Categories: برگزیده‌هاکلاب‌هاوس در زیتون

جدل هم‌قطاران سابق در کلاب‌هاوس

زیتون: «کلاب‌هاوس در زیتون» ستونی است روزانه که به اتاق‌های سیاسی این شبکه اجتماعی سرک می‌کشد…

***

درنگی در شیوه‌های مقاومت

دیروز دو فعال سیاسی که سال‌های زیادی از عمرشان را در زندان سپری کرده بودند به کلاب هاوس آمدند تا مناظره‌ای ترتیب دهند. یک سو مجید توکلی فعال دانشجویی دانشگاه امیرکبیر که بازداشت او در ۱۶ آذر سال ۸۸ حواشی زیادی را در پی داشت و دیگری بهاره هدایت، زندانی سیاسی سابق، فعال دانشجویی و همچنین عضو کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین ضد زن بود.

اما اینجا بحث‌شان نه در مورد گذشته و اشتراکات که درباره ی اختلافات امروزشان بود. بهاره هدایت که از فحاشی‌های توییتری در این مدت در امان نبوده بر علیه این فحاشی‌ها صحبت کرد و اینکه تفاوت گناهکار و بیگناه، این وسط دیده نمی‌شود. از سوی دیگر مجید توکلی هم سعی در توجیه این اتفاق داشت و اینکه گریزی از بروز این خشم عمومی نیست.

مجید توکلی خطاب به هدایت از این گفت که بهاره هدایت از اول می‌دانست که خودی‌ها از تمامی امکانات برخوردارند و غیر خودی ها از همه امکانات محروم و این حذف شدگان دچار انباشت خشم عمومی خواهند شد. بعد گریزی به دهه ۴۰ و ۵۰ زد و اینکه این افراد خشمگین در آن سال‌ها ابزارشان سلاح بود اما در دهه‌های حاضر این خشمگینان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند: «نباید کسی که فحش می‌دهد را آنقدر بزرگ کرد. به خود من هم فحش می‌دهند. اما بله من مفاهیمی را اورده‌ام مانند مفهوم «ابتذال شر» که آن را سال‌ها قبل به فضای توییتر آوردم… آن را بسط دادم. ابتذال شر با نیاندیشیدن شروع می‌شود. ما نیاز داریم جرائم مدارا ناپذیر را شناسایی کنیم. اشتباهاتی را که نمی‌شود توجیه کرد.» او از پروژه رسواسازی بانیان شر سخن گفت و تلویحا گفت که این موج‌های توییتری در جهت این پروژه است

بهاره هدایت هم سعی کرد آرام بحث را پیش ببرد و گفت: «مجید جان این نیاندیشیدنی که به آن اشاره می‌کنی از ارعاب شروع می‌شود. این ارعابی که سویه های فاشیستی دارد.» او اشاره کرد که هیچوقت زمانی که هشتگ جنبش فاشیستی را به را انداخته در مورد خیابان، اعتراضات مردم و آبان و دی حرفی نزده و بحثش فقط فضای توییتر است و به گفته‌او «باندهای گانگستری» که در توییتر فحاشی می‌کنند. هدایت معتقد بود یکی از سویه‌های جنبشهای فاشیستی این است که فاصله بین گناهکار و بی‌گناه برداشته می‌شود و اساسا سازوگار ارعاب هم همین است که آمیزه‌ای درست می‌کند از گناهکار و بیگناه و به این ترتیب هر دو را حذف می‌کند.

هدایت در ادامه تاکید کرد که مسئله‌اش اصلا اعتراضات خیابانی نیست و فقط فحاشی‌های سازماندهی شده را مورد نقد قرار می‌دهد: «شما می خواهید ترس ایجاد کنید. به من می‌گوید ماله‌کش و هم‌خوابه اصلاح طلبان، این درست است اما اگر من بگویم فاشیست غلط است؟ مجید داره با عنوان رسوا سازی خشم این رفتار را تئوریزه می‌کند.»

در ادامه صحبت‌ها و از میان گفته‌های کسانی که در جبهه مجید توکلی بودند این فهم می‌شد که آنها می‌خواهند افرادی امثال بهاره هدایت که برای رای دادن به روحانی در سال ۹۶ تبلیغ کردند حالا اظهار ندامت و پشیمانی بکنند، اگر نه آنها را در کشتار آبان ۹۸ یا سرنگونی هواپیمای اکراینی مقصر خواهند دانست، چرا که دولت مطلوب آنان چنین کرد.

در ادامه فرج سرکوهی هم که این روزها گل سرسبد هر اتاق سیاسی کلاب‌هاوس است و اتاقی از چشمانش مخفی نمی‌شود در این اتاق حضور داشت و سعی کرد غائله را ختم کند، اما کار خرابتر شد.

سرکوهی از خودش شروع کرد که «ما روشنفکران در کشتار ۶۷ سکوت کردیم» او می‌گفت با اینکه در کشتار نقشی نداشتند اما سکوتشان لکه ننگی است در تاریخ روشنفکری ایران و در زندگی‌اش و بابت این اتفاق شرمگین است: «این برخود مهم است برای اینکه ما بدانیم که قبح جنایت و همراهی با آن باید در حافظه جمعی ضبط شود. جامعه آلمانی حتی همین امروز هم کسانی را که با فاشیسم همراهی کردند یا حتی سکوت کردند را نبخشیده است. اما این برخورد نباید شخصی شود. من با شخصی کردن این انتقادات مخالفم. اما در سیاست باید آدم ها مسئولیت بپذیرند. اگر من راهی را پیشنهاد کردم به جمع و این راه غلط بوده باید مسئولیت آن را بپذیرم. اما نباید برخورد شخصی شود و نباید فحاشی شود.» به این ترتیب سرکوهی تلویحا از این ایده که هدایت باید عذرخواهی کند دفاع کرد اما فحاشی و حمله‌های دسته‌جمعی به او را هم درست ندانست.

کلاب‌هاوس‌های قبلیِ ما را هم دریابید:

بهاره هدایت بار دیگر بعد از سرکوهی شروع به صحبت کرد و از این گفت که مجید دست می‌گذارد روی اینکه جمهوری اسلامی توتالیتر است و به آرنت استناد میکند. در حالی که (به گفته هدایت )آرنت می‌گوید توتالیتر بر اساس هم داستانی توده‌ها برقرار می‌شود. با این فرض باید بپذیریم که جمهوری اسلامی حمایت تمامیت یا بخش مهمی از مردم را دارد. اگر این حمایت را ندارد، پس نمی‌توانیم بگویم که جمهوری اسلامی توتالیتر است.

او در ادامه تاکید کرد که همه نظریه پردازها فقر را منجر به ایجاد توده‌های توتالیتر می‌دانند. پس از آن یک سوال چالشی مطرح کرد و گفت که حمایت از تحریمی که منجر به فقیرتر شدن مردم شده است، عذرخواهی ندارد؟

«شما می خواهید من عذرخواهی کنیم چون رای دادم، پس آیا شما نباید برای درخواست تحریم که به فقیرتر شدن مردم انجامید عذرخواهی کنید. شما تحریم را توجیه کردید، چهار سال خواستار تحریم شدید، هیچ نتیجه ای نداشت جز فقر مردم حال هم که همان نظم جهانی که انتظار داشتید از حقوق بشر حمایت کند، الان دارد با همین حکومیت ناصواب مذاکره می‌کند. اما مردم فقیر و به جان رسیده برای اعتراض به خیابان‌ها آمدند و کشته شدند. حال شما برای این کار نباید عذرخواهی کنید.»

هدایت پس از آن از خودش دفاع کرد و و از این گفت که او و همفکرانش به اشتباه پیش‌بینی کردند که اگر در یک انتخابات معنی‌دار شرکت کنند و ممکن است رنج مردم کم شود. و بابت این پیشبینی غلط متهم به همدستی با شر هستند: «اما شما که به درستی پیشبینی کردید که تحریم منجر به فقر خواهد شد و مردم جان به لب رسیده به به خیابان خواهند آمد و کشته خواهند شد و بار هم این سیاست را ادامه دادید نباید عذرخواهی کنید و اما هم دست شر نیستید.»

مجید توکلی هم بعد از او سعی کرد به سبک خودش، از خود دفاع کند و با گفتن اینکه ایرادات بنیادینی به حرف‌های بهاره هست گفت: «عده ای خشمگین هستند، فحش می‌دهند، می‌گویید مجید توکلی مقصر است. جمهوری اسلامی رفتاری می‌کند که دنیا تحریمش می‌کند، باز هم مجید توکلی مقصر است. من در مورد بی قدرتان بحث می‌کنم. اما از کتاب‌هایی که میخوانم هم فراتر رفتم. من آدمی هستم بی ادعا که گوشه‌ای نشستم و در توییتر می‌نویسم. من سال گذشته هر چه پیشبینی کردم درست درآمده و شما از این عصبانی هستند که همواره اشتباه کردید.»

توکلی گفت که او در مورد دادخواهی بی قدرتان که مهمترین ابزارشان رسوا سازی است بارها نوشته است. اما دیدگاهش محدود به آرنت نیست. او وقتی در مورد ابتذال شر می‌گوید بحثش فقط حقوقی نیست، بحث اخلاقی هم هست: «وسط این جامعه که زندگی کنی دیگری برای فهمیدن حذف غیر خودی‌ها، تبعیض و…نیازی به کتاب نیست. من به مقوله تحریم از زاویه کانت ورود کردم. ما اگر برگردیم به دنیایی که در آن کشورها در مقابل دیگر نهادهای بین المللی و دیگر کشورها مسئول نباشیم، چه اتفاقی خواهد افتاد.» و در نهایت خطاب به همقطار قدیمی خود گفت که :«شما شکست خوردید. شکست شما شکست اندیشیدنتان بود. جامعه شما را پس زده است و باید این را بپذیرید.»

بحثها همینطور ادامه داشت. کار به توییتر و حتی اتاق‌های افترپارتی کشید و شنوندگان این اتاق که در آن فرصت صحبت پیدا نکرده بودند در آن دور هم جمع شدند و تا دم صبح و با فراغ بال فحاشی کردند و تحلیل کردند و دیگرانی که هم نظرشان نبودند را به آودینس هدایت کردند.

آیا این جنبش دوباره سبز می‌شود؟

اتاق‌های با موضوع جنبش سبز مدتی‌ست که فعالیت‌شان را در کلاب‌هاوس بیشتر از قبل کرده‌اند. دیروز هم اتاقی در این زمینه به راه افتاد تا علاوه بر بررسی این موضوع نقدی از درون به فعالیت‌های جنبش سبز داشته باشد. یکی از افراد این اتاق معتقد بود باید این کار را ادامه داد حتی اگر در اکثریت نباشند چون به عقیده‌اش تنها راه‌حل موجود همان ایده است و این روزها صدایی که آن مواضع را دنبال میکند چون در محبوبیت دچار مشکل شده است با فاصله از مواضع سال ۸۸ به صحبت در میاید. یکی از افراد حاضر در اتاق به اتاق مناظره بهاره هدایت و مجید توکلی هم اشاره کرد و از این گفت که بهاره هدایت در دادگاه صحرایی مورد محاکمه قرار گرفت و این را بسیار دردناک دانست و گفت که نشان از این دارد که اگر قدرت به دست «آنها» بیافتد قدرتی شبه فاشیستی خواهد بود که از قبل تصمیمشان را گرفته‌اند و فقط منتظرند قدرت داشته باشند که محاکمه کنند. او تاکید کرد که به عقیده‌اش جنبش سبز تنها آلترناتیو منطقی شرایط امروز است.

دیگری از وقایع ۸۸ در خارج کشور گفت و اینکه در ایران سرکوب در آن سال‌ها به شدت بیشتر از حالت کنونی بود. در نتیجه موج جدید مهاجران به راه افتادند. مهاجرانی که به عقیده او شرایط خوبی هم در کشورهایی که رفتند نداشتند و با مشکلات مالی و معیشتی زیادی دست و پنجه نرم می‌کردند. او معتقد است وزارت اطلاعات در آن سالها حضور بسیار شدیدی در آن فضا داشت و شرایط برای فعالیت بسیار دشوار بود. او همچنین از این گفت که مهندس موسوی بود که برای اولین بار پس از سالها ابهت ولایت فقیه را شکست و جلوی او ایستاد که خط قرمز من رای مردم است. میرحسین به علت این اکت سیاسی مشخص تا ۲۰۰ سال آینده هم فراموش نخواهد شد. او بزرگترین جنبش ۴۰ سال اخیر را پی ریزی کرد. کاری که خیلی از جریانات نتوانستند انجام دهند.

یکی دیگر هم از تاجزاده گفت و اینکه او آمده است اصلاح طلبان را نجات دهد و اما جریان اصلاحات از او دفاع نمی‌کند و کار به جایی رسیده که خود آقای تاجزاده هم رویش نمی‌شود بگوید من اصلاح طلبم و خودش می‌گوید من اصلاحگر هستم.