ناگفته‌های سفیر ایران از روابط تهران – ریاض پس از حادثه سفارت عربستان

زیتون– حسین صادقی، سفیر ایران در عربستان،که در پی اخراج دیپلمات‌های ایرانی از این کشور پس از حمله گروه‌های خودسر به سفارت عربستان در تهران و سرکنسولگری آن در مشهد به ایران بازگشته است، در خصوص عدم اعزام حاجیان به حج سال ۹۵ با توجه به شروط غیرمنطقی عربستان از ایران گفت:« نماینده مقام معظم رهبری و رییس سازمان حج‌الزیاره آقای قاضی عسکر و آقای اوحدی این کار‌ها را دنبال می‌کنند و تصمیماتی که اتخاذ می‌شود در شورای عالی حج است. وزیر امور خارجه نیز عضو این شوراست بنابراین وزارت خارجه رای خود را در این خصوص به کارگروه متولی حج داده و وزارت خارجه هم در ‌‌نهایت به تصمیم‌های نظام تن می‌دهد.»

صادقی تاکید کرد:« دو طرف از توقف اعزام حاجیان به عربستان متضرر می‌شوند و این به مصلحت طرفین نیست. دو طرف باید واقع بینانه تصمصم‌گیری کنند و تصمیمشان بر مبنای واقعیت‌های منطقه‌ای باشد. اگر با این رویکرد به مسایل نگاه کنیم خیلی از مسایل از جمله مسئله حج حل خواهد شد. به هر حال عربستان به عنوان متولی حج و پادشاه عربستان به عنوان کسی که عنوان خادم‌الحرمین الشریفین را دارد اگر مانع ورود مسلمانان به حج شود بر وجهه عربستان سعودی در جهان اسلام تاثیر خواهد گذاشت. عربستان باید شرایطی را فراهم کند که همه حجاج و همه مسلمانانی که مستطیعند بتوانند بدون مانع وارد شوند، از این رو نیامدن حاجیان یک کشور تاثیر منفی بر چهره عربستان خواهد گذاشت.»

سفیر ایران در عربستان ضمن بیان لزوم تنویر افکار عمومی در خصوص نحوه اخراج دیپلمات‌های ایرانی از عربستان گفت:« باید قبل از هر چیز مقابل اخبار غیر واقعی ایستاد. این روشن است که ما تضاد‌های عمیقی به ویژه در عرصه سیاست خارجی داریم اما این بدین معنا نیست که ما بخواهیم چشمانمان را بر روی واقعیت‌ها ببندیم.»

او در خصوص شایعاتی در خصوص بازگشت دیپلمات‌های ایرانی در عربستان از طریق امارات به دلیل عدم اخذ مجوز از طرف کشور میزبان برای هواپیمای ایرانی گفت:« این طور نبوده که به هواپیمای ما اجازه ورود به خاک عربستان را ندهند.»

این دیپلمات وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد:« عربستان سعودی مترصد بهانه‌ای بود که با آن روابط فی مابین را قطع کند و متاسفانه ما این بهانه را به آن‌ها دادیم که منویاتی که داشت را اجرا کند. البته عربستان تصمیم عجولانه‌ای گرفت. شاید چنین عملکردی از حاکمیتی که از پختگی سیاسی برخوردار بود تا حدی بعید بود. با توجه به سابقه حکمرانی و دو تجربه در قطع روابط با ایران یکی بعد از انقلاب و دیگری قبل از انقلاب اسلامی به نظر می‌رسید، نباید این تصمیم شتاب‌زده را می‌گرفت. قطع رابطه به مصلحت عربستان نبود و اگر این اتفاق رخ نمی‌داد دو کشور می‌توانستند در خصوص بحران‌های منطقه و بین المللی کارهای بزرگتری بکنند.»

صادقی همچنین ضمن اشاره به فاصله‌ای که این بحران رخ داد یعنی مدت زمان بین زمانی که تصمیم به قطع روابط گرفته شد و زمانی که به سفارت خانه و کنسولگری این کشور در ایران تعرض شد، گفت:« در این فاصله در بالا‌ترین سطح مذاکرات با سفارت ایران در جریان بود. آنها این هشدار را می‌دادند که چنین اتفاقی در ایران در حال وقوع است و از ما می‌خواستند که جلوی وخیم شدن اوضاع را بگیریم. من هم به طور طبیعی که به این دلیل که حمایت از سفارتخانه‌ها در خاک هر کشور بر عهده آن کشور است با تماس‌هایی که با مقام‌ها در ایران داشتم این اطمینان را به آنها می‌دادم. متاسفانه اقدامی که از این طرف توسط افرادی که شاید از سر دلسوزی هم بوده باشد، انجام گرفت مناسب نبود.»

سفیر ایران در عربستان به تحریک افکار عمومی به واسطه اعدام شیخ‌نمر اشاره کرد و آن را زمینه‌ساز ناراحتی افراد با گرایش‌های مذهبی خواند و گفت:« با این حال این اقدام متاسفانه منجر به آتش‌سوزی سفارت عربستان شد. در یک لحظه نیروی‌های انتظامی ما که مسئولیت حفاظت از آنجا را داشتند دچار غافلگیری شدند که این اتفاق رخ داد.»

صادقی در گفتگوی با ایلنا تاکید کرد وزرات خارج قبل از وقوع این اتفاق آن را پیش‌بینی می‌کرد، چرا که با اعدام شیخ نمر افکار عمومی جریحه‌دار شده بود، بنابراین وزارت خارجه از‌‌ همان ابتدا در بالا‌ترین سطح تلاش‌های خود را کرد که چنین اتفاقی روی ندهد یا حداقل سفارت و سرکنسولگری عربستان در تهران و مشهد مورد تعرض قرار نگیرد؛ اما این اتفاق افتاد.

این دیپلمات وزارت امور خارجه تصریح کرد: وزارت خارجه تا همین امروز پیگیر موضوع بوده است. این وزارتخانه چند موضوع را در رابطه با امنیت سفارتخانه‌ها به صورت موازی دنبال می‌کند. یکی اینکه در بین مردم و در افکار عمومی این تصویر جا بیفتد که امنیت سفارتخانه‌ها بر عهده کشور میزبان است؛ دوم اینکه اهتمام بیشتری توسط نیروهای ذی‌ربطی که وظیفه تامین امنیت را بر عهده دارند شکل بگیرد و اشتباه‌هایی که درگذشته رخ داده حال می‌توان اسم آن را غافلگیری یا هر چیز دیگری گذاشت، دیگر تکرار نشود. نکته سوم اینکه با کشورهای ثالث هم گفت‌و‌گو‌هایی شکل گرفته تا آن‌ها هم تا حدی واقعیت‌های موجود را درک کنند.

او ادامه داد:« در همه جای دنیا ممکن است مردم به موضوعی اعتراض داشته باشند. اعتراض و تجمع قابل قبول است. آنچه مورد سوال است، تعرض است. این درست است که ممکن است اقدامی صورت بگیرد که با منافع ملی ما یا با منافع یک گروه خاص در تضاد باشد. یکی از راه‌هایی که وجود دارد تا صدای این اعتراض به گوش آن‌ها برسد از طریق سفارت خانه هاست. از این رو تجمعاتی صورت می‌گیرد و مطالباتی نیز ذیل آن مطرح می‌شود اما تعرض به سفارت خانه‌ها ایراد دارد.» صادقی همچنین تاکید کرد:« برخورد مستقیم با عوامل تعرض به سفارتخانه‌ها نشانگر آن است که جدیتی در درون حاکمیت ایران برای مقابله با چنین عملکردهای وجود دارد.‌ این عوامل دستگیر شده‌اند و مراحل قانونی آن در حال طی شدن است اما اینکه به کجا برسد، هنوز معلوم نیست. این را از یک زاویه می‌شود به فال نیک گرفت، چرا که هم حاکمیت و هم مردم متوجه شدند که چنین عملکردهایی چقدر هزینه مادی و معنوی بر دوش آن‌ها خواهد گذاشت. زمانی که جایگاه بین المللی یک کشور تضعیف شود همه مردم و حاکمیت متضرر می‌شوند. از این رو امیدواریم دیگر چنین اتفاق‌هایی در جمهوری اسلامی ایران به وقوع نپیوندد.»

سفیر ایران در عربستان با بیان اینکه اعتقاد داریم چون عربستان سعودی اقدام به چنین کاری کرده است، خود این کشور هم برای ترمیم این روابط باید پیشقدم شود، اضافه کرد:« تا این لحظه هیچ گفت‌و‌گوی جدی‌ای بین دو کشور برای از سر گیری و عادی‌سازی روابط صورت نگرفته است؛ شاید نیاز به زمان باشد. البته واسطه‌هایی بوده‌اند که تلاش صادقانه‌ای برای عادی‌سازی روابط بین دو کشور انجام داده‌اند، اما هیچ کدام از این‌ها به نتیجه‌ای نرسیده اما به عنوان یکی از طرفین از این کشانی که صادقانه با فهم درست از نقش دو کشور در ایجاد ثبات در منطقه جهت عادی سازی روابط فی مابین تلاش کرده‌اند استقبال کرده‌ایم و تشکر هم کرده‌ایم.»