زیتون- متن پیش رو معرفی کتاب «ترجمه و شرح رساله منطقی- فلسفیِ» نوشته‌ی «لودویگ ویتگنشتاین» با ترجمه ی«سروش دباغ» است که به سفارش «زیتون» توسط مترجم تهیه شده است.

***

نیازی به تاکید و تکرار نیست که لودویگ ویتگنشتاین به همراه مارتین هایدگر، با عنایت به حجم مقالات و کتابهایی که دربارۀ آنها نوشته شده و نفوذ آراء شان در شاخه های مختلف فلسفه، به گواهی کثیری از فلسفه پژوهان، مهمترین فیلسوفانِ قرن بیستم اند. اگر قرار باشد پنج اثرِ مهم، تاثیرگذار و بحث انگیزِ فلسفی در قرن بیستم را نام ببریم، قطعا «هستی و زمانِ» هایدگر و « رسالۀ منطقی- فلسفیِ» ویتگنشتاین، در این فهرست جای دارند.

لودویگ جوان، در بحبوحۀ جنگ جهانی اول، روزگاری که عضو ارتش اتریش بود و در جبهه می جنگید، در کوله پشتیِ خود متن دست نویسی را حمل می کرد و هروقت مجالی می یافت، روی آن کار می کرد. او در انتهای جنگ، نسخۀ نهاییِ این متن را برای استاد سابق خود در کمبریج، برتراند راسل فرستاد. پس از ۳ سال ، کتاب با مقدمۀ راسل و با نام پیشنهادیِ ادوارد مور تحت عنوان Tractatus Logico- Philosophicus منتشر شد؛ عنوانی که آشکارا تداعی کنندۀ عنوان کتاب Tractatus Theologico- Politicus، نوشتۀ بندیکت اسپینوزا است. پس از یکسال، ترجمۀ انگلیسی این اثر منتشر گشت و آوازه ای جهانی برای نگارنده اش به همراه آورد. در این اثر نبوغ آمیز، ویتگنشتاین، با وام کردن آموزه هایی از فرگه، راسل، کانت، شوپنهاور و اسپینوزا، نظریۀ بدیع خویش دربارۀ معناداری را با تفکیک میان «امور گفتنی» و «امورنشان دادنی» تبیین کرده است. افزون بر این، تلقی ویتگنشتاین از اخلاق، زیبایی شناسی و مقولات اگزیستانسیلی چون مرگ، معنای زندگی و سکوت در فقرات پایانیِ کتاب با عباراتی موجز و زیبا و تامل برانگیز تقریر شده است.

اخیرا چاپ دوم « ترجمه و شرح رساله منطقی- فلسفیِ» ویتگنشتاین توسط نشر « هرمس» روانۀ بازار شده است. در این اثر کوشیده ام، ترجمه ای از این اثر کلاسیک فلسفی بدست دهم که به زبان فارسی متعارف نزدیک باشد و بر غنای ادبیات ویتگنشتاین پژوهی بیفزاید. جهت ایضاح بیشتر مضامینِ این کتاب دورانساز فلسفی، شرحی ۱۵۰ صفحه ای بر آن نوشته، مفاهیم محوریِ «رساله منطقی- فلسفی» نظیر امر واقع، معنا، مدلول، فضای منطقی، علیت، قوانین طبیعت، استقراء، سوژۀ متافیزیکی ، از وجه ابدی و سکوت را شرح کرده ام.

پس از « سکوت و معنا» و « زبان و تصویر جهان»، « ترجمه و شرح رساله منطقی- فلسفی»، سومین اثر من در حوزۀ ویتگنشتاین پژوهی است. امیدوارم این کتاب به کار کسانی که دلمشغول تحولات سنت فلسفۀ تحلیلی، عموما و فلسفۀ ویتگنشتاین، خصوصا هستند، بیاید.