نامه های یک مردِ مرده

توضیح: آنچه در ادامه می آید نحوه آشنایی  و مکاتبات ابراهیم نبوی با مرحوم هادی پاکزاد است که  توسط ابراهیم نبوی تنظیم و نوشته شده  و برای انتشار در اختیار زیتون قرارگرفته است.

هادی پاکزاد، یکی از خوانندگان و ترانه سرایان مردمی بود که توسط رسانه ها و بخش های رسمی  حکومت نادیده گرفته شد و زیتون امیدوار است انتشار بدون ویرایش این متن به بهتر شناخته شدن ایشان کمک کند.

***

هادی پاکزاد موزیسین راک کشور که به مدت دو سال تحت فشار نیروهای امنیتی مشهد بود، دیروز خودکشی کرد و درگذشت. او انگیزه خودکشی اش را در موبایل خودش برای خانواده اش گفته بود و با زدن رگ دستش خودکشی کرد…
در تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۳ در فیسبوک از هادی پاکزاد نامه ای دریافت کردم. در آن نامه نوشته بود:
Hadi Pakzad
salam ostad smile emoticon omidvaram khoob bashid, ghablan dar tamas naboodim ama midoonam mano mishnasid, az hemayatatoon mamnoonam va ye khahesh daram; Video e jadidam farda release mishe va chon nemitoonam az shabake ha pakhshesh konam say mikonim ta momkene roo net dide beshe, mamnoon misham shoma ham linkesho rooe safhatoon bezarid agar mane’i nadasht befarmaeed vasatoon msg konam smile emoticon Hadi Pakzad

یک روز بعد هفدهم نوامبر ۲۰۱۳ به او پاسخ دادم:

Ebrahim Nabavi
سلام هادی جان من در اون کتاب آوازهای زیرزمین کمی درباره شما نوشتم و شیوه ترانه سرایی و کارتون رو دوست دارم خیلی خوشحال می شم بیشتر با هم آشنا بشیم و منو در جریان کارهای خودت بگذاری که منم بتوانم در این مورد کمکی بکنم. ارادتمند.

یک روز بعد در تاریخ هجدهم نوامبر ۲۰۱۳ چنین پاسخی دریافت کردم:

Hadi Pakzad
از نوجوونی آثار شما رو دنبال میکردم، خجالت میکشم بگم طرفدارتونم، چون طرفدار خوبی نیستم، اما بهتون عمیقا احترام میذارم و نقدتون در اون کتاب لطفتون به من بود. من از دوازده سال پیش به طور منظم هر اسفند ایده هایی که در طول سال نوشتم رو ساماندهی میکنم و هرچقدرش رو که بتونم ضبط و ریلیز میکنم(در بهار سال بعد) از سال ٨٣ تا امروز با احتساب این ویدئو آخر ٧ ویدئو رسمی ضبط کردم (یک ویدئو به ازا هر آلبوم) که ۴تاش رو به شبکه ها دادم و بقیه رو به اقتضای شرایط سانسور کردم، همه ی این ویدئوها در صفحه ی فیسبوکم که آدرسشو واستون میذارم هست، واسشون خیلی زحمت و هزینه و فکر شده، اما متاسفانه دیده نشدن (شاید چون مخاطب شبکه ها مخاطب درجه ٣ هستن، و ما پورتال یا شبکه ای ویژه برای موسیقی راک یا(و) آثار مفهومی نداریم.) سرتونو درد نیارم، سعی کردم معرفی مفیدی باشه، لینک ویدئو رو تا ٢-٣ ساعت دیگه میذارم واستون ممنونم از توجهتون

همراه این نامه لینک ویدئوی هادی و مطلبی که در صفحه اش بود، برای من ارسال شده بود…

Hadi Pakzad

همان روز من مطلب را منتشر کردم. هادی پاکزاد برایم نوشت:

ostad, kheili mamnoonam az hemayatetoon:)

همان روز یعنی ۱۸ نوامبر ۲۰۱۳ برای هادی پاکزاد نوشتم:
Ebrahim Nabavi
اگه زحمتت نیست لطفا یک زندگینامه حرفه ای و یک فهرست از ترانه هات رو برام بفرست. و هر چی لینک که می تونی. قررربونت. ممنون

همان روز یعنی ۱۸ نوامبر ۲۰۱۳ برایم نوشت:

Hadi Pakzad
chashm ta farda anjamesh midam:)

و یک روز بعد روز ۱۹ نوامبر ۲۰۱۳ برایم مطلبی فرستاد:

Hadi Pakzad
یکی از فرد/گرو ه هایی است که از ١٢ سال قبل یعنی از زمانی که ١٩ ساله بود به طور جدی کارش را .در حوزه موسیقی راک آغاز کرد. در سال ۱۳۷۹ همزمان با ورود به دانشگاه (در رشته ی مهندسی عمران) مطالعات خود در دوران نوجوانی در حوزه شعر و ادبیات را به فلسفه و روانشناسی تعمیم و نیز فعالیت پیشین خود در زمینه ی موسیقی را ادامه داد. نیاز چندانی به توضیح ندارد که او نیز مانند اغلب گروههای مشابه موفق به دریافت مجوز رسمی برای کارهایش نشده و به همین دلیل آثارش را به طور رایگان در پایگاه اینترنتی منظم و نسبتا کامل در معرض استفاده عمومی قرار داده است. او مانند بسیاری از گروههای مشابه نخست به موسیقی پاپ/ راک پرداخت و کم کم به سوی موسیقی راک/آلترناتیو کشیده شد. او با مسعود فیاض زاده آهنگساز و تهیه کننده موسیقی راک و یکی ازگیتاریست های گروه “منفی یک” یا “مینوس وان” همکاری دائمی داشت و تاثیر کار فیاض زاده در آثار پاکزاد معلوم و مشخص است.
شاید ویژگی بارز پاکزاد به قدرت ترانه سرایی او برمی گردد. اشعاری که اغلب تصویری است و ایماژهای بسیار جذاب و تازه ای دارد و گاه بسیار عمیق و تفکربرانگیز است. به نظر میرسد او بسیار متاثر از ترانه سرایی گروههای راک روانگردان است. ترانه هایی که سعی دارند عمق وجود خواننده/شاعر را نشان دهند و این اتفاقا در شعر ایرانی نیز سابقه فراوان دارد. نمونه بسیار بارز آن را در اشعار حافظ میتوان دید. اشعار هادی پاکزاد به ما می گوید که او یکی از شاعران ترانه سرای موسیقی نوین ایران است. ترانه های او آینه هایی شکسته با گوشه هایی تیز و برنده، بر زمین سنگی خانه تنهایی او هستند. شعر/آهنگ های او در واقع متافورهای چند بعدی در وصف جهان پست مدرن و انسان درگیر فلسفه ی بودن است. اولین آلبوم هادی پاکزاد با عنوان سرزمین ترس در سال ١٣٨٠ منتشر شد. آلبومی که آوای پاپ و اندکی راک داشت و از بی تجربگی و خام بودن وی خبر میداد. پس از آن “سرزمین وحشت” در اولین اجرای زنده ی هادی پاکزاد در دیماه ۱۳۸۲ در سالن سیمرغ مشهد روی سن رفت(اجرای دیگری نیز در بهمن ۱۳۸۴ در همین سالن صورت گرفت) و همینطور ویدئو قطعه ی “دریاد” به کارگردانی جواد جلالی در بهمن ۸۳ ضبط و مدتی بعد از شبکه PMC پخش شد. آغاز همکاری هادی پاکزاد با داریوش دانش نیا (صدابردار) در سال ۱۳۸۴ منجر به تاسیس استدیو ای مشترک توسط آنان گردید که هنرمندان زیادی همچون عبدی بهروانفر، نوید اربابیان، حامد بهداد و بسیاری از گروه های راک زیرزمینی آثار خود را در آن ضبط و ثبت کردند. بعد از مجموعه سرزمین ترس، آلبوم دوم خود را در همین فضا با آهنگسازی مسعود فیاض زاده به نام “زندگى زیرزمینى” در بازار مجازی اینترنت ارائه داد. در این آلبوم که در سال١٣٨۴ تهیه و منتشر شد هادی پاکزاد اولین قدم های خود را در موسیقی تجربی و آوایی امروزیتر و کمی نزدیکتر به راک برداشته بود. اما از سال ١٣٨۴ تا ١٣٨۶ که سومین آلبوم خود را با عنوان دکتر منتشر کرد اتفاق خاصی در تکنیک ترانه نویسی و ساختار آهنگ های او رخ داد. آلبوم دکتر هنوز از بهترین و جذابترین مجموعه های منتشر شده اوست. آلبومی که لبریز از تصاویر و حجم های شاعرانه ناب امروزی و خوانندگی حسی اما مالیخولیایی است که در بسته بندی هوشمندانه موسیقی آلترناتیو-راک پیچیده شده است. ترکیبی جذاب و تازه در موسیقی مردم پسند دگرآوای ایران. کاملاً مشخص است که در این مجموعه هم هادی پاکزاد و هم مسعود فیاض زاده به بلوغی موسیقایی و حرفه ای رسیده اند. ویدئو قطعه ی “خط قرمز” از این آلبوم به عنوان اولین همکاری وی با آرشیا شکیبایان تولید شد. در آلبوم افلاطون که در سال ١٣٨٨ منتشر شد همان تجربه آلبوم دکتر ادامه یافت، با این تفاوت که ساختار آهنگها با حداقل سادگی در پشت ترانه های هادی پاکزاد فقط نقش یک زمینه را بازی میکنند. آلبوم افلاطون را نسبت به آثار قدیمیتر هادی پاکزاد میتوان مجموعه ای کلام محور دانست. در جایجایِ این آلبوم آگاهانه یا ناآگاهانه، از قصد یا بدون قصد, ضعف در تنظیم آهنگها احساس میشود که آوای قطعات را خام و گاه غیرمتعارف کرده است. ویدئو “فرشته ی مرگ از این آلبوم کار تصویری هادی پاکزاد است که در سال ٨٩ به کارگردانی خودش و همینطور ویدئوهای “پس من چی” و “زمین” کارهایی متفاوت از آرشیا شکیبا تولید و از شبکه ها پخش شدند.
براى چهار، پنجمین آلبوم هادی پاکزاد، در سال ١٣٨٩ در بازار مجازی اینترنت ارائه شد. مجموعه ای که جهشی بزرگ در جهت خلق موسیقی تجربی آلترناتیو فارسی است و حتی در قطعاتی آوانگارد به گوش میرسد. آلبومی با آهنگهای راک مدرن و ترانه های تلقینی پست مدرنیستی و تکنیک خوانندگی که از پوسته خود بیرون آمده و بسیار بیانگرا و حسی اجرا شده است. جرات و جاافتادگی در کلیت پدیده های تشکیل دهنده آهنگها به اوج کیفی خود رسیده اند. آهنگها بیرحمانه در جنگی نابرابر میان ترانه و موسیقی در هم می کوبند و به دینامیک و هیجانی موسیقایی بدل میشوند. این آلبوم در آهنگ «فرشته سرد» ساختار آشنایی به خود می گیرد و شنونده را در غم شاعرانه ای آرام میکند. رویکردهای گوناگون موسیقایی و تنوع در ساختار شعر/آهنگ ها، این آلبوم را به یکی از مجموعه های منحصر به فرد آلترناتیو فارسی ایران بدل کرده است. ویدئو “اسلحه” ازین آلبوم کار تصویری هادی پاکزاد با همکاری علی عظیم زاده و رسول علیرضائی است که وی از ارایه آن به شبکه ها خودداری و به ریلیز اینترنتی آن اکتفا کرد.
موسیقی و شعر هادی پاکزاد در ده سال اول کارش نشانگر تکامل هنری موسیقی پرداز شاعری است که همیشه رو به جلو داشته و از کار تجربی وحشت نداشته است. شاید او را از نمونه های موفق موسیقی راک زیر زمینی بتوان دانست.
آلبوم “ارتباط با کرها” در بهار ۹۱ ریلیز شد و مثل همیشه ترانه های این مجموعه نیز سروده هادی پاکزاد است و آهنگسازی ها را مسعود فیاض زاده به عهده داشته است.در این مجموعه آثار هادی پاکزاد عمق تازه ای به خود گرفته اند. آوای آهنگ ها اِلکترو-راک (راک الکترونیک)، ترانه ها محکمتر، عمیقتر و حتی گاه اجتماعی تر اما نه گزارش گونه بلکه در پوششی سمبلیک و غیرمستقیم پیچیده شده اند. در آهنگهای این مجموعه نگاه شاعری آگاه بستر ترانه های پرحجم و اعتراض اجتماعی شده است و موسیقی فقط وسیله ای است برای به جریان درآوردن مفاهیم و درک زمان است. ویدئو “هارمونی زرد” از این آلبوم با کارگردانی آرشیا شکیبا اخیرا در فضای مجازی قابل دسترسیست.
آخرین ترانه های هادی پاکزاد مجموعه ای با ۴سینگل تراک با نام “گورستان ایستاده” بود که در بهار ٩٢ به موسیقی زیرزمینی عرضه شد.
هادی پاکزاد همچون بسیاری از کسانی که با کار مستمر تجربی میکوشند بر ثروت موسیقی مدرن ایران چیزی تازه از کشفیات خود بیفزایند، به دلیلی خودخواسته از بازاری دور هستند که آنها را مطرح کند و کارشان بیشتر شنیده شود و از سوی دیگر حامیان چنین موسیقی نیز خود توانایی چندانی در حمایت از این موسیقی ندارند. در زیرزمینهای خوش آوای موسیقی اکنون ایران، بسیاری از بچه ها باهوش به دنیا میآیند، ٢٠ ساله میشوند، ٣٠ ساله میشوند، گاه صدایشان به گوش جمع میرسد، پیر میشوند و میمیرند.
او در انتشار آثارش اهداف اقتصادی را در نظر ندارد و کلیه آثار وی بطور رایگان در وبسایت رسمی و صفحه ی فیسبوک و سوند کلود اش قابل دریافت هستند، و نیز به اقتضا ی شرایط موجود تصمیم به برگزاری کنسرت ندارد.
لینک پیج و صفحه ها: www.soundcloud.com/Hadi-Pakzad www.facebook.com/HadPak www.HadiPakzad.com
لینک ویدئو ها:
هارمونی زرد https://www.youtube.com/watch?v=dyfM4WfYy7U زمین https://www.youtube.com/watch?v=IA2prmbiNhg پس من چی https://www.youtube.com/watch?v=M0LVF8L3hVI خط قرمز https://www.youtube.com/watch?v=K3BzqvlmYBY فرشته مرگ https://www.youtube.com/watch?v=KuK48_JRsOw اسلحه https://www.youtube.com/watch?v=ulaoNFYBwFs در یاد https://www.youtube.com/watch?v=hzZajGLQTDQ
و زیر همان مطلب چنین توضیح داد:
Hadi Pakzad
سلام استاد من پاراگرافهایی از کتاب آواهای زیرزمین رو عینا (متعهدانه) با اضافه کردن اسم ویدئوها، زمان کنسرت ها، نام اشخاص، برخی فعالیت ها و جزئیاتی نظیر اینها فی مابین پاراگرافها و ساماندهی تقدم و تاخر (تاریخ ها) اونها به علاوه لینک ها خدمتتون فرستادم، لطفآ ناتوانی من در نوشتن و ایراد های احتمالی رو ببخشید، و هر چیزی که صلاح میدونید حذف، کم یا اضافه بفرمایید امیدوارم روزی بتونم جبران کنم

کتاب « آوازهای زیرزمین» کتابی است که من در سال ۲۰۱۲ نوشته بودم و در آن به بررسی تاریخچه گروهها و موزیسین های راک و آلترناتیو ایرانی پرداخته بودم. بعد از دریافت مطلب هادی پاکزاد روز ۱۹ نوامبر ۲۰۱۳ برایش چنین نوشتم:

Ebrahim Nabavi
ممنون از هادی عزیز. به محض استفاده و بازنویسی متن اون رو می فرستم که ببینی اش

یک روز بعد روز ۲۰ نوامبر ۲۰۱۳ در مطالب هفتگی که در نشریه جرس منتشر می کردم، با عنوان « ایرانشهر» آلبوم « هارمونی زرد» هادی پاکزاد رو معرفی کردم و لینک آن را برای هادی فرستادم:

Ebrahim Nabavi
http://www.rahesabz.net/story/78148/

هشت روز بعد، روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ هادی پاکزاد مصاحبه من را در تابناک خوانده بود و برایم چنین نوشت:

Hadi Pakzad
سلام قربان مطلبتونو تو تابناک خووندم، “ابرمی‌گردم و به زندان می‌روم!” از ظرافت، جسارت و چینش (ترتیب) هوشمندانه ی جملات به وجد اومدم؛ شما هنرمندانه یک “پیش دفاعیه” رو به جای یک خبر منتشر کردید. (البته این نگاه من بود) سال ٨٨ برای من به خاطر پخش تراک “روبان سبز” و ضمنا محیط کوچک شهر مشهد (که موجب سهولت پیگیری مطلب از جانب دستگاه شد) توسط سیستم امنیتی پرونده سازی شد که خوشبختانه منجر به اتفاق بدی نشد، بعد از اون سعی کردم حاشیه امنیت رو حفظ کنم و راستش با خووندن این مطلب کمی از محافظه کاری خودم خجالت زده شدم، امیدوارم زودتر به ایران برگردید و مواجه ی شایسته ای با شما بشه. دوست داشتم شما هم بشنوید مراقب خودتون باشید smile emoticon https://www.youtube.com/watch?v=M_UMz0H7IW8

من کلیپ هادی پاکزاد را با نام « روبان سبز» دیدم که درباره جنبش سبز کاری را منتشر کرده بود. نیم ساعت بعد در همان روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ برایش نوشتم:
Ebrahim Nabavi
ممنون هادی جان! می تونم از این کلیپ استفاده کنم؟ مخلصم

همان روز یعنی ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳ هادی پاکزاد به من چنین پاسخ داد:

Hadi Pakzad
استاد اول اینکه اصلا کار قابلی نیست و شاید دیگه تاریخ انقضا ش هم گذشته. دوم اینکه بعد از اون ماجرا ها من متعهد شدم پخش این تراک رو از اینترنت متوقف کنم، و این لینک رو هم یادگاری نگه داشتم، این ترانه در آلبوم هام یا سایت من هم نیست، پرونده از ٨٨ همچنان مفتوحه (با کفیل و وثیقه ١٠ میلیون تومانی ) ؛) و در آخر این لینک رو صرف اشتیاق شخصیم به عملکرد شما، به شما تقدیم کردم smile emoticon شما قبلا لطف رو در حق من تمام کردید، فکر میکنم بهتر باشه این ترانه با لینک و پروندش و خاطرات مشترک روزهای بدش همون زیر ها خاک بخوره ؛) کوچیک شما

احساس کردم که هادی تحت فشار است و نمی خواهد این فشار بر او بیشتر شود، فشاری که تا همین آخر هم از سوی مقامات امنیتی مشهد روی او بود. در همان روز ۲۸ نوامبر برایش نوشتم:

Ebrahim Nabavi
اشکالی نداره. مخلص

چند ماه بعد، هادی پاکزاد قطعه جدیدی را که ساخته بود روز ششم فوریه ۲۰۱۴ برایم فرستاد و چنین نوشت:

Hadi Pakzad
salam ,vaghtetoon bekheir ostad omidvaram khoob bashin:) track e jadidamo doost dashtam beshnavid smile emoticon

نیم ساعت بعد روز ششم فوریه ۲۰۱۴ برایش نوشتم:

Ebrahim Nabavi
حتما، گوش می کنم، نظرمو می نویسم و معرفی اش می کنم

فردای آن روز هفتم فوریه ۲۰۱۴ هادی برایم نوشت:

Hadi Pakzad
lotf mikonid smile emoticon

یک روز پس از آن لینک قطعه هادی پاکزاد را در صفحه ام گذاشتم و معرفی کردم و به مخاطبان توصیه کردم آن را ببینند. یک هفته بعد روز ۱۳ فوریه ۲۰۱۴ هادی برایم نوشت:

Hadi Pakzad
Happy Valentine ebrahim khan smile emoticon

روز ۱۵ آوریل ۲۰۱۵ هادی برایم ویدئوی جدیدش را فرستاد

Hadi Pakzad
salam ostad, omidvaram khoob bashid:) link e video jadidam hast:

آن ویدئو را معرفی کردم، روز ۲۵ فوریه ۲۰۱۵ نیز ویدئوی بعدی اش را برایم فرستاد:
Hadi Pakzad
سلام ابراهیم خان، این لینک ویدئو یا مینی-ویدئو جدیدمه

اگه دیدینش و اگه احتمالا دوسش داشتید ممنون میشم تو صفحاتتون بذاریدش
با توجه به مضمون نوعا؛ اگزیستانسیالیست ی که داره ممنون میشم با ادبیات و طنز و امضا خودتون یه چیزی راجع بهش تو پست بنویسید و مفتخرم کنید استاد
شاد و سالم باشید:-)
هادی پاکزاد

ویدئوی آخر هادی را هم دیدم و دوست داشتم و معرفی اش کردم.

دیروز ۲۸ می ۲۰۱۶ در خانه نشسته بودم که علی عزیزیان از بچه های موزیسین راک مشهد و نوازنده و خواننده گروه « هشت» که در جریان رفاقت و دوستی من با هادی بود، برایم تکست فرستاد:

علی عزیزیان: آقای نبوی! هادی پاکزاد خودکشی کرد. یکی از بچه های گیتاریست به من خبر داد.
ابراهیم نبوی: زنده است یا ….؟
علی عزیزیان: نه، متاسفانه فوت کرد……

۲۸ می ۲۰۱۶، هفتم خرداد ۱۳۹۵
ابراهیم نبوی

ویدئوی هارمونی زرد یکی از آخرین آثار هادی پاکزاد