چه‌کسی جانشین قاضی‌القضات می‌شود؟

زیتون– چهارمین رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی و هفتمین مقام ارشد قضایی پس از پیروزی انقلاب ۵۷ از امروز رسما هشتمین رییس جمهوری منتخب نظام  است.

ابراهیم رئیسی حداکثر تا روز تحلیف ریاست جمهوری٬ مگر اینکه زودتر جانشینش از سوی رهبر جمهوری اسلامی انتخاب و معرفی شود٬ رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی است.

او سال ۶۸ با حکم محمد یزدی رئیس وقت قوه قضائیه به عنوان دادستان تهران منصوب شد. پس از آن در سال ۱۳۷۳، به عنوان رئیس سازمان بازرسی کل کشور رسید و تا سال ۱۳۸۳ در این سمت باقی ماند. اما از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ او معاون اول قوه قضائیه شد و در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ نیز دادستان کل کشور بود.

ابراهیم رئیسی ۲۸ ماه پیش٬ پس از یک دوره تولیت بر آستان قدس رضوی دوباره به این قوه برگشت و با حکم علی خامنه‌ای به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شد.

پیش از او صادق لاریجانی٬ محمود هاشمی شاهرودی و محمد یزدی منصب قاضی القضاتی داشتند. پیش از سال ۶۸ اما که قوه قضاییه‌ای٬ حداقل به این نام٬ وجود نداشت٬ عبدالکریم موسوی اردبیلی و محمد بهشتی رییس دیوان عالی کشور و شورای عالی قضایی بودند.

هشتمین رییس قوه قضاییه ایران اما کیست؟

تا امروز سه نام در میان نام نامزدهای قاضی القضات بعدی پر تکرارتر است؛ علیرضا اعرافی٬ غلامحسین محسنی‌اژه‌ای و احمد مرتضوی مقدم.

احمد مرتضوی مقدم کیست؟

هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه ابراهیم رئیسی٬ حتی پیش از برگزاری انتخابات٬ مقدمات انتخابات جانشینش را فراهم کرده بود.

از هفته گذشته خبری مبنی بر اینکه رییس وقت قوه قضاییه طی نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی، جانشین خود را پیشنهاد کرده است. او احمد مرتضوی مقدم رئیس فعلی دیوان عالی کشور را به عنوان جانشینش پیشنهاد داده بود.

مرتضوی مقدم اولین پیش از آنکه به عنوان رییس دیوان عالی کشور منصوب شود از سال‌های ۶۴ تا ۶۷ رییس دادگستری اردکان یزد بوده٬ از سال ۶۷ تا۷۱ رییس کل دادگستری استان هرمزگان٬ پس از آن برای یک سال رییس کل دادگستری استان همدان٬ از سال ۷۳ تا ۷۹ رییس کل دادگستری استان کرمان و عضو معاون دیوان عالی کشور بوده است.

پس از آن تا سال ۸۶ به عضویت دادگاه عالی انتظامی قضات در آمده و از سال ۸۵ تا ۹۵ معاون اول دادستان کل کشور و همزمان رییس دادگاه عالی تجدید نظر انتظامی قضات مستشار دیوانعالی کشور بوده است او از اریبهشت ۱۳۹۸ به رییس دیوانعالی کشور وهمچنان رییس دادگاه عالی تجدید نظر انتظامی قضات وعضودادگاه عالی تجدید نظر صلاحیت قضات منصوب شد.

مرتضوی مقدم همچنین در ۳ اردیبهشت ۱۳۹۸ با حکم‌ سید ابراهیم رئیسی به عنوان رییس دیوان عالی کشور منصوب شد.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای٬ معاون اول همه ادوار

غلامحسین محسنی اژه‌ای معاون اول قوه قضاییه در زمان صدارت صادق لاریجانی و ابراهیم رئیسی نیز از گزینه‌های مطرح برای تکیه زدن بر کرسی قاضی القضات است.

نام غلام‌حسین محسنی اژه‌ای در سال ۱۳۷۷ در افکار عمومی مطرح شد؛ زمانی که به عنوان قاضی غلامحسین کرباسچی٬ شهردار وقت تهران٬ را محاکمه کرد. هرچند در کارنامه او سابقه بازجویی از مهدی هاشمی، برادر داماد آیت‌الله منتظری٬ نیز دیده می‌شود.

محسنی اژه‌ای البته دادستان دادگاه ویژه روحانیت، وزیر اطلاعات در دولت نهم و دادستان کل کشور نیز بوده و هم اکنون از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هست.

اتحادیه اروپا در فروردین ۱۳۹۰ و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا در مهر ماه سال ۸۹ غلامحسین محسنی اژه‌ای را به دلیل نقض جدی حقوق بشر تحریم کرده است. او همچنین از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم شده است.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در کسوت رییس دادگاه ویژه روحانیت، در جلسه هفتگی هیئت نظارت بر مطبوعات با عیسی سحرخیز نماینده مدیران مطبوعات در این هیئت گلاویز شده، اقدام به پرتاب قندان به سوی او و سپس گاز گرفتن شانهٔ چپ او نمود. تاکنون به شکایت سحرخیز از او رسیدگی نشده‌است.

اکبر گنجی نیز از او به عنوان یکی از افراد دخیل در قتل پیروز دوانی و قتل‌های زنجیره‌ای نام برده است.

البته ۲۳ خردادماه وب سایت انصاف نیوز به نقل از یک منبع آگاه احتمال معرفی محسنی‌اژه‌ای به عنوان هشتمین رییس قوه قضاییه را تکذیب کرده بود.

علی‌رضا اعرافی از ریاست حوزه علمیه تا ریاست قوه قضاییه

نام علیرضا اعرافی٬ عضو شورای نگهبان و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور٬ نیز به عنوان یکی از نامزدهای ریاست قوه قضاییه مطرح است.

او مدیر حوزه علیمه قم و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور است و تا سال ۹۷ ریاست جامعه المصطفی را برعهده داشت. علیرضا اعرافی که نتوانست در انتخابات سال ۹۴ به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا کند٬ از اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز هست.

اعرافی از مخالفان سرسخت اصلاح طلبان به شمار می‌آید و در خطبه‌های نمازجمعه تیرماه ۱۳۹۶ قم، بدون اشاره به نام فردی خاص، کسانی که آشتی ملی را مطرح می‌کنند، به توبه و استغفار فراخواند.

البته در این میان نام افراد دیگری از جمله محمدجعفر منتظری دادستان کنونی کل کشور نیز در میان نامزدهای احتمالی دیده می‌شود.