زیتون ـ سولماز ایکدر: به نظر می‌رسد که دیگر دوران ناز کردن ابراهیم رئیسی برای نامزدی در انتخابات پیش رو و بازار گرمی‌اش به پایان رسید، رییس فعلی قوه قضاییه تصمیم گرفته بیاید و برای آن «اذن» رهبر را هم گرفته است.

بنابر اخباری که از روزهای گذشته به صورت غیررسمی نقل می‌شد و روز گذشته (شنبه) جنبه رسمی‌تری به خود گرفت٬ ابراهیم رئیسی روز جمعه و در بازگشت از سفر همدان٬ همزمان با عید فطر٬ برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم به وزارت کشور مراجعه می‌کند.

صبح روز گذشته اما این سعید محمد، نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری، بود که در نشست خبری‌اش برای اولین بار به صورت رسمی مدعی شد ابراهیم رئیسی برای اعلام نامزدی در انتخابات پیش رو نتوانسته موافقت رهبری را جلب کند.

پیش از آن نیز وب‌سایت رجانیوز٬ وابسته به جبهه پایداری٬ خبر از تلاش طیفی از اصول گرایان برای کنار گذاشتن ابراهیم رئیسی و فراهم کردن شرایط حضور برای کاندیدای خاص٬ قالیباف٬ داده بود.

رجانیوز در گزارشی نوشته بود: «کانال‌های محفلی گمنام تلاش داشتند تا حضور احتمالی رئیسی در انتخابات را به حضور احمدی‌نژاد پس از منع توسط رهبری در سال ۹۶ تشبیه کنند.»

در مقابل اما حامیان ابراهیم رئیسی در یکی از اتاق‌های کلاب هاوس مدعی شده بودند که او ششم اردیبهشت «مجوز‌ مهمی دریافت کرده است»٬ مجوزی که آن را «اذن» ورود‌ به انتخابات می‌دانستند.

بر اساس اخباری که در اختیار «زیتون» قرار گرفته ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی به ریاست علی نیکزاد با دو شعار «مبارزه با فساد» و «دولت کارآمد» از هفته آینده شروع به کار خواهد کرد.

یکی از کانال‌های تلگرامی حامی ابراهیم رئیسی هم در این رابطه نوشت که در میهمانی افطاری علی خامنه‌ای٬ ابراهیم رییسی از مطرح کردن مستقیم حضورش در انتخابات آتی ریاست جمهوری امتناع می‌کند. اما بعد از اتمام جلسه ابراهیم رییسی از علی‌اصغر حجازی در این رابطه کسب تکلیف می‌کند و او می‌گوید: «مانند سال ۹۶ حضور پیدا کنید در انتخابات و مسأله ای نیست.» بعد از این دیدار، رییسی به جمع بندی قطعی برای حضور در انتخابات رسیده است.

وب‌سایت دیده بان ایران هم در این باره خبر داد که علیرضا اعرافی، رییس حوزه‌های علمیه کشور٬ به عنوان یکی از گزینه‌های جایگزین رئیسی در دستگاه قضا در نظر گرفته شده.

بر اساس اخباری که در اختیار «زیتون» قرار گرفته ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی به ریاست علی نیکزاد با دو شعار «مبارزه با فساد» و «دولت کارآمد» از هفته آینده شروع به کار خواهد کرد.

رییس سابق آستان قدس رضوی و رییس فعلی قوه قضاییه اما تنها نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیست٬ او  یکی از محتمل‌ترین نامزدهای جانشینی رهبر فعلی جمهوری اسلامی نیز هست. نامزدی او در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو اما «هدف» مهمترش را با دو چالش مهم مواجه می‌کند.

پرشی با برد کوتاه

آیت‌الله خامنه‌ای زمانی ردای ولایت را بر تن کرد که رییس جمهوری بود و با همین استانداردهای جمهوری اسلامی اقبال عمومی را با خود داشت. او در انتخابات سال ۶۰ که با مشارکت ۷۵٪  واجدین شرایط  شرکت مردم برگزار شد ۹۵٪ رای‌ها را به دست آورد که تا کنون بالاترین نسبت در تمامی انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده‌است. در سال ۶۴ نیز با کسب ۸۵٪  آرا در سمت ریاست‌ جمهوری ماند.

آیت‌الله خمینی نیز هرچند هرگز خود را به رای عمومی نگذاشت اما در فضای پس از پیروزی انقلاب سال ۵۷ مورد وثوق‌ترین چهره سیاسی کشور بود.

ابراهیم رئیسی اما تا کنون محبوبیت خود را تنها یک بار به رای عمومی گذاشته است؛ در سال ۹۶. او در آن سال با ۱۵٬۷۸۶٬۴۴۹ رای٬ معادل ۳۸٫۳۰٪ آرا ردای ریاست جمهوری را به حسن روحانی واگذار کرد.

حال او یک بار دیگر قصد دارد در یک انتخابات شرکت کند. اما انتخابات پیش رو یکی از سردترین ادوار انتخابات است.

بهمن ماه سال گذشته و در یکی از اولین اظهارنظرهای انتخاباتی جمال عرف، رییس ستاد انتخابات کشور٬ اعلام کرده بود که «تنها یک سوم افراد گفته‌اند «قطعا» در انتخابات شرکت خواهند کرد.»

با گذشت زمان هم تنور انتخابات داغ نشد و فروردین ماه امسال محمود واعظی٬ رییس دفتر رییس جمهوری٬ در یک مصاحبه با ایرنا عدد ۳۰ درصد را برای شرکت کنندگان در انتخابات پیش رو تکرار کرد.

میزان تمایل به شرکت در انتخابات در نظرسنجی اردیبهشت ماه ایسپا کمی افزایش یافت و به حدود ۴۳ درصد رسید؛ هرچند عبدالرضا رحمانی فضلی٬ وزیر کشور مشارکت ۲۰ درصدی را هم با تاکید بر شرایط ویژه حاصل از شیوع کرونا «کافی» دانسته بود.

رییسی با ۱۳ میلیون رای می‌تواند به پاستور برسد اما احتمالا به کرسی ولایت نه.

بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت ایرانی و غیرمهاجر ۱۸ سال به بالای کشور در سال ۱۴۰۰ تقریباً ۶۱ میلیون و ۷۶۸ هزار نفر هست. با کسر آمار درگذشتگان در نیمه دوم سال ۹۵ و کل سال‌های ۹۶ تا ۹۹ و تخمین فصل اول سال ۱۴۰۰ جمعیت واجد حق رأی تقریباً ۶۰ میلیون نفر می‌شود.

در خارج از کشور اگرچه آمار دقیقی از ایرانیان مهاجر و ایرانی‌تبارهای ساکن وجود ندارد اما دستکم می‌توان گفت جمعیت بالقوه رأی‌دهنده پنج میلیون نفر است که به لحاظ تاریخی درصد خیلی کمی از آنها در انتخابات‌های ریاست جمهوری شرکت کرده‌اند.

اگر از میزان رای ایرانیان خارج از کشور چشم پوشی کنیم٬ در بهترین حالت بر اساس نظر سنجی ایسپا ۲۵ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در انتخابات شرکت می‌کنند. هرچند ابراهیم رئیسی برای پیروزی در انتخابات پیش رو به کمی کمتر از سیزده میلیون رای احتیاج دارد٬ اما این رقم حتی کمتر از اقبال عمومی است که در انتخابات سال ۹۶ کسب کرده بود.

او با ۱۳ میلیون رای می‌تواند به پاستور برسد اما احتمالا به کرسی ولایت نه٬ یا حداقل راه رسیدن او به قدرتمندترین کرسی نظام جمهوری اسلامی بسیار سخت‌تر خواهد شد.

از همین روست که بنابر اخباری که به دست «زیتون» رسیده است از هفته‌های گذشته علی نیکزاد و چندتن دیگر از نزدیکان ابراهیم رئیسی جلساتی را با روسای حوزه‌های علمیه سراسر کشور به منظور تبیین لزوم رای دادن طلاب به ابراهیم رئیسی برگزار کرده‌اند.

در پی این جلسات٬ برنامه‌های توجیهی برای طلاب برگزار شده است تا قانع شوند باید در انتخابات پیش رو به ابراهیم رئیسی رای بدهند تا از «وهن روحانیت» جلوگیری کنند و به «منتقدان نظام» اثبات کنند که «فساد ستیزی» رییس فعلی دستگاه قضا توانسته است افکار عمومی را در خصوص نظام جمهوری اسلامی اقناع کند.

راه دراز رییسی؛ از رییس‌جمهوری تا رهبری

با هر میزان رای ابراهیم رئیسی به پاستور برود٬ برای رسیدن به کرسی رهبری مجبور است در جایگاه ریاست جمهوری احتمالی مشکلات معیشتی مردم را حداقل به صورت مقطعی حل کند.

او در جایگاه رییس دستگاه قضا٬ توانست به زعم خود با شعار فساد ستیزی٬ از تصویر «آیت‌الله اعدام» فاصله بگیرد اما ریاست جمهوری یک جایگاه اجرایی است و قضاوت درباره کارنامه رییس جمهوری متفاوت از رییس دستگاه قضاست.

تحریم‌های کمرشکن٬ کسری در آمد‌های نفتی٬ مغشوش بودن درآمد‌های دولت از منابع مالیاتی٬ بحران اقتصادی حاصل از شیوع کرونا٬ نرخ تورم دو رقمی٬ افزایش میزان نقدینگی و کاهش میزان سرمایه گذاری تنها بخشی از معضلات پیش روی رییس جمهوری جدید ایران است.

از سوی دیگر جامعه بحران زده امروز ایران دچار چالش‌های گوناگون است. تورم و وضعیت اقتصادی و معیشتی نابسامان، نارضایتی‌های اجتماعی، حجاب اجباری زنان و سربازی اجباری مردان٬ افرایش مهاجرت٬ عدم اعتماد به ارکان حکومت٬ رشد و نفوذ اینترنت و اقبال به فضای مجازی  اگر ابراهیم رئیسی از آزمون غلبه بر لااقل بعضی از این مشکلات سربلند خارج نشود٬ یا نمی‌تواند به رهبری برسد یا حداقل رهبر مقبولی نخواهد بود.

همچنین از آبان ۱۳۹۸، ابراهیم رئیسی به همراه ۹ تن دیگر تحت تحریم وزارت خزانه‌داری ایالت متحده آمریکا قرار گرفته است. طبق بیانیه وزارت خزانه‌داری این افراد که «نزدیکان علی خامنه‌ای» لقب گرفته‌اند در «سرکوب‌های داخل و خارج از ایران» نقش داشته‌اند. در این بیانیه در مورد رئیسی آمده که او از چهره‌های مورد علاقه آیت‌الله علی خامنه‌ای است و نام او با «نقض حقوق بشر» گره خورده‌است. عضویت ابراهیم رئیسی در «هیئت قضایی اعدام‌های سال ۶۷» و ادامه «مجازات‌های سنگدلانه»، «بازداشت‌های غیرقانونی»، «شکنجه و بدرفتاری» با متهمان در دستگاه قضائی تحت هدایت وی، از جمله موارد دیگری است که در این بیانیه به آن شاره شده‌است.

این موضوع ابراهیم رئیسی را  در صورت غلبه بر حریفان تبدیل به اولین رییس جمهوری خواهد کرد که از سوی آمریکا مورد تحریم واقع شده است و احتمالا برای حضور در مجامع بین المللی دچار مشکل خواهد کرد.

سوق دادن ابراهیم رئیسی به سمت نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری اگرچه شاید بتواند اصولگرایان را از سد انتخابات پیش رو عبور دهد؛ اما در حقیقت قربانی کردن برگ برنده‌شان در مهمترین انتخابات غیر عمومی پیش رو٬ یعنی انتخابات خاصی است مجلس خبرگان رهبری پس از مرگ رهبر فعلی برگزار خواهد کرد.