زیتون ـ فروغ ایزدی: «مخالف طرح صیانتم»؛ این هشتگ طی روزهای گذشته با وجود کندی شدید اینترنت در ایران و باز نشدن VPNها ترند شده و فقط در توییتر بیشتر از هزاران بار استفاده شده است. کندی اینترنت کاربران را به این فکر انداخت که فیلترکنندگان قبل از تصویب قانون دست به کار صیانت شده و عملا استفاده از اینترنت را محدود کرده‌اند.
پس از واکنش منفی عمومی نسبت به طرح صیانت اولیه، طراحان ادعا کردند نسخه‌ای جدید طراحی شده تا از دغدغه‌های عمومی کاسته شود. اما نسخه جدید همان محتوا صرفا در پوشش کلمات و عبارات متفاوت بود. عنوان طرح به «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر کرد، اما نیت و هدف اصلی که ایجاد محدودیت است تغییری نکرده است.
طراحان نسخه‌ی جدید سعی کردند با دقت در انتخاب الفاظ و جابه‌جایی عبارات، تندی و صراحت کلامِ مواد نسخه‌ی پیشین را گرفته و از این طریق خواننده را با خود همراه کنند. به عنوان مثال می‌توان به موضوع «فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی» اشاره کرد که همچنان به موجب تبصره ماده ۵ و ماده ۱۸ به قوت خود باقی است و تنها به جای لفظ «فیلترینگ» از عبارت «اعمال خط مشی ترافیکی»استفاده شده و با توجه به تعدد مجوزهای پیش‌بینی شده در نسخه‌ی جدید احتمال مسدودسازی ارائه دهندگان خدمات به مراتب بسیار بالاتر هم رفته‌است.
مصطفی آرانی، روزنامه نگار حوزه فناوری درباره این طرح و با اشاره به آمار مقایسه پینگ اینستاگرام از آی پی ایران با بقیه کشورها نوشت: «خیلی ساده اگر بخواهم کاری را که با اینستاگرام کردند توضیح بدهم اتوبان سه باندهای داریم به اسم اینترنت. کسانی که می‌خواهند به اینستاگرام بروند را مجبور می‌کنند از یک باند بروند و هر روز در حال باریک کردن این مسیر هستند. با اینکه تعداد خودروهایی که می‌خواهند از این باند بروند زیادتر است. نتیجه ترافیک زیادتر است و کند شدن ارتباط شما به سرورهای اینستاگرام و بازگشت دیتا از سرورهای اینستا به موبایل‌های شما. اما وقتی اعتراض کنید میزان سرعت در باندهای دیگر را به شما نشان می‌دهند و می‌گویند اسپید تست می‌گوید همه چیز نرمال است.»
«پینگ» معیار احتساب فاصله زمانی اتصال بین دو دستگاه در شبکه است. از طریق میزان پینگ، مشخص می‌شود که چقدر طول می‌کشد که یک بسته اطلاعات از سمت یک دستگاه هوشمند به سمت سرور رفته و برگردد.
بیشتر بخوانید:
طرح صیانت؛ بسط جامعه طبقاتی به فضای آنلاین
طرح انقلابی مجلس علیه پیام‌رسان‌ها
ایرادات متعدد مرکز پژوهش‌ها به طرح صیانت از فضای مجازی
جادی(jadi) فعال حوزه فناوری اطلاعات هم در این باره نوشته :«معلومه که منم #مخالف طرح صیانتم. من طرفدار آزادی و مخالف سانسور و محدود کردن دسترسی به اطلاعات هستم و یادآوری می‌کنم که اونی که دنبال سانسور و محدود کردن چرخش اطلاعات است دقیقا همونیه که می‌دونه نظرش غیرمنطقی، شکست خورده و مزخرفه و تنها راه حفظ نظرش هم، خفقان و سانسور و سرکوبه».
روزبه علمداری، سردبیر پایگاه خبری جماران هم تاکید کرده :«فیلتر نامحسوس #اینستاگرام و #واتس_اپ از طریق کاهش تدریجی پهنای باند، به مراتب غیراخلاقی‌تر از فیلتر رسمی است. چون نشانه فریب کاری، ضعف، مسئولیت ناپذیری و آگاهی آمران و مجریان از ظالمانه بودن این سیاست است.»
فرافکنی وزیر دولت رئیسی
اختلال در اینترنت به حدی رسیده که بر اساس گزارش‌ها اینستاگرام عملا از ساعت ۵ عصر از دسترس بسیاری از کاربران داخل ایران خارج می‌شود.
عده زیادی از کاربران به این وضعیت معترضند اما مخالفت‌ها و اعتراض‌ها تاکنون به جایی نرسیده. کارزاری با بیش از یک میلیون و صد هزار امضا در مخالفت با طرح صیانت راه افتاد، اما کسی وقعی ننهاد. حالا هم تقارن این کندی و اختلال با بازار شب عید کسب و کارهای آنلاین اینستاگرامی موجب خشم و عصبانیت بیشتر شده است.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، در آخرین اظهارنظرش در خبرگزاری فارس سعی کرد گناه را به گردن دولت روحانی بیندازد: «در حوزه ارتباطات ثابت مشکل جدی داریم. شبکه به دلیل عدم سرمایه‌گذاری در ۱۰ سال گذشته اشباع شده است.»
عباس عبدی، روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، پاسخ وزیر را با یادداشتی در اعتماد اینگونه داد: «به رغم توسعه مستمر اینترنت در دولت روحانی اکنون سرعت اینترنت به نحو آزاردهنده‌ای کاهش پیدا می‌کند. به طوری که در بهمن ماه رتبه جهانی سرعت اینترنت در ایران ۷ پله سقوط کرد. به این علت که جلوی افرایش ماهانه ظرفیت را گرفتند.»
وایبر شدن اینستاگرام
روزنامه اعتماد در گزارشی به وایبر شدن اینستاگرام اشاره می‌کند و می‌نویسد: «به نظر می‌رسد اتفاقی که برای پیام رسان «وایبر» در سال ۹۴ افتاد قرار است برای اینستاگرام نیز رخ دهد و پهنای باند آن به قدری کاهش یابد که عملا کاربران فراموش کنند که شبکه اجتماعی به نام اینستاگرام وجود داشته است.»
وایبر یکی از نخستین پیامرسانهای خارجی بود که در ایران به سرعت محبوب شد. از ابتدای سال ۹۴ کاربران وایبر از کاهش سرعت آن و دسترسی بسیار سخت به اپلیکیشن شکایت داشتند تا اینکه در ۲۴ اردیبهشت همان سال وایبر در کشور مسدود شد تا امکان مکالمه، فرستادن پیام و… در این اپلیکیشن از دسترس کاربران ایرانی خارج شود. نکته در این است که در آن سال وزیر ارتباطات و وزیر ارشاد به فیلترینگ‌هایی از این دست انتقاد داشتند اما در نهایت و به‌رغم مخالفت دولت وقت این اپلیکیشن از دسترس خارج شد. پیش از قطع کامل، وایبر در سال ۹۴ چند روزی اختلال داشت، فیلتر نشده بود، بلکه پهنای باند مشترکان به این اپلیکیشن محدود شده بود تا جایی که کاربر وایبر قید استفاده از این اپلیکیشن را به دلیل کند بودن بزند و سراغ پیامرسانهای دیگری برود. به نظر می‌رسد همان استراتژی برای اینستاگرام نیز در حال پیاده‌سازی است.
روزنامه شرق هم روز گذشته در صفحه اینستاگرام خود نموداری منتشر کرد که نشان‌دهنده اختلال جدی در وضعیت اینستاگرام در ایران بود.
این روزنامه نوشت: «بررسی‌های شبکه شرق در یک بازه زمانی شش ماهه نشان می‌دهد اختلال در ترافیک اینستاگرام با استناد به داده‌های داخل کشور جدی است.»
طرح صیانت؛ محدودیت اینترنت با الگوی چینی
از سال ۱۳۹۷ که نخستین نسخه محدودسازی اینترنت با عنوان «طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی» مطرح شد تا امروز که این طرح چهار بار اسم عوض کرد، اما محتوای آن لااقل در جهت بهبود تغییری نکرد، همواره با مخالفت عمومی مواجه شد.
گذشت زمان نشان داد که گمانه‌زنی‌هایی که پیش از این در خصوص الگوبرداری از چینی‌ها برای محدودسازی فضای مجازی ایران می‌شد، نسبت به سایر قرائت‌ها به واقعیت نزدیک‌تر است.
گذشت زمان نشان داد که گمانه‌زنی‌هایی که پیش از این در خصوص الگوبرداری از چینی‌ها برای محدودسازی فضای مجازی ایران می‌شد، نسبت به سایر قرائت‌ها به واقعیت نزدیک‌تر است.
علی یزدی‌خواه، نماینده مردم تهران و نایب‌رییس کمیسیون مشترک طرح صیانت در قامت یکی از حامیان پروپاقرص این ایده در روزهای پایانی دی‌ماه درباره شبکه ملی اطلاعات گفته بود: «چینی‌ها در این حوزه ابتکار منحصربه‌فرد و خاصی را طراحی کردند که ما نیز می‌توانیم از تجربه آنها در این بخش استفاده کنیم.»
طرح صیانت بین نمایندگان مجلس مخالفینی نیز دارد که تیغ آنها برایی ندارد. مجتبی توانگر، نماینده مجلس گفته است: «طرح موجود به ایجاد اعتماد بین مردم و نظام و تقویت اعتمادبه‌نفس جامعه کمکی نمی‌کند و نه‌تنها در راستای منویات رهبری نبوده است، بلکه بیش از آنکه بر توسعه فناوری بومی تأکید داشته باشد، به محدودیت، نفی و مانع‌تراشی برای کاربران و کسب‌وکار‌ها پرداخته است و در مواردی تشدیدکننده تحریم‌ها و محدودیت‌هاست و مردم نسبت به هر تصمیمی که ثبات دسترسی به فضای مجازی را تهدید کند، حسی توأم با ترس، خشم و انزجار دارند».
اما گویا دیگر برای هیچ فرد یا نهادی در حاکمیت، این خشم و انزجار محلی از اعراب ندارد. آنها تصمیم خود را گرفته‌اند تا در این زمینه ایران را شبیه چین و کره شمالی کنند.
