویکرد مدیریت تقاضا نشده است، بلکه با توجه به هزینه بالای تمام شده آب در این طرح و عدم بازیابی آن در بخش صنعت، مشخص می‌شود که صنایع هدف در این استان با توجه به آب بری آنها سودده نیستند که بتوانند هزینه‌های ناشی از شیرین سازی و انتقال آب را جبران کنند.»

یوسف‌نژاد در مورد هزینه های این طرح افزود:« نگاهی دقیق‌تر به مشخصات و الزامات این طرح نشان می‌دهد که فارغ از هزینه هنگفت و صرف زمانی طاقت فرسا برای اتمام آن، هزینه‌های فراوانی را بر اقتصاد و محیط زیست مازندران تحمیل می‌کند و این در حالی است که استان مازندران همینک با چالش‌های بسیاری در حوزه منابع آبی روبه روست و به هیچ وجه منطقی نیست که برای اجرای طرحی که به طبیعتش آسیب می‌رساند متقبل هزینه‌های هنگفتی نیز شود. به عنوان مثال قرار است لوله‌های طرح مذکور از محل برداشت آب و ایستگاه نمک زدایی و شیرین سازی آن در ساحل خزر در رقوم ۲۱ متر در ساحل به ارتفاع ۲۳۱۲ متر پمپاژ شود که در این مسیر از مناطق طبیعی و آسیب پذیر زیادی عبور می‌کند که نیازمند هزینه‌های اجرا، مراقبت و تامین انرژی هنگفتی است.»

منتخب مردم ساری با اشاره به اینکه میزان کل برق مورد نیاز این طرح ۴۴۸.۸ مگاوات برآورد شده است که ۱۸۰ مگاوات آن به تاسیسات نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا و ۲۶۸.۸ مگاوات آن به ایستگاه‌های پمپاژ آب اختصاص دارد، تصریح کرد:« مجموعه مصارف این طرح در حوزه شرکت برق منطقه‌ای مازندران ۳۱۴.۷ مگاوات و در حوزه شرکت برق منطقه ای سمنان ۱۳۴.۱ مگاوات برآورد شده است که نشان می‌دهد بار اصلی طرح از نظر اقتصادی بر دوش «برق منطقه ای مازندران» است، در حالی که با صرف همین میزان هزینه و انرژی می‌توان بسیاری از مشکلات حوزه نیرو در مازندران را برطرف و به کاهش بدهکاری این شرکت به پیمانکاران کمک کرد. موارد فراوان دیگری را می‌توان مثال زد که نشان می‌دهد این طرح به هیچ عنوان از توجیه اقتصادی لازم برخوردار نیست و به جز تحمیل زیان به بخش نیرو در مازندران هیچ فایده‌ای برای مردم استان ندارد، در حالی که مازندران با توجه به گردشگرپذیر بودن، استانی است که هر ساله حداقل ۵ ماه خدمات ملی ارائه می‌کند و اقصی نقاط آن نیازمند برخورداری از منابع برق به مراتب بیشتری است.»

یوسف نژاد با اشاره به اینکه هزینه سرمایه گذاری اولیه این طرح ۴۴۵۰۰ میلیارد ریال و هزینه سالیانه نگهداری و بهره برداری از طرح ۴۰۷۱.۶ میلیارد ریال برآورد شده تا آب مازندران به سمنان منتقل شود و با هزینه تمام شده ۴۲۸۷۳ ریال مورد مصرف قرار گیرد، گفت:« بنابراین محاسبه‌ای ساده نشان می‌دهد که این طرح از نظر اقتصادی به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست. این مبالغ هنگفت در حالی قرار است هزینه شود که بودجه عمرانی استان مازندران در سال ۱۳۹۳ اندکی بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.»

او با اشاره به اینکه در حوزه آسیب‌های زیست محیطی که یکی دیگر از دلایل مخالفت آشکار بنده با این طرح است، دلایل فراوان است، ادامه داد:« پساب حاصل از شیرین سازی در این طرح با غلظت ۲۵ گرم در لیتر دارای نمک و حرارت بیشتر نسبت به وضعیت فعلی آب دریای خزر به دریا تخلیه می‌شود که در فاصله نزدیک به مجرای تخلیه کننده آثاری منفی بر موجودات دریایی وارد می‌کند.»

نماینده اسبق ساری در مجلس با تاکید بر اینکه براساس مدلسازی‌های صورت گرفته توسط گروه آب دفتر مطالعات زیربنایی با اجرای این طرح، شوری آب از ۱۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش می‌یابد که بر ماهیان شاخص منطقه بیشترین آثار منفی را بر جای خواهد گذاشت، گفت:« این درحالی است که بعد از کشاورزی، شیلات اصلی ترین منبع درآمد مردم ساحل نشین در شرق مازندران است و اجرای این طرح ضمن آسیب به طبیعت دریا، دست مایه نابودی اقتصادی مردم منطقه خواهد شد. مهمترین جنبه زیست محیطی این طرح، مصرف بالای انرژی و انتشار آلاینده‌های ناشی از آن در طول مسیر بهره برداری از تاسیسات آب شیرین کن است. بهره برداری از آن با تخلیه لجن حاصل از عملیات پیش تصفیه آثاری مخرب بر محیط ساحلی به جای خواهد گذاشت.»

یوسف نژاد در مورد تاثیر این طرح بر اکوسیستم منطقه گفت:« خط لوله انتقال آب خزر به استان سمنان در مسیر خود از اکوسیستم‌های کشاورزی و جنگلی می گذرد و تمام این مسیر را دچار آسیب می‌کند. کاهش امنیت گونه‌های جانوری اطراف مسیر انتقال که از جوار مناطق حفاظت شده مازندران می‌گذرد و رفت و آمد و ترافیک ساخت و بهره برداری که آثاری شدید بر زیست بوم منطقه به جای خواهد گذاشت از جمله دلایل ما برای نگرانی از اجرای چنین طرحی است.»