قالیباف‌ گیت

زیتون ـ مهسا محمدی: مبلغی حدود ۸ هزار میلیارد تومان، «بدون اطلاع دولت و نمایندگان» به بودجه تصویب شده سال ۱۴۰۰ اضافه شد. یا به عبارت دقیق‌تر ۷۸۲۵ میلیارد و پانصد میلیون تومان.

مطلب از این قرار است که روز گذشته خبرگزاری ایرنا اعلام کرد که تحت نظر کمیسیون تلفیق بودجه، تغییراتی به صورت غیرقانونی بر بودجه سال ۱۴۰۰ وارد شده است، آنهم بعد از آنکه بودجه در مجلس تصویب و در شورای نگهبان تایید شده بود و دیگر لایحه نبود، بلکه قانون بود.

برای اطلاع رسانی در مورد جزئیات دستکاری و تغییرات اعمال شده ایرنا، خبرگزاری دولت، جدولی را منتشر کرده که در آن میزان افزایش بودجه هر بخش و اختصاص بودجه به نهادهایی که تابحال ردیف بودجه نداشتند، مشخص است.

ایرنا در خبر روز گذشته خود ضمن انتشار جدول شماره ۱۷ تاکید کرده که «جزییات این تغییرات هنوز به‌طور کامل در دسترس نیست»، بر اساس این گزارش تغییرات اعمال شده بیش از این بوده و کمیسیون تلفیق، بودجه برخی نهادهای دولتی را به‌طور کلی حذف کرده. برای مثال اعتبار ۵۰ میلیارد تومانی سازمان برنامه و بودجه برای اصلاح ساختار بودجه نیز توسط مجلس خط خورده.

هر چند صدای این خبر ۵ روز پیش و با انتشار نامه ۱۰۰ نماینده مجلس خطاب به قالیباف بلند شده بود، اما تحت تاثیر موجی که افشای فایل صوتی جواد ظریف، وزیر امور خارجه، به وجود آورد، چندان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت. 

علی خضریان، در توییتر خود نوشته بود که «تغییرات گسترده ارقام و اعداد پس از رای‌گیری لایحه بودجه در صحن مجلس» «با اطلاع و تایید» قالیباف و نادران بوده است. 

چهارم اردیبهشت سالجاری، بیشتر از ۱۰۰ نفر از نمایندگان مجلس در نامه‌ای به محمد باقر قالیباف، خواستار پاسخگویی وی درباره تغییر در تنظیم جداول بودجه ۱۴۰۰ شدند. نمایندگان در نامه خود تلویحا به رد اعتبارنامه تاجگردون، رییس قبلی کمیسیون تلفیق با اتهاماتی مشابه و شاید بسیار سبک‌تر، اشاره کردند که به دلیل آنچه نمایندگان آن را «عدم شفافیت عملکرد ایشان در تنظیم ردیف‌ها و جداول بودجه» نامیدند، از مجلس رانده شده بود.
در بخشی از نامه نمایندگان آمده است: «در کمال تعجب جداول ۲۵ روز پس از تصویب بودجه در صحن ابلاغ شده است و متاسفانه بر اساس اخبار مستند، این تغییرات محدود به ارقام جداول نشده بلکه حتی تغییرات کلی در تبصره‌ها و جداول داخل آنها و تصحیح بندها بر اساس اشکالات شورای نگهبان را نیز شامل شده است.» این در حالی است که طبق روال معمول سالیان پیش، بودجه ۲یا ۳ روز بعد از تصویب در مجلس، به دولت ابلاغ می‌شود. نمایندگان این کار را «مغایر با اصل شفافیت و بر ضد سیاست اصلاح ساختار بودجه» دانستند و  در نهایت تاکید کردند که به شهادت نمایندگان ادوار این اتفاق «در نوع خود بی نظیر بود».

پیش از آن هم در روز ۳۱ فروردین، علی خضریان، نماینده تهران در مجلس از این دستکاری توسط قالیباف و نادران، روسای مجلس و کمیسیون تلفیق خبر داده و در توییتر خود نوشته بود که «تغییرات گسترده ارقام و اعداد پس از رای‌گیری لایحه بودجه در صحن مجلس» «با اطلاع و تایید» این دو فرد بوده است. 

قالیباف و کمیسیون تلفیق چه می‌گویند؟

با بالا گرفتن دعوا، روز گذشته در نهایت قالیباف واکنش نشان داد و اعلام کرد که امروز بابت اعلام این خبر از خبرگزاری ایرنا شکایت می‌کند. این خبر توسط حسین قربان‌زاده، مشاور ارشد‌ قالیباف در گفت‌وگویی در کلاب‌هاوس اعلام شد. او گفت که فردا مجلس بابت‌ «افترا به مجلس و رئیس مجلس از راه انتشار خبر «دستکاری مجلس در بودجه» از خبرگزاری ایرنا شکایت می‌کند.

محمد رشیدی، عضو کمیسیون تلفیق هم روز گذشته به کلاب‌هاوس رفت تا از عملکرد کمیسیون متبوع خود و مهمتر از آن، از قالیباف دفاع کند. او در پاسخ به سوال درباره چند و چون این تخلف احتمالی، بدون مقدمه تاکید کرد که این اتفاق هیچ ربطی به آقای قالیباف ندارد و او در این کار هیچ دخالتی نداشته و به گفته رشیدی فقط چند «توصیه کرده برای محرومیت زدایی». او این موج خبری را سیاسی دانست و گفت که برای به حاشیه بردن گفته‌های ظریف در فایل صوتی افشا شده‌اش انجام می‌شود. 

در نهایت در توضیحِ اتفاقی که افتاده و جدول منتشر شده هم رشیدی افزود که در جدول آن ستونی که «مصوبه مجلس» نامیده شده در واقع «لایحه دولت» بوده که مجلس حق اعمال نظر بر آن را داشته و ردیفی که «ابلاغ شده به دولت» نام گرفته در واقع مصوبه مجلس است.

او همچنین تاکید کرد اساسا در صحن علنی جداول بررسی نمی‌شود و فقط تبصره‌ها بررسی می‌شوند و از آنجایی که به گفته رشیدی «این بودجه  چند بار سکته خورده» و چند بار رفت و برگشت باید جداول دوباره تغییر می‌کرد.

در نهایت هم آب پاکی را روی دست مخاطبان ریخت و گفت که کمیسیون تلفیق از مجلس اختیار دارد و هیات رئیسه کمیسیون تلفیق هم از نمایندگان کمیسیون تلفیق اذن داشته‌اند که اگر تغییری لازم بوده اعمال کنند. 

این اظهارات رشیدی چه به لحاظ قوانین آیین‌نامه داخلی مجلس و چه روند بررسی و تصویب نهایی بودجه توسط حقوق‌دانان و خبرنگاران پارلمانی حاضر در این روم کلاب هاوس رد شد. ادعاهای او حتی بر مفاد نامه ۱۰۰ نماینده هم منطبق نیست.

احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیات‌ رئیسه مجلس هم در اتاق دیگر این شبکه اجتماعی در دفاع از عملکرد کمیسیون تلفیق گفت که ۹ سال عضو این کمیسیون بوده است و می‌داند که مجلس و دولت هیچ‌گاه در سال‌های گذشته وارد ریز اعدام و ارقام شرکت‌ها نمی‌شوند و به اعتقاد او «این ظلم بزرگی به کمیسیون تلفیق است» که گفته شود امسال کمیسیون اعداد را دستکاری کرده است. فراهانی گفت که قبلا هم رویه همین بوده است. 

۸ هزار میلیارد تومان اضافه از کجا تامین می‌شود؟

فارغ از تخلف احتمالی کمیسیون تلفیق و رییس‌ مجلس، یکی از سوالات اساسی که در این میان مطرح می‌شود آن است که این بودجه اضافه از کجا تامین می‌شود. اینکه آیا درآمد جدیدی به عواید دولت اضافه شده یا این بودجه قرار است از ردیف‌های دیگر کم شود و این چاله‌های جدید را پر کند؟

هر چند پیش از این کمیسیون تلفیق در پاسخ به نامه ۱۰۰ نماینده در نامه‌ای اعلام کرده بود که « آنچه کرده‌ایم لطف خدا بوده است» اما در گزارش ایرنا در عبارتی کلی اشاره شده که این بودجه «از محل منابع حاصله از افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی» تامین خواهد شد. با وجود انبساط زیاد بودجه ۱۴۰۰ اینکه اساسا منبعی برای این خاصه خرجی‌ها باقی مانده باشد یا نه همچنان محل سوال است. از سوی دیگر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که رقم کسری بودجه امسال عددی بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود و چنانچه از شواهد پیداست حال باید این مبلغ را هم به آن افزود.

شاید در روزهای آینده اگر دعوا بالا بگیرد، دولت شکواییه تنظیم کند، هیات نظارت بر رفتار نمایندگان ورود کند و قوه قضاییه هم دستی برساند، ابعاد این تخلف و منابع احتمالی تامین منابع آن روشن‌تر شود.

بودجه‌ها به کجا می‌رود؟

باز هم در پاسخ کمیسیون تلفیق به نامه نمایندگان، اعضای این کمیسیون بر کارکرد «محرومیت زدایی» مبالغ اضافه شده، تاکید کردند و به عنوان شاهد به شرح بودجه‌های اختصاص داده شده به این هدف در کل بودجه ۱۴۰۰ پرداختند. این در حالی بود که در ۸ هزار میلیارد مورد سوال، بخش اصلی آن به سه نهاد نیروی انتظامی، بسیج و صداوسیما رسیده است. به این ترتیب که بودجه اختصاصی برای تقویت بنیه نیروی انتظامی ۲۱۵۰ میلیارد تومان، سازمان بسیج ۲۰۴۶ میلیارد تومان و فعالان مجازی صدا و سیما۱۵۰۰ میلیارد تومان، بوده است.

بودجه اختصاصی برای تقویت بنیه نیروی انتظامی ۲۱۵۰ میلیارد تومان، سازمان بسیج ۲۰۴۶ میلیارد تومان و فعالان مجازی صدا و سیما۱۵۰۰ میلیارد تومان، بوده است.

نکته جالب توجه دیگر در این جدول آن است که برای ۱۰ نهاد و ارگان جدید که به واسطه این تخلف بودجه‌دار شده‌اند از جمله؛ فعالان مجازی صدا و سیما،دفتر طب سنتی وزارت بهداشت و بخش سایبری سازمان تبلیغات اسلامی و… اساسا پیش از این ردیف بودجه‌ای در لایحه دولت تعریف نشده بود و این بدان معناست که این ارگان‌ها از این به بعد جزو ارگان‌ها بودجه دار محسوب می‌شوند و با احتمال زیاد از سال‌های پیش رو نمی‌توان برایشان بودجه پیش‌بینی نکرد.

گمانه‌زنی‌ها برای انگیزه اختصاص این بودجه باز بحث‌ها را به سوی انتخابات پیش رو و رویاهای رییس مجلس برای نقل مکان از بهارستان به پاستور می‌برد. با توجه به نهادهایی هم که بودجه تخلفی را دریافت خواهند کرد این گمانه چندان بیراه به نظر نمی‌رسد. حال باید دید رییس مجلس انقلابی که پیش از این توانسته از زیر بار همه اتهاماتی که در شهرداری تهران متوجه او بود در برود، این بار به جز فرستادن هیات رییسه و اعضای کمیسیون تلفیق به شبکه‌های اجتماعی برای تطهیر خود چه خواهد کرد.