عاقبتِ «حسن»

زیتون: پس از ماه‌ها غیبت حسن روحانی، خبر دیدار رییس جمهوری سابق با رهبر جمهوری اسلامی اوایل این هفته منتشر شد. هر چند از ماه گذشته زمزمه‌های مبنی بر این دیدار در محافل سیاسی مطرح بود، اما این توییت محمد مهاجری، روزنامه‌نگار اصولگرا بود که مهر تایید نهایی را بر خبر این دیدار زد. مهاجری در این رابطه در توییترش نوشت: «حتی اگر از محتوای دیدار اخیر یکساعته حسن روحانی با رهبر معظم‌ انقلاب، هیچ خبری منتشر نشود، اصل خبر، پیام مهمی دارد برای اهالی سیاست. چه راست، چه چپ، چه دلواپس، چه…»

در خصوص محتوای مباحث مطرح شده در این دیدار گمانه‌زنی‌های فراوانی شد. از جمله وب سایت مدارا در این رابطه از قول یک «منبع آگاه» نوشت «گفته می‌شود که محتوای نشست بیشتر در مورد تشریح دستاوردهای دولت بوده‌است. گویا آقای روحانی گلایه‌هایی از مخدوش ساختن دستاوردها و اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم مطرح کرده‌اند و رهبری هم به ایشان پاسخ داده‌اند.»

در همین رابطه دیده‌بان ایران نیز به نقل از کامبیز مهدی‌زاده، داماد حسن روحانی نوشت: «خیلی‌ها در نظر داشتند که به رابطه دکتر روحانی و رهبری خدشه ای وارد کنند اما خوشبختانه مثل همیشه تلاش این افراد به نتیجه نرسید و این دیدار نشان داد که رابطه دوستی رهبری و آقای روحانی همچنان پایدار است.»

مهدی‌زاده همچنین مدعی تداوم این دیدارهاست و می‌گوید: «دیدارها در گذشته بوده و قطعاً در آینده هم تداوم خواهد داشت. دوستی رهبری با دکتر روحانی قدمت چندین ساله دارد.»

این درحالی است که روز گذشته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در دولت حسن روحانی، در اکانت توییتری‌اش در رابطه با این دیدار نوشت: «آنچه از دیدار رئیس‌جمهور سابق با مقام معظم رهبری در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شده است، صرفا گمانه‌زنی اهالی سیاست و اصحاب رسانه است.»

فارغ از محتوای این دیدار اما نفس انتشار رسمی خبر ملاقات حسن روحانی، رییس جمهوری نامحبوبِ رهبر جمهوری اسلامی، با او می‌تواند بیانگر مناسبات قدرت در سطوح عالی نظام جمهوری اسلامی باشد.

کارزار برای محاکمه روحانی

خبر دیدار حسن روحانی با علی خامنه‌ای در شرایطی منتشر شد که برخی جریان‌های اصولگرا به جد خواستار «محاکمه رییس جمهوری دوازدهم» هستند.

زمزمه‌های درخواست محاکمه روحانی پیش از پایان دوران ریاست جمهوری او آغاز شد. پس از ۱۲ مردادی که میز و صندلی ریاست جمهوری را به ابراهیم رئیسی سپرد خبرها درباره کسانی که خواهان محاکمه او هستند، داغ‌تر هم شد.

پس از پایان دوران ریاست جمهوری حسن روحانی شماری از نمایندگان مجلس در نطق‌های پیش از دستور یا مصاحبه‌هایشان خواستار آن شدند که رییس جمهوری دوازدهم به دلیل «ترک فعل» و خساراتی که به کشور وارد کرده محاکمه شود. «افسران جنگ نرم» نیز در فضای مجازی «کارزار محاکمه روحانی» راه انداختند.

کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شهریور ماه امسال خبر از ارسال سه شکایت از رئیس جمهور سابق درباره بورس، مسکن و مداخلات ارزی به قوه قضاییه داد.

کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شهریور ماه امسال خبر از ارسال سه شکایت از رئیس جمهور سابق درباره بورس، مسکن و مداخلات ارزی به قوه قضاییه داد.

پیش از آن نیز خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در خبری مدعی شده بود که بیش از ۵۰۰ هزار نفر از دانشجویان، طلاب و اقشار مختلف مردم با امضای نامه‌ای در ۱۸ بند از حسن روحانی به کمیسیون اصل نود مجلس شکایت کردند و خواهان محاکمه او شدند.

آذرماه امسال نیز ستاد مردمی پیگیری محاکمه حسن روحانی خبر داد که با حضور در دفاتر تعدادی از «مراجع عظام تقلید» رونوشت شکوائیه مردمی که به امضای بیش از نیم میلیون نفر از مردم «متدین و انقلابی» ایران رسیده است، تحویل دفاتر ایشان دادند. بر اساس این شکوایه‌ها «افزایش نرخ ارز، نابودی اشتغال، بکارگیری عوامل جاسوس در مناصب کلیدی و زمینه سازی برای افزایش مرگ و میر کرونا» از جمله اتهام‌های رییس جمهوری سابق ایران عنوان شده‌ است.

بیشتر بخوانید:

چه‌کسانی «عبرت آیندگان» شدند؟

«ترقیِ‌ معکوس»

ماه گذشته هم محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی شهر گفته بود: «مسأله تخلفات حسن روحانی هیچ ربطی به شأن معمم بودن او ندارد؛ چرا که فقط او عمامه بر سر دارد، لذا رسیدگی به پرونده تخلفات وی در دادگاه ویژه روحانیت را نمی‌پذیرم و او در جایگاه ریاست جمهوری تخلفاتی کرده که بایستی به آن سریعا رسیدگی کرد.»

با این حال تا کنون که نزدیک به شش ماه از پایان دولت دوازدهم می‌گذرد، حسن روحانی نه مورد الطاف ملوکانه رهبر انقلاب قرارگرفته و به منصبی تازه گمارده شده و نه محاکمه شده است.

حسن روحانی که حداقل در دولت اول و تا پیش از بازداشت برادرش، جسارت رویارویی با رهبر جمهوری اسلامی سر مسائل مختلف از دست‌اندازی‌های سپاه در اداره کشور تا اموری مانند آموزش زبان انگلیسی در مدارس یا اجرای سند ۲۰۳۰ را داشت این روزها چراغ خاموش‌تر از همیشه حرکت می‌کند و به نظر می‌رسد اطرافیانش سعی دارند از او در مقابل این موج «محاکمه خواهی»، با انتشار خبر‌های مانند ملاقات با رهبر جمهوری اسلامی دفاع کنند.

از دورخیز برای رهبری تا فرار از محاکمه

با پایان کار دولت دوازدهم یکی از سوال‌های مطرح در افکار عمومی «آینده حسن روحانی» بود. آینده سیاسی او که در سابقه خود دو دوره ریاست جمهوری، دبیری شورای عالی امنیت ملی، ریاست تیم هسته‌ای، ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و پنج دوره نمایندگی در مجلس شورای اسلامی و نایب رییسی مجلس را داشت در گروی مقصدی بود که از خیابان پاسپور به آن رهسپار می‌شد.

گمانه‌زنی‌های مختلفی در این رابطه مطرح بود. از جمله ریاست بر مجمع تشخیص مصلحت نظام یا حداقل عضویت در آن، با توجه به روال سابق رهبر جمهوری اسلامی در منصوب کردن روسای جمهوری «سابق» به عضویت یا ریاست در این مجلس. اما حسن روحانی دومین رییس جمهوری بود که پس از محمد خاتمی بر خلاف هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی‌نژاد نتوانست حکم ریاست بر مجمع یا حداقل عضویت در آن را از دست رهبر جمهوری اسلامی بگیرد.

حسن روحانی نه همچون محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد از بدنه مردمی برخوردار بود که بتواند در جایگاه رهبری یک جریان بنشیند و نه آنقدر معتمد رهبر جمهوری اسلامی بود که حداقل بتواند با حکم او بر کرسی یک مقام حکومتی تکیه بزند؛ جمهوری اسلامی او را حتی محاکمه نیز نکرده است تا بیش از پیش از اذهان برود و به نظر می‌رسد که این یعنی پایان عمر سیاسی روحانی.

در این صورت یکی از امکان‌های موجود این است که او آینده‌ای همچون علی‌اکبر ناطق نوری داشته باشد؛ یک بازنشستگی سیاسی و فعالیت کم‌رمق و کم‌رونق در میان جریان‌های سیاسی که با سپری شدن روزهای پی‌درپی رنگ باخته و به دوری و سکوت سیاسی تبدیل شود.

روحانی که پیش از این همه تلاشش را برای «باقی ماندن در عرصه» کرده بود تا شاید روزی بتواند تبدیل به چهره کلیدی نظام جمهوری اسلامی شود؛ به گزارش خبرگزاری ایلنا روزهای چهارشنبه هر هفته جلساتی با تعدادی از نزدیکان خود برگزار می‌کند. جلساتی که شنیده می‌شود محمود واعظی، هماهنگی آن را برعهده دارد و محمد قوچانی دبیر «شورای گردآوری، تدوین و مستند سازی آثار رئیس جمهور» و علیرضا معزی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رییس‌ جمهوری در دولت دوازدهم از اعضای آن هستند. اما خبری از سایر اعضای این جلسه در دست نیست.

اگرچه تا امروز هیچ یک از روسای جمهوری سابق پس از پایان دوران ریاست جمهوری خود محاکمه نشدند؛ اما هیچ کدام هم جز علی خامنه‌ای که دوران ریاست جمهوری را به پایان نرسانده رهبر شد، در این نظام «عاقبت بخیر» هم نشدند.

تقلیل فعالیت‌های سیاسی فردی که از روز پیروزی انقلاب تا ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ هیچ‌روزی دور از مسئولیت‌های انتخابی و انتصابی نبود به برگزاری جلسه هفتگی به حد کفایت از اهداف بلندپروازانه رییس جمهوری دوره‌های یازدهم و دوازدهم به دور است.

تحرک دیگری هم در زندگی روزانه رییس جمهوری سابق دیده نمی‌شود و حتی داماد او در یک گفت‌وگو تایید کرده که حسن روحانی نیز مانند همه افراد دیگر جامعه بیشتر وقت خود را با خانواده‌اش می‌گذراند.

دیدار حسن روحانی و علی خامنه‌ای اما حداقل در عرصه رسانه و افکار عمومی تاثیر مدنظر حامیانش را نداشت.

روزنامه جوان امروز در این رابطه با مقایسه حسن روحانی با «اشعث بن قیس و ابوموسی اشعری و حتی معاویه و عمرو عاص» نوشت که دیدار این افراد با امام اول شیعیان به ایشان شان و جایگاه متفاوتی نداده است.
در ادامه این یادداشت روزنامه جوان آمده است: «آیا ملاقات با پیامبر (ص) برای سلمان و ابوذر، چک سفید امضا برای هر نوع رفتاری بود یا ملاقات‌های مکرر طلحه و زبیر و سعد و اُبی با حضرت، مایه عاقبت بخیری و نجات‌شان را فراهم کرد.»

حسن روحانی که روزی گمان می‌رفت تمام حیثیت سیاسی خود را در گروی آن گذاشته است که روزی قبای رهبری را به تن کند، امروز ناچار است از یک ملاقات بی‌حاشیه با علی خامنه‌ای موج خبری بسازد تا شاید فاصله خود را با دادگاه احتمالی بیشتر کند. اگرچه تا امروز هیچ یک از روسای جمهوری سابق پس از پایان دوران ریاست جمهوری خود محاکمه نشدند؛ اما هیچ کدام هم جز علی خامنه‌ای که دوران ریاست جمهوری را به پایان نرسانده رهبر شد، در این نظام «عاقبت بخیر» هم نشدند.