خرسندیم به اطلاع برسانیم که ژورنال آزادی اندیشه پس از سال‌ها انتشار و بهره‌مندی از مشارکت اندیشمندان و دانشگاهیان، اکنون وارد فرایند یک تحول بنیادی شده و گام بلندی در جهت ارتقای اعتبار و حضور بین‌المللی خود برداشته است، تا به این ترتیب، بتواند بهتر به اهداف مندرج در اساسنامه خود، از جمله «گفت‌و‌گوی سامان‌یافته میان روشنفکران ایران و دیگر روشنفکران جهان و منطقه»، به‌طور سامان‌یافته و روشمند، یاری رساند.

از این پس، ژورنال آزادی اندیشه، با بهره ‌وری از یک سامانه جدید مدیریت ژورنال‌های علمی، و با تکیه بر اصول ارزیابی و نشر روشمند، به صورت دوزبانه (فارسی با چکیده انگلیسی و بالعکس) منتشر خواهد شد. همه مراحل تهیه و تدوین ژورنال، شامل فراخوان، ارسال مقاله، همتاخوانی، ویراستاری، بازبینی و نشر دیجیتال و چاپی، در این سامانه و زیر نظر شورای دبیران مدیریت می‌شود.

همچنین در همین سازوکار، هر یک از مقالات تأیید شده در ژورنال آزادی اندیشه، از این پس، شناسه بین‌المللی دائمی DOI دریافت خواهند کرد و در پایگاه‌های اصلی نمایه آثار پژوهشی و علمی، مانند گوگل اسکولار و کراس‌رف، نمایه شده و به هر دو زبان فارسی و انگلیسی برای جست‌وجو در دسترس خواهند بود.

بخش اصلی «ژورنال آزادی اندیشه»، در هر شماره‌ خود، به یک موضوع معین اختصاص دارد. این‌بار برای دو شماره‌ پیاپی، یک عنوان در نظر گرفته‌شده‌است؛ عنوانی که موضوعاتی گوناگون را دربرمی‌گیرد:

گردش قرن – نگاه به پشت سر: مسئله‌ها، دستاوردها، و درس‌ها

برمبنای تقویم رسمی ایران، سال ۱۴۰۰، سال پایان قرن چهاردهم خورشیدی است، سالی که در آن، پا به قرن تازه‌ای گذارده‌ایم. این گردش قرن، فرصتی است برای بازنگری آنچه در کشور ما گذشت. ایران در قرن گذشته شاهد تحولات، فراز و نشیب‌ها و دگرگونی‌های پرشمار و اساسی بود. ۱۵ سال پیش از شروع قرن چهاردهم انقلاب مشروطیت افق جدید سیاسی در برابر جامعه‌ای گذاشت که به‌تدریج از خواب قرون وسطایی بیدار می‌شد. با وجود این رخداد بزرگ تاریخی، قرن چهاردهم در ایران، با ابهام و بحران‌های ژرف سیاسی آغاز شد و چالش‌ها، تنش‌ها و بحران‌ها در سراسر این قرن گریبان جامعه ایران را رها نکردند.

در طول یک قرن، ایران از یک کشور ۱۰ میلیونی به یک کشور ۸۴ میلیونی متحول شد. نفت، از حاشیه به مرکز اقتصاد ایران آمد و درآمد دولت به طور عمده به فروش نفت وابسته شد. با وجود فراز و نشیب‌های مهم و تجربه دو نظام سیاسی بسیار متفاوت، جامعه ایران نتوانست به دمکراسی مورد نظر مشروطه‌خواهان دست یابد. نهاد دین، که در دهه‌های اول قرن به حاشیه رانده شده بود، قدرت سیاسی را تسخیر کرد. بسته ماندن فضای سیاسی در دوره‌های مهمی از قرن گذشته سبب شد تا الگوی توسعه، و رابطه آن با موضوع مشارکت و دمکراسی، رفاه عمومی، عدالت اجتماعی و همچنین محیط زیست، پرسشی بزرگ و بلحاظ تاریخی گرهی کور باقی بماند. ایران، در قرن پرتنش گذشته، و در حوزه سیاست و روابط خارجی، شاهد جنگ خونین با عراق، دخالت حکومت ایران در منطقه و بحران مداوم در روابط با امریکا و دیگر کشورهای غربی بوده‌است. اگر در شروع قرن، مهاجرت به خارج راهی موثر برای تربیت نخبگان و نیروی متخصص و کارا بود؛ در پایان قرن، مهاجرت متخصصان و مغزهای آموزش دیده از ایران، به عامل اصلی فقیر شدن نیروی انسانی و به تهدیدی برای توسعه تبدیل شده است. وضعیت بسیاری از دیگر حوزه‌های زندگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز در دهه‌های اخیر به همین‌گونه است. ازاین‌رو، بیهوده نیست اگر برخی، از ابَرچالش‌های جامعه ایران در پایان قرن گذشته سخن می‌گویند.

نهادهای مختلفی به بازنگری ۱۰۰ساله‌ گذشته توجه داشته‌اند. ما نیز این موضوع را حائز اهمیت می‌دانیم و هدف ما بازاندیشی و بازگشتی سنجشگرانه به رخدادها و تحولات اصلی قرن گذشته است.

برای نمونه، نگاه به قرن گذشته از نقطه نظرات زیر مهم هستند:

• سیر علوم انسانی و اجتماعی در ایران: از پیدایی شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی و شکل‌گیری اولین مراکز پژوهشی دانشگاهی تا انقلاب فرهنگی (۱۳۵۹-۱۳۶۲)، مشکلات، محدودیت‌ها، پیامدهای اسلامی کردن علوم انسانی، تاثیر آن بر پژوهش و آموزش علوم انسانی اجتماعی در درون و بیرون دانشگاه‌ها، پژوهش‌های مربوط به ایران معاصر در فضاهای آکادمیک خارج از ایران.
• دانشگاه و آموزش عالی، یا به‌طور کلی آموزش: پرسش‌ها پیرامون پیامدهای اسلامی کردن آموزش و استفاده ابزاری و ایدئولوژیک از آن برای کنترل اجتماعی و یا گذار از یک آموزش عالی محدود و نخبه‌گرا به آموزش عالی توده‌ای.
• آزادی اندیشه و بیان: یک قرن چالش بر سر آزادی اندیشه و بیان؛ و آسیب‌های اساسی ناشی از آن برای رشد جامعه ایران.
• مسئله قانون: چرا و چگونه رؤیاهای قانونیت و حکومت قانون نتوانستند به واقعیت تبدیل شوند و جامعه ما هنوز درگیر موضوع قانون است؟
• دولت و جامعه: تحولات رابطه جامعه ایران با دو الگوی دولتی توسعه آمرانه و حکومت دینی و یا دوره کم‌وبیش خاص ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲.
• زنان و جنسیت:  تحولات اصلی در زمینه هنجارها، گفتمان‌ها، و مناسبات مربوط به جنس، جنسیت، و جنسانیت (سکسوالیته)، وضعیت و جایگاه زنان در جامعه ایران، نابرابری‌ها و تبعیض‌های جنسی و جنسیتی ، و نیز جنبش‌های اجتماعی زنان.
• دین: تحولات جایگاه دین در جامعه در چهارچوب یک نظام کم‌وبیش سکولار تا سال ۱۳۵۷ و سپس در نظام دین‌سالار و حکومتی که در آن روحانیون شیعه نقش اصلی را بازی می‌کنند. نوع حضور دین در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، نقش دین در سیاست و اجتماع، سرنوشت سکولاریسم در سایه نظام دینی حاکم بر ایران.
• حقوق بشر: موضوع حقوق بشر و جایگاه آن در جامعه‌ای که حکومت‌های بی‌باور به حقوق بشر دست بالا را در سیاست و دولت داشته‌اند.
• محیط زیست: مسئله آب و جوانب اجتماعی و اقتصادی آن چگونه به بحران فراگیر و دغدغه‌های اساسی دهه‌های پایانی قرن تبدیل شدند و ایران در برابر کدام دورنمای زیست‌محیطی قرار دارد؟
• مهاجرت درونی و بیرونی: تحول جایگاه و سمت‌وسوی مهاجرت در دوره‌های گوناگون قرن چهاردهم و رابطه آن از جمله با مسائلی مانند توسعه یا نیروی انسانی.
• روشنفکران: نقش روشنفکران و گرایش‌های روشنفکری در تحولات و جنبش‌های فکری و اجتماعی ایران و در سرفصل‌های اصلی قرن چهاردهم.
• نابرابری‌های اجتماعی: تغییرات در قشربندی جامعه ایران و موضوع تحول نابرابری‌های گوناگون اجتماعی.
• سیاست خارجی: تحولات رابطه ایران با دنیا و به‌ویژه کشورهای منطقه، پارادایم‌های اصلی حاکم بر سیاست خارجی منطقه‌ای و جهانی ایران و دورنماهای ژئوپولیتیک منطقه و نقش ایران.
• اقلیت‌های قومی و دینی: نابرابری‌ها و تبعیض‌های دینی و مذهبی، قومی، فرهنگی و زبانی در ایران.
• …

آزادی اندیشه از همه پژوهشگران و اندیشمندان دعوت می‌کند تا در این بحث گشوده و جمعی، همراهی و مشارکت کنند.

مقاله‌ها باید با استانداردهای آکادمیک مشروح در سایت ژورنال آزادی اندیشه مطابقت داشته باشند.

چنانچه مایل به مشارکت در این گفت‌وگوی علمی هستید، در سایت ژورنال آزادی اندیشه ثبت‌نام کنید و  یک چکیده حداکثر ۳۰۰ کلمه‌ای پیرامون مقاله پیشنهادی خود، برای شورای دبیران ارسال کنید.

مهلت‌ها و زمانبندی‌ها:

فراخوان: ۱اوت۲۰۲۱

شماره ۱۱ ژورنال آزادی اندیشه

دریافت چکیده: ۱اکتبر۲۰۲۱

دریافت مقاله: تا ۱۵دسامبر۲۰۲۱

انتشار ژورنال: ۲۸فوریه۲۰۲۲

شماره ۱۲ ژورنال آزادی اندیشه

دریافت چکیده: یکم فوریه۲۰۲۲

دریافت مقاله: ۳۰آوریل۲۰۲۲

انتشار ژورنال: ۱۵اوت۲۰۲۲

• ارزیابی مقاله‌ها به شیوه همتاخوانی صورت می‌گیرد.
• کنفرانسی با همین مضمون در حال تدارک است و مقالات این فراخوان چشم‌انداز شرکت در مباحث و میزگردهای این کنفرانس را خواهند داشت. به‌زودی در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

شورای دبیران به ترتیب الفبا:

علی بنوعزیزی، سعید پیوندی، نیره توحیدی، روجا فضائلی، محمدرضا نیکفر