اخراج سریالی اساتید دانشگاه؛ چرا دیگر کسی تعجب نمی‌کند؟

سی‌ام دی ماه، همزمان با پنجمین سالگرد ریزش ساختمان پلاسکو، برگی دیگر از قصه‌ی پرغصه اخراج اساتید و سست شدن بنیاد دانشگاه در ایران هم ورق خورد. هر چند مدت‌هاست دیگر این قبیل اخبار تعجب کسی را برنمی‌انگیزاند، اما بازی با سرنوشت و آینده علمی جوانان این کشور تاوان سنگینی دارد.  اما خبر چه بود؟ به فاصله یک روز، رسوایی اخراج دو استاد بنام و تراز اول، دهان به دهان چرخید و کارنامه وزیر دولت سیزدهم را سیاه‌تر از قبل کرد.

محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی و آرش اباذری، استاد فلسفه علم در دانشگاه صنعتی شریف، پس از چند سال تدریس در دانشگاه‌های مذکور، هر دو با درهای بسته محل خدمت خود رو به رو شدند. به گزارش روزنامه شرق، «دانشگاه شهید بهشتی، حکمی مبنی بر عدم نیاز به محمد فاضلی صادر کرده که این حکم به معنی اخراج وی از دانشگاه تلقی می‌شود».

شرق در بخشی از گزارش خود نوشته: «محمد فاضلی، طراح گزارش علمی حادثه پلاسکو است که درست در سالگرد حادثه حکم اخراجش صادر شده. فاضلی در سال‌های گذشته رئیس سابق مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی و در سال‌های ۹۲ تا ۹۶ معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک و مدیر شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی بوده است”. دکتر سیدحسین سراج‌زاده، جامعه‌شناس ایرانی و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی و ریاست انجمن جامعه‌شناسی ایران، در گفت‌وگو با «شرق» ‌با بیان اینکه بحث اخراج دکتر فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی از شهریور امسال مطرح شده بود، می‌گوید : “این اخراج بیشتر بر مبنای برخورد سلیقه‌های سیاسی اتفاق افتاده است. دانشگاه شهید بهشتی یک‌سری بهانه اداری را برای این موضوع مطرح کرده بود، اما کسانی که با محیط دانشگاه آشنا هستند می‌دانند این بهانه موجهی نیست و بیشتر مبنای فکری و سیاسی برای برخورد با دکتر فاضلی مدنظر بود.»

سراج زاده در ادامه افزود: «اطلاع دارم که استادان گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی به ریاست دانشگاه نامه نوشته و از مقامات دانشگاه خواسته بودند جلوی اخراج دکتر فاضلی گرفته شود؛ چراکه این مسئله یک خسارت برای دانشگاه است. ولی ظاهرا اتفاقی نیفتاد.»

ماجرا وقتی جالب‌تر می شود که بدانیم ابراهیم رئیسی و همسرش جمیله علم‌الهدی عضو کمیته جذب دانشگاه شهید بهشتی هستند و علی الاصول باید در متن و بطن خبرهای عزل و نصب باشند اما سکوتشان خبر از رضایتی تام و تمام می‌دهد.

فاضلی در واکنش به اخبار پیرامون اخراجش، در پیامی توئیتری گفت: «یکی از بدترین لحظات در تاریخ هر ملتی می‌تواند لحظه یا دوره‌ای باشد که در آن دیگر هیچ کاری، هر قدر هم دور از عقل سلیم و انتظار عامه مردم باشد، تعجب‌برانگیز نباشد. لحظه‌ای که در مقابل تعجب از هر کار ناشایستی، خلق الله بگویند: تو غیر از این انتظار داشتی؟»

از گوشه و کنار واکنش‌های بسیاری نسبت به خبر اخراج محمد فاضلی به گوش می‌رسد. آذر منصوری، دبیر‌کل حزب اتحاد ملت، در توییتر خطاب به ابراهیم رئیسی نوشت: «جناب آقای رئیسی؛ از اخراج دکتر محمد فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی خبر دارید؟ حذف نخبگان از نهادهای علمی و دانشگاه‌ها را جدی بگیرید و بیش‌ از ‌این اجازه ندهید نهاد علم در کشور دستخوش ویژه‌گزینی و حذف‌های جناحی شود. حذف نخبگان و شایستگان از نهاد علمی یعنی رفتن به سمت بدترین حکمرانی.» 

ماجرا وقتی جالب‌تر می شود که بدانیم ابراهیم رئیسی و همسرش جمیله علم‌الهدی عضو کمیته جذب دانشگاه شهید بهشتی هستند و علی الاصول باید در جریان خبرهای عزل و نصب باشند اما سکوتشان خبر از رضایتی تام و تمام می‌دهد.

محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا نیز در کانال تلگرامی خود نوشت: «جناب آقای زلفی‌گل، وزیر محترم علوم به قرار اطلاع دانشگاه شهید بهشتی که ابواب جمعی شما شمرده می‌شود، یکی از استادان محترم (دکتر محمد فاضلی) را اخراج کرده و این رفتار موجب اعتراض جامعه دانشگاهی واقع شده است. از آنجا که احتمال دادم این خبر را نشنیده باشید، خواستم اولا مراتب را به اطلاع جناب‌عالی برسانم و ثانیا طبق ماده ۱۰ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، از جناب‌عالی بخواهم دلایل اخراج این عضو هیئت علمی را به اطلاع افکار عمومی برسانید. ضمنا اگر نام‌برده کار خلافی انجام داده؛ مثلا خورده و برده و حیف‌و‌میل کرده و به مافوق اهانت کرده و حرف بی‌ربط زده و بانی وضع موجود بوده و ترک فعل کرده و… برای این جنایات محکومیت گرفته، حکم صادره را منتشر فرمایید.»

با اینکه خبرگزاری ایسنا روز شنبه از قول محمد خلج امیرحسینی، رئیس مرکز جذب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، گزارش داد که تاکنون «نامه رسمی مبنی‌ بر اخراج دکتر فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی به مرکز جذب وزارت علوم ارسال نشده است.» اما روزنامه شرق، شنبه دوم بهمن ماه، به نقل از یک مقام دانشگاهی نوشت که اخراج از نظر دانشگاه بهشتی «قطعی» و ناشی از برخورد «سیاسی» است.

اما بشنویم شرح اخراج دکتر اباذری را از زبان دکتر ابراهیم آزادگان، رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف، که ریشه مشکل را از جانب مهدی گلشنی، استاد بازنشسته گروه فلسفه علم می‌داند و می‌گوید که سنگ‌اندازی‌های این استاد بازنشسته باعث شده تا وزارت علوم صلاحیت عمومی دکتر اباذری را برای جذب کافی نداند. ایشان در شرح ماوقع می‌گوید: «جالب آنجا بود که به محض خروج از جلسه در شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر گلشنی با دفتر من در گروه تماس گرفت و گفت اجازه نمی‌دهد دکتر اباذری به شریف برگردد. هنوز جواب اعتراض و شکایت ما به شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص نشده، ولی دکتر جلیلی، رئیس دانشگاه گفت که نمی‌تواند او را در دانشگاه نگه دارد.»

از سوی دیگر، روزنامه داخلی دانشگاه شریف با انتشار تصویر حکمی منتسب به وزارت علوم در توییتر، از «اجرای ممنوعیت صدور مدارک تحصیلی و ریزنمرات به زبان انگلیسی» در دانشگاه‌های ایران خبر داده است. البته اصل این حکم به اسفند ۹۸ بر می‌گردد که طی رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری «مطابق اصل ۱۵ قانون اساسی ، زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی اعلام شده است و اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با زبان و خط فارسی باشد. و کارنامه و ریز نمرات صادره بـرای دانشجویان نیز بـه عنوان سند و متن رسمی محسوب می‌شود.»

حکایت حاکمان جمهوری اسلامی، قصه‌ی همان زندانبانی است که فکر می‌کند تصور شیرین آزادی را هم می‌توان در بند کرد. کاری با مردم کرده اند که زن و مرد، پیر و جوان، تحصیلکرده و کم سواد، فرار را بر قرار ترجیح داده و دل به دریا و زمین و هوا می‌زنند تا مگر روی آرامش ببینند.