زیتون ـ یلدا امیری: فصل دوم سریال سیاسی و امنیتی گاندو به کارگردانی جواد افشار، نویسندگی آرش قادری و تهیه‌کنندگی مجتبی امینی از ۳۱ تیر ۱۴۰۰ و بلافاصله پس از پیروزی رئیسی در انتخابات آغاز و روز ۱۴ شهریور به پایان رسید. پیش از این پخش این سریال با اعتراض دولت روحانی در فروردین ۱۴۰۰ متوقف شده بود. مجتبی امینی تهیه کننده گاندو در شبکه افق، وابسته به سپاه گفت: «مستندات آنچه در گاندو روایت شد موجود است».

فصل دوم گاندو بر موضوع «نفوذ»، از موضوعات مورد تاکید رهبر جمهوری اسلامی، تمرکز داشت. درباره حضور اشخاص دو تابعیتی و جاسوس در وزارت امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بود و تعدادی از مسئولان دولتی و وابستگان آنها را جاسوس معرفی کرد. گاندو همچنین به موضوعاتی مانند نوسانات نرخ ارز با دخالت سفارت انگلیس و مدیران سابق بانک مرکزی و تلاش سازمان اطلاعات بریتانیا برای نفوذ در سرویس امنیتی ایران پرداخت.

پخش فصل اول این سریال در سال ۱۳۹۸ با انتقادات گسترده مقامات دولت روحانی مواجه شد، تا جایی که وزارت خارجه به آیت‌الله خامنه‌ای نامه نوشت. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه وقت در این نامه نوشت: «اگر درصدی از این تهمت‌ها و هجمه‌ها هم درست باشد خدمت من در وزارت امور خارجه شرعا جایز نیست.»

در فصل اول به موضوع آقازاده‌ها اشاره‌ شد اما بخش عمده آن دستگیری باندهای جاسوسی بود و به موضوع جیسون رضاییان روزنامه‌نگاری که به اتهام جاسوسی بازداشت و زندانی شد، پرداخته بود. در هر دو فصل این سریال مقام‌های دولت و وزارت خارجه در مذاکرات هسته‌ای ناتوان، بی‌عرضه و واداده‌ نشان داده شدند.

چه گفته شد؟

با شروع گاندوی ۲ علی ربیعی، سخنگوی دولت گفت که سریالی که از صداوسیما پخش می‌شود باید «ملاحظات کلان امنیتی، سیاسی» را رعایت کند. مجتبی امینی، تهیه کننده گاندو پاسخ داد: «جناب آقای ربیعی، سریال گاندو دقیقا برای حفظ امنیت کشور ایران ساخته شده تا هیچ کسی اجازه تجاوز به حریم کشور را به خود ندهد و کشور را به حراج نگذارد.»

ظریف در صفحه اینستاگرامش «مفتریان و هتاکان» را به خدا حواله داد و سکوت خود را به «مادری که برای جلوگیری از دو نیم شدن فرزندش آن را به نامادری می‌سپارد»، تشبیه کرد. عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد نیز در واکنشی تند در توییتر نوشت: «کارنامه کشور در رسانه رسمی در قالب خبر، گزارش، مصاحبه، فیلم مستند، سریال‌های سریالی! چنین است: مسئولان چپاولگر اموال عمومی و جاسوس خارجی هستند! آیا با این سطح از تبلیغات منفی در تدارک مشارکت حداکثری هستند؟!» محمد حسین رنجبران، مدیرکل روابط‌عمومی صداوسیما نیز در واکنش به صالحی نوشت که گاندو تلنگری به «نفوذ» است.

پس از آنکه ظریف در کلاب‌هاوس گفت: «گاندو از اول تا آخر دروغ است.» تهیه‌کننده گاندو پاسخ داد: «سریال گاندو دروغ نبوده و نیست، گاندو صدای در گلو مانده مردم است. دروغ، تضمین امضای جان کری بود، دروغ، وعده‌های آمریکا و انگلیس برای برداشته شدن همه تحریم‌ها بود، دروغ، وعده رونق اقتصادی است که نتیجه آن کوچک شدن سفره مردم بوده است.»

با پایان گاندوی ۲ علی عسکری، رئیس صدا و سیما مراسم تجلیل برای عوامل برگزار کرد و گفت که سوژه این سریال را «سپاه» داده و در «تحقیق» کمک کرده و افزود؛ «جوانان انقلابی» در این سریال به نمایش در آمدند و دشمن برای تغییر افکار مدیران در میان آنها نفوذ می کنند.

چرا این خبر مهم است؟

گاندو یادآور برنامه‌هایی مانند چراغ است که ۲۱ دی‌ماه سال ۱۳۷۷ از صداوسیما پخش شد، روح‌‌الله حسینان از چهره های تندرو قتل‌های زنجیره‌ای را به نزدیکان محمد خاتمی رئیس جمهور وقت نسبت داد. خاتمی مانند روحانی رئیس جمهوری بود که مورد پسند آقا نبود.

آیت‌الله علی خامنه‌ای پس از امضای برجام در مورد «نفوذ» هشدار داد. گاندو با هدف تائید تئوری نفوذ رهبر ساخته شده و بازگو کننده نظرات او درباره دشمنی غرب با جمهوری اسلامی است، رهبر جمهوری اسلامی با «نرمش قهرمانانه» از توافق هسته ای استقبال کرد اما پس از خروج ترامپ از برجام به انتقاد پرداخت تا مانند همیشه مسئولیتی نپذیرد.

روحانی آذر ۱۳۹۳ با کنایه به سپاه گفت که جمع «سرمایه، سایت، روزنامه، خبرگزاری، توپ و امکانات نظامی» در یک محموعه خطرناک است، این سخنان برای آغاز دشمنی سرداران سپاه با او کافی بود تا همانگونه که رئیس صدا و سیما گفته سپاه ایده و اطلاعات گاندو را فراهم کند. موسسه فرهنگی ‌هنری «اندیشه شهید آوینی»، سازنده سریال گاندو زیر نظر نماینده ولی فقیه در بسیج و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران فعالیت می‌کند.

کمی عمیق تر؛ نفوذ اطلاعات سپاه در حوزه فرهنگ

بر اساس آنچه در سریال نشان داده می‌شود، شخصیت غلامرضا رحمانی در گاندو حسین فریدون برادر حسن روحانی یا پسر عموی او است. محمدعلی موسی پور، محمدعلی شعبانی، مشاور وزارت خارجه در حوزه تبلیغات و ارتباطات بین الملل و از اعضای تیم مذاکره کننده است. عبد رسول اشرفی نیز همان عبدالرسول دری اصفهانی، عضو تیم مذاکره کننده برجام و صادقی در گاندو علی صدقی صاحب صرافی صدقی و شرکا است که گفته می‌شود حسین فریدون جزو شرکای اوست. دکتر کمالی نیز در این سریال احمد عراقچی، معاون بانک مرکزی است.

بخش رسانه‌ای سپاه ابتدا شامل معاونت سیاسی سازمان صداوسیما بود که چند خبرگزاری و وب‌سایت به آن اضافه شد. در سال های اخیر شبکه افق، سازمان فرهنگی اوج و موسسه هایی مانند آوینی سیاست های فرهنگی این نهاد نظامی را پیش می‌برند. بررسی اعضای موسسه آوینی که سازنده گاندو است نشان می دهد که این موسسه زیر نظر نماینده ولی فقیه در بسیج و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران فعالیت می‌کند. محمدرضا تویسرکانی رییس هیات‌ مدیره این موسسه از سال ۱۳۹۱ نماینده ولی فقیه در سازمان بسیج است.

مهدی طائب، فرمانده قرارگاه عمار و برادر حسین طائب ریس سازمان اطلاعات سپاه نیز عضو هیئت مدیره موسسه آوینی است. در واقع او گاندو را برای تبلیغ مجموعه تحت کنترل برادرش ساخته است. علیرضا پناهیان، سخنران برنامه‌های بیت رهبر و ناصر قره‌باغی صومعه، معاون علمی فن‎آوری اطلاعات سپاه و معاون حسین طائب نیز اعضای هیات مدیره موسسه آوینی هستند. مدیر عامل موسسه مهدی نقویان کارگردان فیلم‌ تبلیغاتی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ است.

بی دلیل نیست که پس از پخش این سریال داستانی، ذبیح الله خداییان، سخنگوی قوه قضائیه گفت که دستگاه قضا برای برخی اشخاص که در گاندو به فسادهای مالی متهم شده‌اند پرونده تشکیل داده و تلویحا به تولیدکنندگان سریال گاندو، یعنی سازمان اطلاعات سپاه گفت: «اگر از طریق ضابطان دلایل و مدارکی علیه کسانی که هنوز محکوم نشده‌اند به دستگاه قضا ارجاع بشود، رسیدگی‌ها صورت می‌گیرند.»

اما پیش از این محمد سرافراز، رئیس سابق صداوسیما در کتاب «روایت یک استعفا» به نفوذ مجتبی خامنه‌ای در صداوسیما و سازمان اطلاعات سپاه اشاره کرده و نوشته بود که حسین طائب (رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران)، حسین محمدی (معاون فرهنگی دفتر علی خامنه‌ای) و مجتبی خامنه‌ای زمینه استعفای او را فراهم کردند.

سفارشی بودن گاندو از سوی سازمان اطلاعات سپاه برای تخریب دولت روحانی پس از نامه نماینده ولی‌فقیه در نیروی قدس سپاه، آشکارتر شد. در این نامه خطاب به رئیس سازمان صداوسیما، از کلیه عوامل دست‌اندرکار در ساخت سریال گاندو قدردانی شده است. گاندو با نگاهی تخریب‌گر به مذاکرات برجام و دستاوردهای دولت روحانی نشان داد که هدف از ساخت آن زیر سئوال بردن دولت روحانی و حتی مشکوک جلوه دادن مباحثی همچون برجام و درخواست روحانی برای تصویب اف‌ای تی اف است.