«چه چیزی به نطنز اصابت کرد؟ من نمی‌توانم بگویم»

زیتون ـ سولماز ایکدر: حلقه آخر اتفاقات «بدون توجیه» یا با توجیهات «غیر قابل باور» هفته‌های اخیر، سقوط یک پهباد در شهرستان کوهرنگ از توابع چهارمحال بختیاری بود.

روز یک‌شنبه (۱۴ آذر) شهروندان منطقه تصاویری از حمل یک پهپاد توسط هلی‌کوپتر را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند که نشان می‌داد یک پهپاد ساقط شده توسط نیروهای سپاه پاسداران در حال جابجایی است. پس از آن بود که جعفر مردانی، معاون سیاسی امنیتی استاندار چهارمحال و بختیاری، در این رابطه توضیح داد و گفت پهپادی که حوالی شهرستان کوهرنگ سقوط کرده است، روز پنج‌شنبه برای بارور کردن ابرها پرواز کرده بود ولی «به علت شرایط نامساعد منطقه کوهرنگ و وزش شدید باد» اقدام به فرود اضطراری کرده است.

اولین توضیح رسمی در خصوص این پهباد ساقط شده زمانی منتشر شد که تنها کمی‌ بیشتر از ۱۲ ساعت قبل از آن ساکنان اطراف نطنز از شنیده شدن صدای انفجار و مشاهده نوری در آسمان این شهر و در نزدیکی تاسیسات غنی‌سازی ایران خبر داده بودند.

شهروندان در خصوص این انفجار در شبکه‌های اجتماعی نوشته بودند که «این صدا زمان کوتاهی شنیده شده و بعد از آن قطع شده است. همچنین وجود این شی در آسمان با نور شدیدی همراه بوده است.»

ساعتی بعد از انعکاس این خبر در شبکه‌های اجتماعی، شاهین تقی‌خانی، سخنگوی ارتش، در رابطه با صدای انفجار در آسمان نطنز گفت: «برای ارزیابی آمادگی میدانی، یکی از سامانه‌های موشکی منطقه آزمایش شد و این آزمایش برای ارزیابی سامانه‌های مستقر در منطقه صورت گرفت.»

رمضانعلی فردوسی، فرماندار نطنز هم که در ساعات ابتدایی اظهار بی‌اطلاعی کرده بود، بعد از ساعتی مدعی شد که این صدا بر اثر «شلیک پدافندی در حاشیه شهر بادرود بوده است.»

خبرگزاری‌های نزدیک به سپاه پاسداران از جمله فارس و تسنیم نیز مدعی شدند که شلیک این موشک را رخدادی برنامه‌ریزی‌شده و در راستای آزمایش توان دفاعی ایران در منطقه نطنز بوده است.

جمهوری اسلامی سال‌هاست که درگیر چنین اتفاقات پیچیده‌ای است که سعی می‌کند به سادگی آن‌ها را توجیه کند؛ بارور کردن ابرها یا شلیک پدافندی.

چرا این خبر مهم است؟

تنها چند روز پیش از انتشار خبر سقوط یک پهپاد و شنیده شدن صدای انفجار در آسمان نطنز هفته‌نامه یهودی جوئیش کرانیکل، چاپ بریتانیا، طی گزارشی نوشت که موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، با استخدام ۱۰ دانشمند هسته‌ای ایرانی توانست در کمتر از دو سال، سه طرح خرابکاری در سایت‌های اتمی ایران را اجرایی کند.

جوئیش کرانیکل در ادامه گزارش خود نوشت که این عملیات، شامل دو انفجار در سایت نطنز، با «همکاری» دانشمندان ایرانی داخل کشور انجام شده است.

بر اساس این گزارش موساد ظرف ۱۸ ماه سه عملیات متفاوت را طراحی و اجرایی کرد که در خود اسرائیل نیز، «هزاران کارشناس و نیروی فنی» در این عملیات سهیم بودند.

نشریه جوئیش کرانیکل همچنین تاکید کرد که در عملیات ۱۲ تیر پارسال در نطنز از مواد انفجاری که یک‌سال پیش از آن در سایت مخفی شده بود، استفاده شده است. این هفته نامه در ادامه نوشت بخشی از مواد انفجاری، قطعه‌قطعه، با استفاده از پهپادها منتقل شدند تا شک‌برانگیز نباشد. سپس همراه با مصالح ساختمانی در زیرزمین ساختمان آن انبار شدند.

این گزارش مدعی است که انفجار سایت «تسا» در کرج نیز به شیوه‌ای مشابه انجام گرفت و به آن آسیب جدی وارد کرد.

فارغ از درستی یا غلطی ادعاهای مطرح شده در گزارش جوئیش کرانیکل سال‌هاست که وقایع «عجیبی» در سایت‌های هسته‌ای ایران رخ می‌دهد و اسرائیل در خصوص آنان سکوت می‌کند؛ پروپاگاندای خبری جمهوری اسلامی نیز همچون همیشه به توجیه آن بر می‌خیزند.

الون شوستر معاون وزیر دفاع اسرائیل از اظهارنظر مستقیم درباره منشاء صدای انفجار اخیر در نزدیکی سایت هسته‌ای نطنز خودداری کرد و به یک رادیو اسرائیلی گفت: «چه چیزی به نطنز اصابت کرد؟ من نمی‌توانم بگویم.»
او در این رابطه، به کنایه، افزوده است: «ما از یک مرد نمی‌پرسیم که در شب چه کرد، اما در حال حاضر تلاش می‌کنیم تا انگیزه‌های جهانی را با ابزارهای دیپلماتیک تغییر دهیم.»

کمی عمیق‌تر؛ تایید «اصل خرابکاری»

تنها نتیجه‌ی ناکارآمدی سیستم امنیتی جمهوری اسلامی ترور چهره‌های نزدیک به صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی نیست، طی سال‌های گذشته بارها سازمان‌های امنیتی و جاسوسی خارجی صدمات جدی به جمهوری اسلامی وارد کردند.

ده سال پیش برای اولین بار نام نیروگاه نطنز با ویروس استاکس‌نت گره خورد؛ ویروسی که روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای تحقیقی نوشت که اسرائیل و آمریکا هیچ‌گاه به‌طور رسمی دست‌داشتن در انتشار آن را تایید نکرده‌اند اما برای مدت‌ها صنعت هسته‌ای ایران را با چالش مواجه کرد.

همچنین به گفته فریدون عباسی، رییس سابق سازمان انرژی اتمی ایران، این تأسیسات از سال ۱۳۸۵ تحت حملات تخریبی بوده‌است که در ۵ مورد، حملات گسترده بوده‌اند.

تیر ماه سال گذشته در تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز انفجاری رخ داد که به گفته برخی تحلیل‌گران برنامه اتمی ایران را تا دو سال به تاخیر می‌اندازد. پس از این انفجار ، شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد که علت این انفجار مشخص شده ولی به دلیل «ملاحظات امنیتی» فعلا اعلام نمی‌شود.
به مرور اما برخی از چهره‌های امنیتی در خصوص این انفجار اظهار نظر کردند.

فرودین ماه امسال نیز یک روز پس از اعلام راه‌اندازی دوباره «مرکز مونتاژ سانتریفیوژهای پیشرفته» نطنز، دولت ایران تأیید کرد که «حادثه‌ای در بخشی از شبکهٔ توزیع برق تأسیسات غنی‌سازی نطنز» رخ داده‌است.

آن زمان برخی منابع خبری عربی مدعی شده‌ بودند که این حادثه در اثر حملهٔ سایبری رخ داده و احتمالاً اسرائیل در آن نقش داشته‌است. شبکه دولتی کان اسرائیل روز یکشنبه، ۲۲ فروردین، خبر داد که حادثه در تأسیسات اتمی نطنز، کار اسرائیل و نتیجهٔ «حملهٔ سایبری این کشور به ایران» بوده‌است.

روزنامهٔ اسرائیلی جروزالم پست نیز گزارش داده‌ بود که اتفاقی که در تأسیسات نطنز افتاده حادثه نبوده و خسارات آن بسیار سنگین‌تر از آن است که مقام‌های ایران می‌گویند.

تیرماه امسال نیز، ۱۳ روز پس از حمله پهپادی به یک ساختمان وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران در حومه کرج، سخنگوی وقت دولت اعلام کرده بود که «اصل خرابکاری را تأیید می‌کند.»

بیشتر بخوانید:

مذاکرات هسته‌ای؛ چرا همه ناراضی برگشتند؟

پناه بر «دروغ»

«بحرانِ فساد»؛ جمهوری اسلامی در حوزه دفاعی و امنیتی

سپاه پاسداران؛ بازنده‌ی پرهیاهو

دوم تیرماه سال جاری خبر «اقدام خرابکارانه» علیه یکی از ساختمان‌های سازمان انرژی اتمی منتشر شده بود. همان روز روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابع مطلع ایرانی نوشته بود که این حمله به شرکت تکنولوژی سانتریفیوژ ایران، تسا، در کرج انجام شده است.

یک فرد «آگاه آشنا به این حمله» نیز به نیویورک تایمز گفته بود، به نظر می‌رسد این پهپاد از داخل ایران و از مکانی نه چندان دور از ساختمان سازمان انرژی اتمی ایران در کرج، بلند شده و به این ساختمان برخورد کرده است.
بر اساس اطلاعات وب‌سایت رسمی «تسا» این شرکت با طراحی و تولید ماشین‌‌های سانتریفیوژ نسل جدید که با سرعت بسیار بالاتری غنی‌سازی اورانیوم را انجام می‌دهند نقش مهمی در پیشبرد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی دارد.

پیش از آن نیز موارد متعددی از این رسوایی‌های امنیتی رخ داده بود؛ از جمله سرقت اسناد برنامه اتمی ایران توسط اسرائیل در سال ۹۷ و یا ترور محسن فخری‌زاده که اخیرا فریدون عباسی دوانی، نماینده مجلس مدعی شده بود که او علیرغم فتوای آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر حرام به کارگیری سلاح اتمی، برای آن «سیستم ایجاد کرده بود.»

همزمان شدن انفجار شب گذشته در نطنز با روز پایانی دور اول مذاکرات ناموفق اتمی ابراهیم رییسی و کشورهای غربی در وین، ذهن تحلیل‌گران را به این سو برده است که شاید اسرائیل در حال ضرب شصت نشان دادن به جمهوری اسلامی است که با سرعت سرسام آوری به سوی ساخت بمب اتمی می‌رود. شاید این یکی از همان «گزینه‌های دیگر»ی باشد که روز گذشته آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، تهدید کرد که اگر «دیپلماسی شکست بخورد» روی میز قرار می‌گیرند.