زیتون ـ سولماز ایکدر: هنوز جانشین ابراهیم رئیسی در قوه قضاییه مشخص نیست و معلوم نیست که او چه زمانی از مسند قاضی‌القضاتی برخواهد خواست٬ اما او در حالی مسند قضا را به مقصد ریاست دستگاه اجرایی ترک می‌کند که سابقه چهل ساله او در قوه قضاییه به خون آغشته است.

دوران زعامت چهارمین رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی و هفتمین مقام ارشد قضایی پس از انقلاب ۵۷، در نهایت به پایان خواهد رسید و عضو «هیئت مرگ» از خیابان ولیعصر به خیابان پاستور می‌رود.

رهبر جمهوری اسلامی، ابراهیم رییسی را که به گفته آیت‌الله منتظری یکی از بزرگترین جانیان جمهوری اسلامی است، در ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ به عنوان رییس قوه قضاییه منصوب کرد.

در سال ۹۸ یک فایل صوتی از آیت‌الله حسینعلی منتظری منتشر شد در خصوص جلسه‌اش با حسینعلی نیری حاکم شرع وقت، مرتضی اشراقی دادستان وقت تهران، ابراهیم رییسی معاون وقت دادستان و مصطفی پورمحمدی نماینده وقت وزارت اطلاعات در زندان اوین. در فایل منتشر شده آقای منتظری خطاب به آقای رئیسی و بقیه اعضا هیأت مرگ می‌گوید «به نظر من بزرگترین جنایت که در جمهوری اسلامی شده و در تاریخ ما رو محکوم می‌کند، به دست شما انجام شده و شما را در آینده جزو جنایتکاران توی تاریخ می‌نویسند».

علیرغم این تذکر عضو هیئت مرگ٬ دوران ریاستش بر قوه قضاییه را نیز کمابیش به رسم دهه شصت گذراند.

طناب دار٬ نزدیک‌ترین دوست ابراهیم رئیسی

تنها در اولین ماه ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه٬ چهارده نفر اعدام شدند. بیش از سیصد نفر در سال ۹۹ و در سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ هم نزدیک به بیست تن.

پرونده‌های بزرگ و پر از ایراد و بی‌عدالتی و رویه‌های قضایی نادرست، مانند پرونده بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه سال ۹۸ و معترضان به اسقاط هواپیمای اکراینی هم در دوره زعامت او در دستگاه قضایی چرخید.

دادگاه‌های زیر مجموعه ابراهیم رئیسی برای برخی از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه سال ۹۸ حکم اعدام صادر کرد، از جمله امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی و محمد رجبی سه بازداشتی حوادث آبان سال ۹۸ که توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به اعدام محکوم شدند.

رادیو زمانه مردادماه سال ۹۹ لیستی متشکل از ۷۷ زندانی مردِ اعتراض‌های آبان ۹۸ در فشافویه را منتشر کرد که نشان می‌دهد آن‌ها مجموعاً به حدود ۲۴۶ سال حبس٬ اعدام، شلاق و تبعید محکوم شده‌اند.

او همچنین مسئول اعدام نوید افکاری٬ کشتی‌گیری که در جریان اعتراض‌های مرداد ۱۳۹۷ شیراز بازداشت شده بود، نیز هست که صبح٬ شنبه ۲۲ شهریور سال گذشته٬ اعدام شد.

در دادگاه‌های زیر نظر ابراهیم رئیسی چندین فعال دانشجویی به دلیل شرکت در اعتراضات شکل گرفته پس از اسقاط هواپیمای مسافربری اکراینی به زندان‌های طویل المدت محکوم شدند. اما هم‌چنان مسببان آن فاجعه را محاکمه نکردند.

رئیسی اما به اعدام مخالفان سیاسی بسنده نکرد و در دوران ریاست او بر قوه قضاییه برای «اتهام» نوشیدن شراب نیز حکم اعدام صادر کردند.

تنها در اولین ماه ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه٬ چهارده نفر اعدام شدند. بیش از سیصد نفر در سال ۹۹ و در سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ هم نزدیک به بیست تن.

مردی که در این پرونده محکوم به اعدام شده بود٬ ۷۳ ساله بود و به «اتهام شرب خمر و رانندگی در حال مستی» در تهران بازداشت شد. چون قبلا سه بار به «اتهام شرب خمر بازداشت شده» بود٬ مقام‌های قضایی خواستار صدور حکم اعدام برای او شدند.

طی دوران ریاست ابراهیم رئیسی تعدادی از زندانیان نیز به دلیل عدم دریافت کمک‌های پزشکی و کارشکنی‌های مسئولان سازمان زندان‌ها یا دادستانی در زندان جان خود را از دست دادند مانند ساسان نیک‌نفس و بهنام محجوبی٬ درویش زندانی.

روزهای پایانی دوران قاضی القضاتی ابراهیم رئیسی نیز بدون حکم اعدام نگذشت. مهدی محمودیان روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر، امروز از صدور حکم اعدام برای یک زندانی سیاسی خبر داد.

محمودیان بدون اشاره به نام این زندانی سیاسی در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «همزمان با روزهای وداع ابراهیم رییسی از قوه قضاییه، شعبه۲۶ دادگاه انقلاب به ریاست ایمان افشاری برای یکی از زندانیان سیاسی به اتهام تخریب اموال عمومی به قصد مقابله با نظام حکم اعدام صادر کرده است.»

شعار مبارزه با فساد

ابراهیم رئیسی، بعد از نشستن بر مسند ریاست قوه قضائیه، مدعی شد که مبارزه با فساد را در راس برنامه‌های خود قرار داده است. در قدم اول اما او با مبارزه با «صادق لاریجانی» پرداخت و معاون اجرایی و مدیرکل امور مالی حوزه ریاست قوه قضاییه‌ی لاریجانی، اکبر طبری را بازداشت کرد.

پس از طبری حسین فریدون و مهدی جهانگیری، برادران رییس جمهوری و معاون اول رییس جمهوری٬ رقبای انتخاباتی رئیسی٬ درگیر پرونده‌های فساد شدند.

او همچنین با کنایه زدن به صادق لاریجانی در مورد ۶۳ حساب بانکی او در دوران ریاستش بر قوه قضاییه، مدعی شد که تعداد حساب‌های در اختیار را به پنج عدد کاهش داده است.

ابراهیم رئیسی در ابتدا به دادگاه‌های ویژه موسوم به دادگاه‌های «استجازه‌ای»٬ اجازه عمل بیشتری داد. دادگاه‌های استجازه‌ای به در خواست صادق لاریجانی و با موافقت علی خامنه‌ای برای مبارزه با فساد تشکیل شده بودند و حکم آن‌ها قابل تجدید نظر خواهی نبود.

محصول این دادگاه‌ها صدور حکم اعدام برای سلاطین سکه٬ دلار، قیر و…بود.

در دوران ریاست او بر قوه قضاییه همچنین حسین هدایتی مشهور به «پدرخوانده فوتبال ایران»٬ پرویز کاظمی، وزیر اسبق کار و رفاه در دولت اول احمدی‌نژاد٬ هادی رضوی، داماد محمد شریعتمداری، محسن پهلوان، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت پدیده شاندیز٬ عمار صالحی، فرزند یکی از فرماندهان ارشد و سابق ارتش٬ ابوالفضل میرعلی، مدیرعامل مؤسسه اعتباری ثامن‌الحجج٬ عباس ایروانی، مدیر گروه عظام، علی‌اشرف ریاحی، داماد محمدرضا نعمت‌زاده، شبنم نعمت‌زاده، فرزند محمدرضا نعمت‌زاده، مهدی آخوندی، فرزند عباس آخوندی، حسن میرکاظمی، مشهور به «حسن رعیت» فریدون احمدی، نماینده زنجان و محمد عزیزی، نماینده ابهر٬ رسول دانیال‌زاده، ابربدهکار بانکی و عیسی شریفی، معاون محمدباقر قالیباف را نیز محاکمه شدند.

قاضی القضات فعلی با کارنامه‌ای حاوی «مبارزه سیاسی» با فساد و سابقه عضویت در «هیئت مرگ» و اعدام مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی روز ۱۴ مردادماه رییس جمهوری خواهد شد.

فساد در سال‌های اخیر به مشکلی مزمن در اقتصاد ایران بدل شده و موارد متعددی از سوءاستفاده‌های بزرگ مالی، در مواردی از سوی وابستگان حکومت افشا شده است.

مقام‌های عالی حکومت بارها درباره «فساد سیستماتیک» هشدار داده‌اند و همچنین یکدیگر یا وابستگان هم را به فساد متهم کرده‌اند؛ ابراهیم رئیسی اما همچون دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی به جای مبارزه با سیستم فاسد پرور٬ اقدام با بازداشت و محاکمه فاسدین کرد. فاسدین محاکمه شده توسط ابراهیم رئیسی اما همگی متعلق به جناج رقیب یا رقبای اصولگرای او بودند.

قاضی القضات فعلی با کارنامه‌ای حاوی «مبارزه سیاسی» با فساد و سابقه عضویت در «هیئت مرگ» و اعدام مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی روز ۱۴ مردادماه رییس جمهوری خواهد شد تا پس از تنفیذ حکمش توسط رهبر جمهوری اسلامی٬ به خیابان پاستور برود. او در پاسخ به سوالی در خصوص اعدام‌های سال ۶۷ گفته بود به دلیل عملکردش «شایسته تقدیر» است؛ رئیسی پس از آن نیز در پاسخ به سوالی در خصوص چرایی رفتن به قوه مجریه برای «مبارزه با فساد» مدعی شده بود که می‌خواد «سرچشمه» را به بیل بگیرد.

رییسی اما در دوران ریاستش بر قوه قضاییه بارها و بارها در امور اجرایی دخالت کرده بود٬ در خصوص مسائل اقتصادی٬ کارگری٬ حتی سیاست خارجه سخن می‌گفت و به شیوه «آقا» هیچگاه هم مسئولیت تصمیمات و عواقب دخالت‌هایش را نپذیرفت.