Categories: یادداشت

خطای استراتژیک عبدالکریم سروش

عبدالکریم سروش در متنی که منتشر کرده حمایت خود را از همتی اعلام کرد. برای نگارنده که سال‌ها به جد در تعقیب آرای معرفتی او بوده و عاشقانه به بهانه ولادت عبدالکریم سروش سه شعر او را به آواز خوانده و در کانال رسمی او منتشر شده، این حمایت نهایت تحیر و درد را برانگیخت. حجم عظیم انتقادهای تند طرفداران سروش در چند صد کامنت، به‌درستی تفاوت و شکاف نگاه او و مخاطبانش در مواجهه با انتخابات پیش رو را به نمایش می‌گذارد. چرا سروش دچار این خطای استراتژیکی شده است؟

۱.سروش به ویژه در سال‌های هجرت بحث‌های مثنوی، تفسیر کیمیای سعادت، انجیل و قرآن و تفسیر گلستان سعدی را در کنار انتشار چند کتاب(کلام محمد،رویای محمد،خدا چون عشق،قصه ارباب معرفت ۲ و نصیحه الملوک) به رشته تحریر در آورد که معارفی آموزنده برای جویندگان مکتب اوست.او دو سال قبل در مقایسه‌ای میان شاه و خمینی، سخنانی گفت که نه تنها اعتراضات مخالفان جمهوری اسلامی را در پی داشت بلکه دوستداران او هم دچار شوک شدند. این بار هم با حمایت خود از همتی و مقایسه ناموزون همتی با جمال عبدالناصر تعجب همگان را برانگیخته است. مسئله مهم این است که اگر قرار است دکتر سروش فیلسوف نظری باقی بماند، چرا باید در انتخابات و آن هم انتخاباتی چنین انتصابانه از خود هزینه کند و اگر قرار است او موضع‌گیری داشته باشد، از امر انتخابات مسائل مهم‌تری هست که معمولا دکتر در آنها ورود نکرده و به طریق اولی ورود در آن مظالم رفته به ملت و به بانگ بلند محکوم کردنش، امری به مراتب اخلاق‌ تر می‌نماید.

۲– چنین انتخاباتی با ترم‌های معرفتی ارائه شده سروش هیچ نسبتی ندارد. یکی از اشکالات سروش به خاتمی و جریان اصلاح طلبان نداشتن تئوری روشن و بصیرت در نظر و شجاعت در عمل بود. آیا انتخاب همتی که ورژن دست چندم خاتمی هم نیست، این دغدغه دکتر سروش را رفع می نماید؟

۳. تمام نظر‌سنجی ها حکایت از عدم مشارکت مردم در انتخابات پیش روست. علاوه بر اینکه به لحاظ کارکردی و نتیجه‌گرایی این حمایت خطای محاسباتی بزرگی است، فاصله رای رئیسی و همتی هم در میان مشارکت‌کنندگان حداقلی، بسیار زیادتر از حد معمول هست. ازاینرو شرکت در این انتخابات، مشروعیت دادن کسانی است که چنین انتخابات غیر عادلانه و غیرآزادی را فراهم آورده‌اند.

۴. جایگاه مشروعیت این انتخابات، در مدل مشروعیت سه‌گانه ماکس وبر(کاریزمایی،سنتی و دموکراتیک) چه به لحاظ فرم و چه محتوا مبتنی بر کدام یک از مؤلفه های سه گانه فوق می باشد که فیلسوفی چون سروش را به موضع انتخاب کردن با وجود فقدان مشروعیت های سه گانه فوق کشانیده است؟

۵. افشاگری های احمدی‌نژاد درباره به کارگیری اراذل در انتخابات ۸۸ یعنی انتخاباتی که حکومت تمام قد در دفاع از احمدی نژاد ایستاد، یک پیام روشن دارد: ماشین سرکوب فارغ از انتخاب های مردم در مواقع لزوم با تمام قوا آماده حرکت است. از همین رو حسن روحانی در آبان ۹۸ نه تنها راهش از رئیسی جدا نبود، بلکه برای سرکوب معترضان به قوه قضاییه رهنمون ارائه می کرد. همتی یکی از مهره های حسن روحانی است که در تلویزیون ایران در این دوره از انتخابات از «جریان فتنه» تبری جست. او عامل بدبختی اقتصادی بسیاری از مردم در تصمیمات دولت روحانی بوده است. چنین فردی که پیشینه او در «بنگاه بانگ و رنگ»سال‌ها حمایت از سانسور بوده و پسینه او حضور در کابینه روحانی در هنگامه سرکوب اعتراضات مردم بوده، چه تضمینی است که متعهد به همین نیم‌بند حرف‌های گفته شده باشد؟ از آن مهم تر مگر رئیس جمهور در این کشور کاره ایست که دکتر سروش را بر آن داشته از سر درس تفسیر مولوی به سر بحث سیاست روز ایران نقل مکان نماید؟

۶. فارغ از مفید نبودن و ناکار آمدی رای در ایران، به دلیل کشتار بی رحمانه معترضان در آبان ۹۸ و دستگیری بسیاری از آنها و همدستی و همراهی همه ارکان حکومت، بخش عظیمی از جامعه با صندوق رای خداحافظی کرده این مسئله پیام روشنی دارد. مردم احساس کرده اند که از تمام محتوا و نتایج مترتب بر انتخابات حقیقی، فقط شکل همان صندوق باقی مانده و تکرار چند باره این رفتار نه کمک به دموکراتیک کردن ساختار و پاسخگو کردن حکومت، بلکه افزایش قدرت، موقعیت و تصمیم‌گیری بازیگران اصلی صحنه سیاست منجر شده است از همین رو اگر با اعتراضاتی شبیه آبان مواجه شویم، آیا شخصی چون عبدالناصر همتی در کنار معترضان خواهد بود یا راه حسن روحانی را در پیش خواهد گرفت؟

۷. در شرایطی که اجماع اصلاح‌طلبان هم به وحدت مشارکت نرسیده، شتاب دکتر سروش برای رای دادن از چه روست؟ ضمن اینکه ایشان هم از موسوی و هم کروبی در دفاع از رای دادن به همتی یاد کرده اند حال آنکه بر خلاف کروبی که تصور می کند می تواند بازی حاکمیت را در این انتخابات برهم بزند، حال‌که خود بازی سختی از حکومت خورده است و سرمایه اجتماعیش را به ثمن بخس به حراج سپرده، موسوی در کنار مردمی ایستاد که به این نمایش نه گفته اند.

 

Recent Posts

معاویه: یک عرب ایرانی یا مسیحی؟

مسعود امیرخلیلی

۱۳ آبان ۱۴۰۳

آقای خامنه‌ای، ۱۳ آبان و شورای‌ نگهبانِ جهان

۱۳ آبان در تاریخ جمهوری اسلامی روز مهمی است؛ نه از آن جهت که سفارت…

۱۳ آبان ۱۴۰۳

آیا پذیرفتگان دیکتاتوری مقصرند؟!

در تحلیل سیاسی و روانشناختی دیکتاتوری، مسئله مقصر دانستن پذیرفتگان دیکتاتوری به عنوان افرادی که…

۱۳ آبان ۱۴۰۳

روز جهانی وگن؛ به یاد بی‌صداترین و بی‌دفاع‌ترینِ ستمدیدگان!

امروز یکم نوامبر، روز جهانی وگن است؛ این روز، یادبودِ تمام دردمندی‌ها و خودآگاهی‌هایی است…

۱۲ آبان ۱۴۰۳

اسرائیل؛ درون شورویه و بیرون مستبده!

درآمد در این نوشتار به دو مطلب خواهم پرداخت. نخست، تحلیلی از عنوان مقاله و…

۰۸ آبان ۱۴۰۳