هاشمی در حاشیه اما راضی

 زیتون- آرش بهمنی: انتقاد از نبود «پیشرفت مطلوب» در اجرای برجام، توصیه دولت به پرهیز از «طرح برجام ۲ و ۳» و «قدرشناسی» از آیت‌الله خامنه‌ای از جمله مضمون‌های نخستین بیانیه دوره پنجم مجلس خبرگان به ریاست احمد جنتی است. انتخابی که طیف متفاوتی از واکنش‌ها را موجب شد: اصول‌گرایان آن را نشانه پیروزی طیف متبوع خود در انتخابات هفتم اسفند توصیف کردند، برخی نیروهای نزدیک به اصلاح‌طلبان اما با توجه به ردصلاحیت‌ها چنین نتیجه‌ای را طبیعی دانستند.

هم‌زمان در شبکه‌های اجتماعی نیز بحث‌های مختلفی درباره همین موضوع شکل گرفت؛ بحث‌های حول انتقاد از افرادی که تشویق به رای دادن در انتخابات می‌کردند تا شماتت کسانی که در انتخابات هفتم اسفند ماه شرکت نکردند. هم‌زمان اشاره به این‌که احمد جنتی در انتخابات به عنوان نفر آخر وارد مجلس خبرگان شد و اکنون بر پست ریاست این مجلس تکیه زده، مورد توجه بسیاری از کاربران بود.

در نخستین جلسه دوره پنجم مجلس خبرگان که روز سه‌شنبه برگزار شد، احمد جنتی با کسب ۵۱ رای (از مجموع ۸۵ رای؛ دو غایب و یک رای باطله) به عنوان رئیس جدید این مجلس انتخاب شد. دو رقیب او ابراهیم امینی، – که گفته می‌شد گزینه مورد نظر هاشمی‌رفسنجانی برای ریاست خبرگان است – و محمود هاشمی‌شاهرودی به ترتیب ۲۱ و ۱۳ رای کسب کردند. هاشمی‌رفسنجانی پیش از این گفته بود که قصد حضور در انتخابات هیات‌ رئیسه خبرگان را ندارد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از انتخابات هیات رئیسه خبرگان گفت که انتخابات «در فضایی آرام، سریع و بدون هیچ گونه مشاجره» برگزار شد و گفت که «ترکیب هیات رئیسه» به نظر او «خیلی خوب است».

اصول‌گرایان در تحلیل‌های خود انتخاب احمد جنتی را نشانه آن دانستند که نیروهای هم‌فکر آن‌ها در انتخابات خبرگان پیروز شده‌‌اند و این اتفاق پس از آغاز به کار مجلس دهم مشخص خواهد شد

تکرار کنید جنتی
روزنامه اصول‌گرای وطن‌ امروز با این تیتر به استقبال نتیجه انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان رفت: «تکرار کنید جنتی». تیتری که کنایه مشخصی به پیام محمد خاتمی برای انتخابات هفتم اسفند داشت که گفته بود: «تکرار می‌کنم، هر دو لیست». این عبارت از همان زمان مورد استقبال قرار گرفت و بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها، به شکل‌های مختلف از آن استفاده می‌کردند.

آن‌چه که باعث شد انتخاب دبیر شورای نگهبان به ریاست مجلس خبرگان حاشیه‌های بیشتری داشته باشد، اتفاق‌هایی بود که در زمان انتخابات رخ داد. آن زمان اصلاح‌طلبان و نیروهای نزدیک به آن‌ها یکی از هدف‌های اصلی خود را جلوگیری از حضور احمد جنتی، محمد یزدی و محمدتقی مصباح یزدی در مجلس خبرگان قرار دادند. مساله حذف «مثلث جیم» پس از انتشار تحلیلی در بی‌بی‌سی فارسی و بررسی امکان حذف آن‌ها، از سوی اصول‌گرایان طرحی از سوی بریتانیا خوانده شد و آن‌ها حتی در تبلیغات خود لیست منتشر شده از سوی هاشمی‌رفسنجانی، نیروهای نزدیک به دولت و اصلاح‌طلبان را «انگلیسی» توصیف کردند. همین سابقه باعث شد که روزنامه کیهان با تیتر «خار چشم انگلیس رئیس مجلس خبرگان شد» خبر ریاست جنتی را منعکس کند.

اصول‌گرایان در تحلیل‌های خود انتخاب احمد جنتی را نشانه آن دانستند که نیروهای هم‌فکر آن‌ها در انتخابات خبرگان پیروز شده‌‌اند و این اتفاق پس از آغاز به کار مجلس دهم مشخص خواهد شد. مهدی محمدی، از اعضای سابق دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، در کانال تلگرام خود نوشت که این انتخاب نشان داد «کدام طرف برنده بوده» و به همین ترتیب «تا چند روز آینده، حقیقت درباره مجلس نیز خود را نشان خواهد داد».

او همچنین در پاسخ به انتقادهایی که از اعضای مجلس خبرگان شده که به چه دلیل فردی را به عنوان رئیس انتخاب کردند که به عنوان نفر آخر حوزه انتخابیه خود وارد مجلس خبرگان شده، نوشت: «در مکتب آقای هاشمی رفسنجانی طبعا دموکراسی بد، دموکراسی است که او یا دوستانش برنده آن نباشند. انتخاب آقای جنتی به عنوان رییس خبرگان همانقدر دموکراتیک بوده که انتخاب اعضای این مجلس توسط مردم؛ و آن‌ها که به ایشان رای دادند همانقدر نماینده مردمند که مخالفان ایشان».

حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان، در سرمقاله این روزنامه از یک «خبر موثق» نوشت که جنتی قصد کاندیداتوری برای ریاست مجلس خبرگان را نداشت، اما نمایندگان به او گفته‌‌اند که «قصد دارند با انتخاب ایشان، پاسخ قاطع و پشیمان‌کننده‌ای به دشمنان بیرونی، مخصوصا انگلیس و آمریکا بدهند».

اصول‌گرایان و رسانه‌‌های نزدیک به آن‌ها از چند هفته پیش مانور روی نام احمد جنتی به عنوان کاندیدای انتخابات خبرگان را آغاز کرده بودند.

اهمیت مجلس خبرگان فعلی در آن است که احتمال می‌رود این مجلس مسئول انتخاب رهبر جدید جمهوری‌اسلامی باشد. مساله‌ای که چند بار از سوی برخی اصول‌گرایان مطرح شده است

آخر اول
واکنش‌ها در میان نیروهای نزدیک به اصلاح‌طلبان کمی متفاوت بود. یکی از دلایل این مساله احتمالا به هراس رسانه‌ها و افراد نسبت به انتقاد از مجلس خبرگان باز می‌گشت. روزنامه قانون با تیتر «آخر اول» به انتخاب احمد جنتی واکنش نشان داد و نوشت: «شاید بدبین‌ترین فرد طرفدار لیست خبرگان مردم هم انتظار نداشت که نماینده این لیست یعنی آیت‌الله امینی، با این فاصله، صندلی ریاست را به آیت‌الله جنتی واگذار کند. حال دبیر آن شورای نگهبانی که‌ هاشمی و برخی دیگر از چهره‌های نظام منتقد عملکرد وی بودند، امروز رئیس خبرگانی شده است که بسیاری از رسیدن به آن باز ماندند، مجلسی که حتی جایی برای نوه بنیانگذار انقلاب نیز نداشت».

ابراهیم اصغرزاده از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب نیز در توییتر خود نوشت: «جنتی در خبرگان قبل ۳۴ رای کسب کرده بود، امروز در مجلس بظاهر معتدل‌تر ۵۱ رای. آیا گرایش ثقل اصلاحات به سمت میانه‌روها خطا بود؟».

روزنامه اعتماد نیز در گزارش خود چنین پیرامون انتخاب احمد جنتی به عنوان رئیس خبرگان واکنش نشان داد: «مجلس خبرگان رهبری با همه ویژگی‌هایی که دارد اما مجلسی متفاوت است. مجلسی که در آن نمی‌توان براساس اعداد و لیست‌ها آنچنان تحلیلی داشت. مجلس خبرگان رهبری پنجم هم از این قاعده استثنا نیست تا ریاست این دوره از مجلس به احمد جنتی نفر شانزدهم استان تهران برسد در روزی که نفر اول پایتخت تمایلی برای نشستن بر صندلی که نشستن بر آن را قبلا تجربه کرده بود، نداشت».

اهمیت مجلس خبرگان فعلی در آن است که احتمال می‌رود این مجلس مسئول انتخاب رهبر جدید جمهوری‌اسلامی باشد. مساله‌ای که چند بار از سوی برخی اصول‌گرایان مطرح شده است. برای انتخاب فردی به عنوان رهبر جمهوری‌اسلامی رای دو سوم اعضای حاضر در جلسه مجلس خبرگان نیاز است. برخی نیروهای نزدیک به اصلاح‌طلبان با اشاره به همین مساله، به صراحت یا تلویح، نوشتند که رای احمد جنتی در انتخابات هیات رئیسه خبرگان، نشان‌دهنده سقف رای نیروهای اصول‌گرای مخالف هاشمی در مجلس است. تعدادی که موفق به کسب دو سوم مجلس خبرگان نشده و در نتیجه قادر نخواهد بود به تنهایی برای انتخاب رهبر بعدی تصمیم‌گیری کند.

انتخاب احمد جنتی به عنوان رئیس مجلی خبرگان در شرایط فعلی شاید بیش از اثرگذاری بر ساخت سیاسی، برای قدرت‌نمایی اهمیت داشته باشد. قدرت‌نمایی گروهی که به نظر می‌رسد با وجود عدم راه‌یابی برخی از چهره‌های مشهور خود به محسل خبرگان، اکثریت این مجلس را در اختیار خود دارد. اما باید منتظر ماند و دید که ریاست جنتی در «زمانی که لازم باشد اقدامی انجام شود» چقدر می‌تواند بر رای اعضای این مجلس تاثیرگذار باشد.