یک پاسخ

1. با سلام به همه شما عزیزان
   روزی مردی عیالوار دو کیلو گوشت بَهر کباب خرید و با روی گشاده سوی خانه اش رفت و آن را به زنش داد و گفت: عصری کبابش می کنیم.
   بچه های خانه چون چشمشان به گوشت افتاد از سر شیطنت و سهل انگاری منقل و ذغال آوردند و گوشت را کباب کردند و خوردند.
   مادر همین که بو بُرد نگران شد.
   سرِ شب مرد با پاکتی از گوجه فرنگی به خانه آمد و چون از در درآمد داد زد: گوشت را بیار که وقت کباب است.
   زن که اکنون سخت نگران بود گفت: گوشت را از بخت بد گربه خورد. مرد گفت: کدام گربه؟ زن گفت: گربۀ خودمان. مرد خشمگین دوید و گربه را آورد و داد دست زن و گفت: این را داشته باش! سپس دوید و نفس زنان با ترازویی در دست باز آمد و گربه را به خشم از دست زن گرفت و آن را در ترازو نشاند و وزن کرد که شد دو کیلو! آنگاه از جا در رفت و گفت: راست گفتی! این دو کیلو گوشتی که من خریدم. دو کیلو گوشتی که من به خانه آوردم. دو کیلو گوشتی که من به تو دادم. پس گربه کو؟

   وریا امیری در این گفت و گو برای من این آقایی است که اکنون گربه ای دو کیلویی در دست دارد و دنبال دو کیلو گوشتش می گردد.
   آقای سروش دباغ نیز برای من همین آقای گوشت گم کرده است که با گربه ای دو کیلویی در دست می گوید: من شامه ام گاه گوشت را جایی می بیند. آقای وریا می گوید: نمی شود زحمت بکشید آن را با چشمانتان هم ببینید و بعد به ما بگویید که کوش؟ کجاست؟

   با این مقدمه می خواهم وریای عزیز را بگویم که انسان های نخستین چندین و چند هزار سال در همین بین النهرین و در کنار همین دجله و فرات با گل و ماسه و لجن آدم ساختند و کم کم آنقدر ماهر شدند که آن را رشید و قد بلند و خیلی برازنده ساختند؛ و اما هر چه کردند راه نرفت و قدم از قدم برنداشت. بعد هر چه فکر کردند دیدند این آدم گلین جز این که نفس نمی کشد و خُر و پُف نمی کند درست عین خودشان هنگامی است که دراز می کشند و به خواب می روند. و انسان های نخستین این مشکل ذهنی را چندین و چند هزار سال داشتند تا آن که کسی از راه رسید و به آنان گفت: من پیامبر خدایم! خدا انسان را [همچون شما] از همین گل و ماسه و لجن آفرید و آنگاه در او نَفَس دمید و او را زنده کرد و زندگی بخشید. و انسان های نخستین این گفته که از او بشنیدند کف زدند و هورا کشیدند و چندین و چند روز جشن گرفتند و چند هزاران سال هم نسل اندر نسل گفتند: انسان را خدا از گل آفرید و آنگاه در او نَفَس دمید.

   وریا امیری را بگویم که ما همه تا آغاز عصر روشنگری درکمان از چگونگی پیدایش انسان همین بود. دکارت هم درکش از چگونگی پیدایش انسان همین بود. و دکارت یکی از نوابغ تاریخ بشر در زمرۀ آدمیان بود [و همچنان است]. و حرف دکارت سرانجام این بود که: من کالبد انسان را بارها و بارها از هم شکافته ام و آن را در جزئیاتی که دارد می شناسم و می دانم که چیست؛ ولی چیزی که ما به آن “من” می گوییم در آن نمی یابم.

   وریای عزیز! ما تا روز و روزگاری که دکارت این با ما گفت دو کیلو گوشت گم کرده داشتیم. هر وقت هم دهان باز می کردیم و چیزی در این باره می گفتیم کسی چون آقای سروش دباغ از راه می رسید و می گفت: گوشت را؛ من شامه ام گاه جایی می بیند. و ما اکنون پس از گفتار دکارت چهار کیلو گوشت گم کرده داریم. و پرسش من از شما در این باره این است که: شما وقتی می گویید “من” مرادتان از این “من” چیست؟ کیست؟ کو؟ کجاست؟ من اگر چنانچه شما را کالبد شکافی کنم خواهم دید و خواهم دریافت که هیچ اثری از این “من” در شما نیست. در من هم نیست. در هیچ کس دیگر هم نیست. پس کو؟ کجاست؟ وریای عزیز! دکارت همین را می گفت که: آری! روح [یا آن نَفَس] دمیده در ماست! اسپینوزا هم همین را می گفت!

   من این جا پرسشی را که از شما دارم به شما وامی نهم و خودم در پاسخ به همین پرسش می گوییم که هم “من” و هم “خدا” هر دو سرجمع شدۀ هزاران معادلۀ ذهنی و نورولوژیکیم. و من خودم همیشه ترجیح می دهم از خدایی سخن به میان آرم که در قرآن از آن سخن به میان آمده است. نمونه ای از آن را این جا در کامنتی ذیل گزارش گفتگوی «اسلام، جنگ، صلح» آورده ام.
   افزون بر این [بَهر درخور اعتنا بودن نورولوژی] بگویم که همه گزاره های قرآن را می توان به شکل معادلات خطی سادۀ تک مجهولی در آورد. یعنی می توان گفت: سیاه یعنی آن چه که سفید نیست. فراوانی یعنی آنچه که خشکسالی نیست. شر یعنی آن چه که خیر نیست. اصلاح یعنی آن چه که افساد نیست و الی آخر. و اما چشم و گوش در این میان در قرآن در معنای نورولوژیک به کار رفته است. در قرآن گفته می شود: می توان گوش داشت؛ شنید؛ اما نشنید! می توان چشم داشت؛ دید؛ اما ندید! و معنی دیگر این گفته این است که چشم و گوش همچون “من” و “خدا” سرجمع شدۀ هزاران معادلۀ ذهنی [در معنای نورولوژیک] است.

   با احترام
   داود بهرنگ

دیدگاه‌ها بسته‌اند.