زیتون: بیش از بیست و چهار ساعت از پایان مهلت ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گذشته است. نامزدهای این انتخابات پس از ثبت نام به سالن کنفرانس وزارت کشور رفتند و بدون اشاره به روشهای اجرایی در مورد برنامههای دولتهای احتمالیشان سخن گفتند.
در گزارش پیش رو بررسی کردیم که نامزدهای شناخته شدهتر انتخابات ریاست جمهوری تا چه اندازه به موضوعات شاخص مطرح در میان افکار عمومی توجه داشته و در مورد آنها چه گفته و نگفتهاند. موضوعات منتخب «زیتون» مسئله ویروس کرونا و برنامهریزی برای واکسیناسیون٬ مذاکرات هستهای٬ اقتصاد، وضعیت معیشتی و فساد٬ بحران آب و محیط زیست٬ حجاب اجباری و حقوق زنان٬ اعتراضات آبان ۹۸ ٬ اعتراضات دی ۹۶ و سقوط هواپیمای اکراینی و حصر و زندانیان سیاسی است.
ویروس کرونا و برنامهریزی برای واکسیناسیون
یکی از مهمترین موضوعاتی که در بیش از یک سال اخیر نه فقط ایران که تمام دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد و حتی به یکی از دلایل شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری تبدیل شد٬ موضوع کرونا و واکسیناسیون بود.
اما در بین نامزدهای انتخابات پیش رو کدامیک در مورد کرونا٬ راههای مبارزه با آن و برنامه موثر برای واکسیناسیون سخن گفتند؟
از میان کاندیداها ؛ سعید محمد حسین دهقان، محمود احمدینژاد، امیرحسین قاضیزاده، رستم قاسمی، محمود صادقی، علی مطهری، رامین میهمان پرست، محسن مهرعلیزاده، فریدون عباسی، مصطفی تاجزاده محسن هاشمی، علی لاریجانی، شمسالدین حسینی، مسعود پزشکیان،ابوالحسن فیروز آبادی، علیرضا زاکانی ،عزتالله ضرغامی، ابراهیم رئیسی، مسعود زریبافان، محمد شریعتمداری، عبدالناصر همتی، محسن رضای و رسول منتجبنیا، سعید جلیلی، و محمد جواد حقشناس مطلقا هیچ اشارهای به این مشکل اساسی و اورژانسی که گریبانگیر کشور است نکردند.
عباس آخوندی در مورد برنامههای دولت احتمالیاش در خصوص نحوی کنترل کرونا یا واکسیناسیون چیزی نگفت اما در اعتراض به دولت دوازدهم گفت: «در این پانزده ماهه که این بیماری شیوع یافته، دهها هزار کسبوکار فروپاشیده و حدود سه میلیون نفر بیکار شدهاند و دولت امکان حفاظت از فعالیتهای اقتصادی سالم و حمایت از خانوارها را نداشتهاست.»
مصطفی کواکبیان در مورد برنامههای دولت احتمالیاش در خصوص نحوی کنترل کرونا یا واکسیناسیون چیزی نگفت اما به عدم تعطیلی مجلس و عدم تعویق انتخابات آن اعتراض کرد.
اسحاق جهانگیری گفت: «بحران کرونا و ضرورت سازماندهی قویتر واکسیناسیون رایگانِ همگانی و سریعتر هم در صدر اولویتها قرار گرفته است. همهٔ اینها تصویر نگرانکننده را مقابل نامزد ریاست جمهوری که به عمق مشکلات توجه دارد قرار میدهد.»
محسن رهامی گفت: «در حوزه دانشگاه ها براساس نقشه جامع علمی کشور ، برنامه علمی متناسب با شرایط کرونا و پساکرونا در حال نهایی شدن است.»
زهرا شجاعی گفت: «همهگیری کرونا و … از مسائل و مشکلاتی است که مرزهای جغرافیایی را نمیشناسد و نیازمند عزم بینالمللی و همکاری و تشریک مساعی جهانی در حل این بحرانها است.»
مذاکرات هستهای و رفع تحریمها
انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای ایران پس از تغییر رییس جمهوری آمریکا برگزار خواهد شد. موضوع مذاکرات هستهای از جمله مسائلی بود که مورد توجه نامزدهای انتخابات پیش رو قرار گرفت.
سعید محمد گفت: «توصیه من این است که طرف مقابل به میز مذاکره برگردد در آن صورت ما با همه کشورها تعامل خواهیم کرد اما این را نیز باید بگویم که بنده دور زدن و خنثی کردن تحریم ها را بلد هستم و کاری خواهیم کرد که تحریمها برداشته شود.»
حسین دهقان گفت: «برجام یک تصمیم ملی است و کشور و مسئولان باید در چارچوب سیاست ها باید مذاکرات خود را ادامه دهند. من برجام را در آغاز قبول داشتم در اجرا مشکلاتی وجود داشت و دارد و اگر که سکان کشور را بر عهده گرفتم برمبنای تامین حقوق ملی با قدرت در صورت لزوم مذاکرات را ادامه خواهم داد و تن به مذاکره فرسایشی و زماندهی به دیگران برای تجهیز خودشان و تلاش برای تحمیل اراده خودشان و ادامه تحریمها را نخواهم داد.»
امیرحسین قاضیزاده گفت: « برجام چند کلمه انگلیسی بر روی کاغذ است؛ مذاکره برای برجام باید توسط مذاکرهکنندگان مورد اعتماد انجام میشد نه توسط کسانی که بی اعتقادی خود به مبانی نظام را اعلام کردهاند.»
رستم قاسمی گفت: « اساس آبادانی میتواند اقتصاد کشور باشد و در شرایطی که تحریمکنندگان که تحریمهای فلج کننده علیه ایران اعمال کردهاند با بی اثر کردن تحریمها پس از صد سال از تولید نفت ببه عنوان وارد کننده فرآورده های نفتی بودیم به صادر کننده تبدیل شدهایم.»
رامین میهمان پرست گفت: «اصل مذاکرات که اشکالی ندارد، هیچ کسی در کشور ما نگفته اصل مذاکره و صحبتکردن اشکال دارد. هدف مذاکره مهم است، شرایط مذاکره مهم است، نحوه ورود به مذاکره مهم است، ابزاری که برای مذاکره دارید مهم است.»
مصطفی تاجزاده گفت: «رویای رفع تبعیض و تحقق عدالت، رویای رفع فقر و فساد و بیماری و بیکاری، رویای رفع گرانی و تحریم، رویای دوستی و همکاری و همدلی، رویای ایرانی آباد و مستقل و توسعهیافته، رویای انتخابات آزاد، رویای حکومت قانون و رویای عدالت و آزادی.»
علی لاریجانی گفت: «من به کسانی که فکر می کنند با شعار، مسایل اقتصادی مردم حل می شود عرض می کنم بجای متخصصبازی در دور زدن تحریمها، قدری از وقت خود را صرف فراهم کردن شرایط آرام برای زندگی مردم کنند که بتوانند برای زندگی خود و فرزندانشان برنامه ریزی کنند.»
عباس آخوندی گفت: «میآیم تا در مسیر استقرار صلح و رفع تحریمهای ظالمانه سیاست کشور را با قوت هر چه بیشتر بهپیش ببرم و اقتصاد را آنچنان به تعهدات سیاسی منظمّ کنم که عدم بازگشت تحریمها تبدیل به سازوکاری درونی شود.»
اسحاق جهانگیری گفت: «ما به خون شهدایی که اسیر کولبری، سوختبری شدند باید آینده را با هم بسازیم؛ ادامه رفع تحریمها را باید مدبرانه پیگرفت.» او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: «عامل وضع موجود سهدسته بودند، یکی ترامپ نژادپرست بود که تحریمهای ظالمانه را وضع کرد؛ دوم کسانی که بهانه بهدست دشمنان در خارج دادند، افرادی که در سال ۱۳۹۶ تظاهرات بهراه انداختند که بگویند دولت در ایران قدرت ندارد؛ سوم هم ضعفهایی در مدیران اجرایی بود که باید پاسخگو و عذرخواه مردم باشند.»
سعید جلیلی گفت: «بار اصلی مقابله با تحریم باید روی دوش دولت باشد نه مردم.»
محمود احمدینژاد، محمود صادقی، علی مطهری، محسن مهرعلیزاده، فریدون عباسی، محسن هاشمی، شمسالدین حسینی، مسعود پزشکیان، ابوالحسن فیروز آبادی، مصطفی کواکبیان، علیرضا زاکانی، عزتالله ضرغامی، ابراهیم رئیسی، مسعود زریبافان، محمد شریعتمداری، محسن رهامی، عبدالناصر همتی، محسن رضایی، رسول منتجبنیا، زهرا شجاعی، محمد جواد حق شناس هیچ اشاره ای به این مذاکرات نکردند.
وضعیت معیشتی و فساد
تحریمهای پی در پی٬ بحران اقتصادی٬ کاهش ارزش پول ملی و شیوع ویروس کرونا موجب آن شده است که وضعیت معیشتی ایرانیان روز به روز بدتر شود. این موضوع اما مورد استقبال نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو قرار گرفت. همچنین فساد نیز از موضوعات مورد علاقه نامزدهای این دوره از انتخابات ریاست جمهوری بود. افرادی که در کارنامه خود سابقه چندین و چندین ساله مسئولیت در بخشهای مختلف کشور را داشتند این بار کمرها را محکم بسته بودند تا برای مبارزه با «فساد» به پاستور بروند.
رستم قاسمی گفت: « اولین گام را تلاش درباره حل مسائل و مشکلات معیشتی مردم و عدالت در هدفمندی یارانهها است. این اقدام را بعد از سالها به طور ریل گذاری اقتصاد کشور انجام می دهیم.»
رامین میهمان پرست گفت: «فکر میکنیم هر کسی که میتواند در سطح ملی کمکی کند تا این قطار حرکت کشورمان روی ریل اصلی و درست خودش قرار بگیرد و آن شتابی که همه دنبالش هستیم برای رسیدن به نقطه توسعه و پیشرفت و رفاه و رسیدگی به معیشت مردم به وجود آید چون شرایط الان خیلی سخت است، احساس نیاز بیشتر و ضرورت بیشتر میکنیم.» او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: ««یک بروکراسی پیچیده و هزینهبر، یک دولت بزرگ هزینهبر، یک اقتصاد دولتی که همراه خودش به صورت ذاتی فساد میآورد و تبعیض و رانت میآورد و باعث میشود بخش خصوصی همیشه در فشار بماند و نتواند آن عملکرد و ظرفیتهای خودش را بروز دهد.»
محسن مهرعلیزاده گفت: «فقر، تنگدستی و بیکاری شکاف هایی است که در طول چند سال گذشته ایجاد شده و فاصله غیر قابل باوری را ایجاد کرده تا دولتی که امسال تشکیل می شود با معیارهای اسلامی باشد. به نظر من اصلاح امور اقتصادی و رونق تولید حاصل هم اندیشی است و امروز اولویت کشور اقتصاد است و برای رفع مشکلات اقتصادی و ریشه کن شدن فقر و تنگدستی و افزایش بی رویه قیمتها و بروز فقر و بیکاری زمانی می توان مشکلات را حل کرد که فردی آشنا به مدیریت خرد و کلان در حوزه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و سایر حوزها بر مسند کار باشد.» او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: ««خودم را آماده کردم با برنامه ای منظم که حاصل کار یکساله من است بتوانیم بر محور اقتصاد اجتماعی و ایجاد عدالت و از بین بردن رانت و فساد مشکلات را از سر راه مردم برداریم.»
مصطفی تاجزاده گفت: «من رشد اقتصادی را در دسترس میبینم و مهار گرانی و تورم را که کمر قشرهای وسیعی از مردم را خم کرده است ممکن میدانم. ما میتوانیم و باید به گرانی و رکود و بیکاری که گروههای بسیاری را به زیر خط فقر رانده، پدران و مادران زیادی را شرمسار فرزندان کرده، کرامت میلیونها شهروند را نشانه گرفته و جایگاه ایران را در جهان تضعیف کرده است، پایان دهیم. » او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: «من هم تیم و برنامه برای اداره کشور دارم و هم رویاهای زیادی دارم! رویای رفع تبعیض و تحقق عدالت، رویای رفع فقر و فساد و بیماری و بیکاری، رویای رفع گرانی و تحریم، رویای دوستی و همکاری و همدلی، رویای ایرانی آباد و مستقل و توسعهیافته، رویای انتخابات آزاد، رویای حکومت قانون و رویای عدالت و آزادی.»
محسن هاشمی گفت: «جامعه در وضع دشواری قرار دارد و معیشت و تبعیض زندگی بخش مهمی از مردم را مختل کرده است در حالی که ایران دارای منابع زیادی است. در کوتاه مدت باید به فکر حل مشکلات معیشتی مردم باشیم و در بلند مدت به رشد مناسب مردم ایران برسیم.» او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: «برنامهای که آماده کردم در معرض داوری قرار خواهم داد. این برنامه با عنوان «دولت رفاه و عدالت» عرضه شده و هدف آن رفتن به سمت رفاه و مبارزه با تبعیض و فساد است.»
عباس آخوندی گفت: «نرخ ارزهای خارجی روزانه تغییر و زندگی و معیشت تکتک مردم ایران را تهدید میکند. اقشار عادی و مردمی که هیچگاه در اندیشهی نرخ ارز نبودند، امروزه هر روز باید نگران فراز و فرود ارزش واحد پول بیگانگان باشند. کارکنان و کارمندان دولت و غیر دولت و بازنشستگان عزیز هر روز میبینند که قدرتِ خریدِ مستمریِ دریافتیشان کاهش مییابد.» او در بخش دیگری از بیانیهاش افزود: «بیگمان، هرکس که به جنگ با فساد و این باندها برود هزاران تیر تهمت بر او فرود میآید و با هزاران تله و مانع مواجه میشود. لیکن، سیاستمدار ملی باید تمام این مخاطرات را بهجان بخرد و در اندیشهی ملت ایران باشد.»
مصطفی کواکبیان گفت: «مردم اینقدر گرفتار معیشتشان هستند که شاید انتخابات برایشان اهمیت نداشته باشند. اما واقعا شاید ندانند یکی از دلایلی که اقتصاد کشور به اینجا کشیده شده همین است که هرکس برای خودش هر کاری میکند و اصلا مشخص نیست که چه کسی باید به کجا پاسخگو باشد و مسئولیت با کیست؟ اگر رئیس جمهور مسئول اقتصادی کشور است، نهادهای دیگر که در اقتصاد نقشآفرینی میکنند چه کارهاند؟ اگر آنها کارهای هستند، پس رئیس جمهور چه کاره است؟ اینها باید تعیین تکلیف شود.»
علیرضا زاکانی گفت: «مسببین وضع اسفبار فعلی و حامیان آنها طلبکارانه به عرصه آمدهاند و سودای دولت سوم روحانی را در سر میپرورانند. در پاسخ به نیاز جبهه انقلاب و با اهتمام به منطق وحدت، پذیرفتم به میدان بیایم تا انشاءالله با زمین زدن شبکه فساد و نفوذ، ایرانی قوی و پیشرفته محقق شود.»
ابراهیم رئیسی گفت: «من رقیب ناکارآمدی و فساد هستم. یک امر اهمی هم وجود دارد و آن معیشت و زندگی مردم و وضعیت اقتصادی جامعه است. این برای ما دغدغه جدی ایجاد میکند.»
اسحاق جهانگیری گفت: «امروز خوشبختانه زمینه احیای مجدد برجام و رفع تحریمها که مقدمهای برای گشایش در وضعیت کشور و معیشت مردم است فراهم شده است و نباید در این مسیر مانعی ایجاد کنند. گشودن گرههای ناشی از تحریمهای شدید سه ساله که ضربات سنگینی بر پیکر اقتصاد کشور وارد کرده است کاری بسیار دشوار و سنگین است. ادامهٔ مسیر رفع عزتمندانهٔ تحریمها را باید مدبرانه پی گرفت و البته بعد از پایان تحریمها نیز بازسازی اقتصاد کشور دشواریها و پیچیدگیها و الزامات زیادی دارد.»
محمد شریعتمداری گفت: «من برای رفع فقر متکی به یارانه نقدی نخواهم بود بلکه با ایجاد دولت کارآفرین نوآورانه که مسئله جدیدی در دنیاست اقدام خواهم کرد و همین کار را در وزارت کار هم انجام دادیم.»
عبدالناصر همتی گفت: «فسادهای گسترده و زمینگیر شدن رشد اقتصادی، ضمن تاثیرپذیری شدید از تحریم های ظالمانه، بخشی معلول ساختار حکمرانی اشتباه اقتصادی است.»
محسن رضایی گفت: «به دقت به اظهارات آقایانی که در این چند روز آمده اند گوش کرده ام و بسیاری از آنها از فساد و از تبعیض ناکارآمدی گفتند که درست است اما چرا علل اینها را نگفتند و چرا سهم خود را در این تبعیضها بیان نکردهاند.»
سعید محمد ، سعید دهقان، محمود احمدینژاد، امیرحسین قاضیزاده، محمود صادقی، علی مطهری، فریدون عباسی،علی لاریجانی ، شمسالدین حسینی، مسعود پزشکیان، ابوالحسن فیروز آبادی، عزتالله ضرغامی، مسعود زریبافان، محسن رهامی، رسول منتجبنیا، زهرا شجاعی، سعید جلیلی، محمد جواد حق شناس هیچ اشاره ای به وضعیت اقتصادی و معیشت مردم و بحث فساد فراگیر نکردند.
بحران آب و محیط زیست
به رغم بحران فراگیر آب در ایران و وقوع خشکسالی همچنین وضعیت بد محیط زیست ایران از جمله آلودگی هوا این موضوع برای نامزدهای انتخابات پیش رو حائز اهمیت نبود.
در این میان تنها یک نامزد انتخابات ریاست جمهوری پیش رو از بین نامزدهای مورد مطالعه «زیتون» در مورد این بحرانها سخن گفت.
اسحاق جهانگیری گفت: «محیط زیست مشترک ایرانیان را از تخریبهای جبرانناپذیر نجات بدهیم و به جای آیندهخواری آیندهسازی کنیم.»
حجاب اجباری و حقوق زنان
نیمی از جامعه ایران را زنان تشکیل میدهند اما موضوعات زنان نمود چندانی در برنامههای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نداشت.
زهرا شجاعی گفت: «ا به این عرصه گذاشتم تا هم از تلاش و کوشش زنان ایرانزمین در جهت رفع تبعیضها و استیفای حقوق و تحقق عدالت جنسیتی تقدیر کنم و صدای زنان خاموشی باشم که در نهایت عزت و آبرومندی در حفظ کیان خانواده و رشد جامعه و دستیابی به اهداف توسعه پایدار، متوازن، همهجانبه و درونزا، در جای جای این سرزمین، در مزارع، کارخانهها، ادارات، بیمارستانها و … به فعالیت مشغولند و در انتظار تحقق قسط و عدالت اجتماعی هستند.»
علی مطهری گفت: «زنان به غیر از کشتی و شنا میتوانند تماشاگر دیگر مسابقات ورزشی مردان باشند.»
رامین میهمان پرست گفت: «با گشت ارشاد مخالفم. هیچ وقت شما مسائل اعتقادی و فرهنگی را با ابزار مستقیم نمیتوانید به نتیجه مطلوب برسید.»
مصطفی تاجزاده گفت: «من با قوانین تبعیضآمیز علیه زنان مخالفم. با حجاب اجباری مخالفم.»
مسعود پزشکیان گفت: «زنان هیچ چیز از مردان کم ندارند اگر به قدرت برسیم، بستر رشد زنان را فراهم خواهیم کرد.»
مصطفی کواکبیان گفت: «در بحث حمایت از زنان، خیلی از اصول «قانون اساسی» باید مورد بازنگری قرار بگیرد یا تقویت شود. در مورد نقش زنان و بنیاد بسیار مهم خانواده ما واقعا مشکلاتی داریم. حالا یک مورد شما دیدید که پدری، دخترش را کشت و هنوز هم حکم نگرفته است. حالا عرض من این نیست که اینها به «قانون اساسی» مربوط است؛ میخواهم بگویم اصولی باید در «قانون اساسی» تاکید و تقویت شود که در حمایت از حقوق زنان، بنیاد خانواده و کودکان کارآمد باشد.»
اسحاق جهانگیری گفت: « فرصت داریم ایران را با اتکای به بهترین متخصصان و کارآمدترین مدیران، به ویژه زنان و جوانان، اداره کنیم و حذف و طرد و تبعیض را کنار بگذاریم، و به عنوان یک قدرت تعاملگرا در منطقه و جهان به رسمیت شناخته شویم و کشوری باشیم که از همه سو قصد مهار و تضعیفمان را نداشته باشند.»
محمد شریعتمداری گفت: «یک سوم وزارتخانه ها را از جوانان انتخاب می کنم، از زنان در کابینه و حتی به عنوان وزیر حتما استفاده میکنم و سعی میکنم موانع حضور زنان در دولتها را به عنوان یک چالش مدیریتی در کشور پیگیری و در حد توان رفع کنم. »
سعید محمد، حسین دهقان، محمود احمدینژاد امیرحسین قاضیزاده، رستم قاسمی، محمود صادقی، محسن مهرعلیزاده، فریدون عباسی، محسن هاشمی، علی لاریجانی، شمسالدین حسینی ، ابوالحسن فیروز آبادی، عباس آخوندی، علیرضا زاکانی ، عزتالله ضرغامی، ابراهیم رئیسی ،مسعود زریبافان، محسن رهامی ، عبدالناصر همتی، محسن رضایی، رسول منتجبنیا، سعید جلیلی، محمد جواد حق شناس از اساس هیچ اشارهای به مسائل زنان در کشور نکردند.
اعتراضات آبان ۹۸ ٬ اعتراضات دی ۹۶ و سقوط هواپیمای اکراینی
جمهوری اسلامی طی سالهای گذشته با چند اعتراض سراسری و عمومی مواجه شد که به گفته مسئولین امنیتی نظام را بحرانهای جدی مواجه کرد. فاجعه اسقاط هواپیمای اکراینی نیز موجب شد حتی بخشی از بدنه وفادار به نظام نیز دچار تزلزل بشوند. با این حال این موضوعات برای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چندان جدی نبود.
به غیر از اسحاق جهانگیری و محسن رهامی هیچ کدام از نامزدها به این مسائل نپرداختند.
اسحاق جهانگیری گفت: «آنانی که در دی ماه ۹۶ تظاهرات به پا کردند که بگویند در ایران دولت اعتبار ندارد به اختلافات دامن زدند و من همان روز در یک سخنرانی گفتم دود این کار به چشم کسانی می روند که بانی این کار بودند.»
محسن رهامی گفت: «میآیم تا دیگر جوانان کشور با فاجعه هواپیمای اکراینی از دست ندهیم.»
حصر و زندانیان سیاسی
موضوع رفع حصر رهبران جنبش سبز و آزادی زندانیان سیاسی حداقل در دو انتخابات ریاست جمهوری سابق٬ عامل رای آوری حسن روحانی بود. در این انتخابات اما گویا نامزدها هم متوجه عبور مردم از این موضوع شده بودند که به آن نپرداختند. هیچ کدام از ۳۰ نامزد مورد بررسی «زیتون» در بیانیههای انتخاباتی خود٬ به این دو مسئله نپرداختند.
۱۳ آبان در تاریخ جمهوری اسلامی روز مهمی است؛ نه از آن جهت که سفارت…
در تحلیل سیاسی و روانشناختی دیکتاتوری، مسئله مقصر دانستن پذیرفتگان دیکتاتوری به عنوان افرادی که…
امروز یکم نوامبر، روز جهانی وگن است؛ این روز، یادبودِ تمام دردمندیها و خودآگاهیهایی است…
درآمد در این نوشتار به دو مطلب خواهم پرداخت. نخست، تحلیلی از عنوان مقاله و…