روزی که ظریف آسِ دل تاجزاده را برید

زیتون: «کلاب‌هاوس در زیتون» ستونی است روزانه که به اتاق‌های سیاسی این شبکه اجتماعی سرک می‌کشد…

***

نقل اول مجالس کلاب‌هاوسیِ روز گذشته تاجزاده و اعلام کاندیداتوری او بود تا اینکه ظریف آمد و همه چیز را شست و برد. موضوع از این قرار بود که دمدمای ظهر تلویزیون ایران اینترنشنال یک فایل صوتی چند دقیقه‌ای منتشر نشده از مصاحبه جواد ظریف منتشر کرد که در آن اسرار مگوی نظام درباره سیاست خارجی فاش شده بود. خیلی زود نسخه سه ساعته  فایل هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و همزمان به خبرگزاری‌ها و روزنامه‌نگاران ایمیل شد.

بعد از آن بود که این فایل، محتویات و حواشی آن، موضوع اول همه شبکه‌های اجتماعی شد. زرنگ‌ترها خیلی زود در کلاب‌هاوس اتاق بحث و بررسی این فایل صوتی را ساختند و مشتری جمع کردند.

خبرنگاران اصلاح‌طلب اتاقی ساختند به اسم «بازخوانی فایل صوتی ظریف/ دیپلماسی یا «میدان»» و خب موضوع هم آنقدر داغ بود که به سرعت تعداد اعضای اتاق بالا رفت و در قحطی مشتری این روزهای کلاب هاوس به ۳هزار نفر هم رسید. اتاق حدود ۶ ساعت و نیم طول کشید و در این فاصله فایل سه ساعته هم منتشر شد. اما بسیاری از صاحبنظران و خبرنگارانی که در این اتاق حرف زدند عملا نظراتشان را بر پایه همان بریده‌های چند دقیقه‌ای ایران اینترنشنال سوار کرده بودند و البته هر از گاهی کسانی این وسط تذکر می‌دادند که «آقا! مگر شما همه فایل را شنیده‌اید که دارید تحلیل می‌کنید؟» اما خب به نظر می‌رسید که صاحبنظران تصمیم خود را مستقل از محتوای فایل گرفته بودند و احساس وظیفه می‌کردند دیگران را در جریان آن بگذراند.

فارغ از این حواشی بحث عموما حول چند سوال و تلاش برای پاسخ به آن می‌گشت و خب با توجه به جواب‌های منطقی محدودی که می‌توانست وجود داشته باشد بر اساس اصل لانه کبوتری از یک جایی دیگر جواب‌ها تکراری بود. فایل را چه کسی منتشر کرده؟ با چه هدفی؟ نتایج انتشار آن چیست و در نهایت کمتر از همه این که محتویات آن و آثار آنها چیست؟

جواب سوالات اول و دوم به نوعی به همدیگر ارتباط داشت. به این معنی که متناسب با اهداف انتشار افرادی که می‌توانستند از آن سود ببرند متفاوت بودند. بر اساس تحلیل‌ها عوامل محتمل انتشار عبارت بودند از؛ «خود دولت»، «مخالفان دوت که می‌خواستند به مذاکرات وین ضربه بزنند»، «مخالفان ظریف که نمی‌خواهند او به انتخابات ۱۴۰۰ برسد»، «احمدی‌نژاد و دار و دسته» و «اسراییل».

گروهی معتقد بودند که این پروژه سوزاندن ظریف با کمترین هزینه و قبل از انتخابات است چرا که کسی که در مورد قاسم سلیمانی اینگونه صحبت کند دیگر جایی در نظام ندارد. عده‌ای هم برعکس این فایل را موجب افزایش محبوبیت او می‌دیدند و می‌گفتند او به عمد حساب خود را از نظام جدا کرده تا خودش را برای مردم شیرین کند. به گفته یک کاربر «این پروژه محبوب‌سازی آقای ظریف است و قرار است بین سمپات‌های آقای روحانی محبوب‌تر بشود و این یعنی او یک «نه بزرگ» است و این فایل باعث می‌شود او وارد انتخابات شود و همه‌ی صحنه بازی اینگونه چیده شده.»

کلاب‌هاوس‌های قبلیِ ما را هم دریابید:

«حسن» رفت، «فائزه» آمد

آرامش بعد از طوفان؛ سیاست امروز کشور

خاتمی و موسوی؛ از شعار حداکثری تا مقاومت حداکثری

خیز رئیسی و نیم‌خیز مجتبی خامنه‌ای برای رهبری

«دادخواهی» یا «انتخابات»

صبح فوتبالی، شام انتخاباتی

انتخاب کاندیدا از میان «دورریزهای اصول‌گرایان»

حسینِ دهقانِ فداکارِ نظام

«ما» خوب بودیم

شب بازیگران دهه۷۰ در «کباب‌هاوس»

خبرنگارانی هم برای نشان دادن اهمیت فایل از آن به عنوان «واترگیت»ی برای سیاست خارجی یاد کردند، که هم انسجام داخلی را به هم می‌زند و هم سیاست خارجی را به فنا می‌دهد.

در این میان فرید مدرسی، خبرنگار کلاب هاوسی هم طبق معمول از موضع بالا و با توپ پر وارد شد که چرا بد موقع به من وقت دادید و الان موقع افطار است و همه نمی‌توانند نظرات من را بشنوند. فرضیه دست داشتن احتمالی اسراییل را او مطرح کرد و گفت که به نظرش «در بحث وین و مذاکره اسراییل ناراحت و منزوی است و این جنگ نرم اسرائیل است.» و در ادامه تاکید کرد که «بر اساس اطلاعاتم می‌گویم، اسراییل می‌خواهد بازی را به هم بزند.» البته کمی بعد وقتی یکی دیگر از خبرنگاران به این اظهار نظر مدرسی اشاره کرد او کمی از قاطعیت موضعش کم کرد و گفت که گفته نباید این احتمال را نادیده گرفت. البته  مدرسی تاکید کرد که اساسا این فایل حاوی اطلاعات مهمی نبوده و بیخود شلوغش کردند.

محمد علی ابطحی، عضو کابینه اصلاحات هم آمد و گفت که دو سال و نیم پیش مجمعی به نام وزرای ادوار تشکیل شد، از وزرا و معاونین رییس جمهورها دعوت شد که همه حرف‌هایشان را بدون روتوش حرف‌هایشان را بگویند بنابراین اینکه آقای ظریف این حرف‌ها را زده برای این بوده که از او خواسته شده همه چیز را بگوید اگر نه او قصد و غرضی نداشته.

در آن میان بحث شرافت و حرفه‌ای بودن هم میان مهدی اقبال، زندانی سیاسی سابق و فرید مدرسی در گرفت. اقبال وقتی روی استیج رفت گفت که این فایل نشان می‌دهد که مشکل ایران کجاست و مشکلات زیر سر سپاه است. فرید مدرسی هم شاکی شد که تو قوانین کشور را زیر پا گذاشتی و از این حرف‌ها نزن، ما اینجا یک سری متخصص رسانه هستیم و داریم کار جدی می‌کنیم و مثل شما «دنبال بازی» نیستیم. اقبال هم در اولین فرصت دوباره جواب او را داد و بر اهمیت «شرف رسانه»ای کسی که قلم در دست می‌گیرد تاکید کرد.

یک اظهار نظر واکنش‌ برانگیز دیگر هم تاکید یکی از حضار بر اهمیت «جریان نفوذ» بود که به فایل دسترسی پیدا کردند و آن را به ایران اینترنشنال رساندند. و تاکید کرد که «فارغ از محتوی باید به آن پرداخت و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی باید با آن برخورد کنند». این اظهار ظر صدای یکی از خبرنگاران که مدریتور هم بود را درآورد که؛ ای بابا باز نفوذ نفوذ نکنید بیافتند به جان ما خبرنگاران و ته قضیه این بشود که بر ما سخت‌تر بگیرند.

در آن میان خبرنگاران ایران اینترنشنال هم یک آگهی تبلیغاتی رفتند که امشب ساعت ۱۰ فایل سه ساعته از تلویزیون‌شان پخش می‌شود. اما خب قبل از ساعت ۱۰ دیگر فایل همه جا چرخیده بود و لااقل افراد رسانه‌ای به آن دسترسی داشتند. البته این باعث نشد که دو تا روم نصفی که ایران اینترنشنال برای پخش مستقیم فایل ساخته بود، پر نشود و خلاصه که از این نمد کلاهی برای آنان بافته شد بالاخره. در آن میان اما شاید قشنگترین حرکت اتاقی بود که توسط وحید آنلاین یکی از فعالین مجازی به راه افتاد. «تحلیل فایل صوتی ظریف در سکوت» نام اتاقی بود که در آن همه سکوت کرده بودند و میکروفون هایشان خاموش بود و وحید آنلاین هم روی عکس پروفایلش نوشته بود: «لطفا جمع بندی کنید»!

تاجزاده و شکافی تازه در اصلاح‌طلبی

اتاق‌های مربوط به کاندیداتوری تاجزاده هم خوب داغ بود دیروز. در واقع اتاق‌های زیادی هم در مورد این موضوع به راه افتاد. در بعضی اتاق‌ها حتی اگر موضوع تاجزاده نبود هم باز گریزی به ماجرای کاندیداتوری تاجزاده در انتخابات می‌زد. یکی از پر مخاطب‌ترین اتاق های این فضا اتاق «سید مصطفی تاجزاده رسما اعلام کاندیداتوری کرد» بود که بیش از ۲ هزار نفر به آن پیوستند. اصلاح‌­طلبان هم در مورد این موضوع رسما دو دسته شده بودند. دسته اول اصلاح­طلبانی بودند که از آمدن تاجزاده چندان خوشحال نبودند. هرچند بعضی از آنها سعی می‌کردند موضعی علیه تاجزاده نگیرند اما نامزدی او در انتخابات ریاست جمهوری را باعث تندتر شدن فضا و از دست رفتن یک موقعیت برای کسب قدرت می‌دانستند. از میان آنها بعضی هم سنگ خودشان را به سینه می‌زدند که با آمدن تاجزاده ممکن بود نامزدهای مد نظرشان دیگر نتوانند با پرچم اصلاح طلبی حرکت کنند چرا که تاجزاده تعریف دیگری از اصلاحات به مردم ارائه کرده بود. اما دسته دوم که اکثرا جنبش سبزی بودند و هوادار اصلاحات ساختاری. معتقد بودند این حرکت تاجزاده و بیانیه اعلام حضورِ تند و تیزش تکلیف اصلاح طلبان را با حاکمیت مشخص می‌کند و نشان می‌دهد در دوگانه مردم و قدرت، کفه مردم سنگینی می‌کند.

البته در این میان دسته دوم بازهم می‌گفتند باید صبر کرد و دید حرکت بعدی تاجزاده چیست تا بر اساس آن تصمیم گرفت. اگر قرار باشد تاجزاده پس از رد صلاحیت از نامزد مورد تایید اصلاح طلبان و تشکیلات انتخاباتی ناسا حمایت کند، این کار بی فایده و ضربه دیگری به بدنه مردمی جریان اصلاحات خواهد بود.

البته در این اتاق به طیف‌های مختلف اجازه صحبت داده شد و همین باعث شد بعضی از شرکت‌کنندگان از مسئولان گروه تشکر کنند رفتارشان را با اتاق‌های فرید مدرسی مقایسه کنند که در آن میکروفون دیگران را خاموش می‌کند و حاضر به اضافه کردن افراد جدید به سخنرانان نیست.

در بخشی از صحبت‌ها برخی از این انتقاد کردند که سران اصلاحات حاضر به حمایت تاجزاده نیستند. کمیجانی از طرف ناسا از این مساله انتقاد کرد و گفت ما یک اساسنامه‌ای داریم که بر اساس آن هرکسی آن تعداد رای مورد نظر را بیاورد جزو نامزدهای اصلی خواهد شد. اما بهاره هدایت با انتقاد از او گفت آقای تاجزاده اساسا در آن کتگوری قرار نمی‌گیرد و  اساسا این حرف اشتباه هست. وقتی آقای تاجزاده خودش را در آن سیستم و تعریفات ببیند هم ورودش به انتخابات اشتباه است و سرمایه‌ای که پشت سرش وجود دارد را می‌سوزاند.

در جایی دیگر یکی از مخالفان تاجزاده معتقد به تندتر شدن فضای انتخابات و تحریم آن در صورت حمایت از تاجزاده بود و اعلام کرد چرا این جو حمایتی در زمانی که احتمال نامزدی حسن خمینی اعلام شد به راه نیافتاد. که بار دیگر بهاره هدایت به او پاسخ داد و گفت که من نمی‌دانم مردم کجای تحلیل‌های شما هستند که فقط رو به قدرت صحبت و تحلیل می‌کنید. مردم را فقط زمانی که در مورد روز انتخابات صحبت می‌کنید، می‌بینید. حسن خمینی را با تاجزاده مقایسه می‌کنید که اصلا هیچ ربطی به یکدیگر ندارند. خمینی بر اساس همان خط مشی اصلاح طلبان آمد و به بن بست خورد. تاجزاده خطی را آمده است که نشان می‌دهد بر اساس آن ممکن است مسیر آن دسته از اصلاح طلبان را طی نکند. رزومه این دو نفر اصلا قابل قیاس نیستند. قرار نیست خونی و ژنی به قضیه نگاه کنیم در غیر اینصورت کسانی هم هستند که می‌خواهند بر همین اساس ژن و خون براندازی کنند. پس تفاوت این دو در چیست.