اصلاح طلبان از روحانی عبور کنند، به کجا بروند؟

گفت و گو با سعید حجاریان که به تئورسین اصلاحات معروف است حاوی نکات نغزی است. او کاملا به مجلس دهم خوشبین است؛ روحانی را در انتخابات ۹۶ بی رقیب می داند و معقتد است که وی باید از قدرت اقناع بالای خود بیشتر استفاده کند.
مشاور سیاسی رئیس جمهوری دوره اصلاحات در مصاحبه اختصاصی با ایرنا به این موضوعات و مواردی چون دوری مردم از گرایشات پوپولیستی، اختلاف در جبهه پایداری، انتخابات آمریکا و تاثیر آن بر برجام و همچنین پرونده متهم نفتی اشاره دارد که مشروح آن را در زیر می خوانید:

** حدود یکسال دیگر به پایان کار دولت یازدهم باقی مانده است. بزرگترین برنامه روحانی برای یکسال باقی مانده چه می تواند باشد؟

– تهیه برنامه ای علمی برای دوره بعد ریاست جمهوری.

** اما عده ای در جناح مقابل ادعا می کنند که اصلاح طلبان قصد عبور از روحانی را دارند

– اصلاح طلبان از روحانی عبور کنند؟! بعد به کجا بروند؟ مگر کسی غیر از او را دارند؟ در این وضعیت آشفته مگر غیر از روحانی شخصی را دارند که بخواهد برجام را پیگیری کند؟
این حتما به ضرر اصلاح طلبان تمام می شود. حتی اصولگرایان هم نباید از روحانی عبور کنند. به فرض محال اگر خود روحانی هم نخواهد نامزد ریاست جمهوری دوازدهم شود، باید هر دو گروه اصلاح طلب و اصولگرا سراغ وی بروند و از وی بخواهند نامزد شود. چرا که بدیلی غیر از وی وجود ندارد.
برای رفع رکود، جذب سرمایه گذاری خارجی، سامان دادن امور داخلی کشور کسی جز روحانی برنامه ندارد. اصولگرایان برنامه ندارند. اصلاح طلبان هم فعلا برنامه اقتصادی مشخصی ندارند. شما به عنوان یک خبرنگار برنامه ای از سوی این دوجناح دیده اید؟ در زمینه سیاست خارجی هم فعلا کسی جز روحانی برنامه ای ندارد.

** نگرانی های مشابهی هم از برهم خوردن ائتلاف حامیان دولت بر سر انتخاب رئیس مجلس دیده می شود؟

– انتخاب ریاست مجلس امری گذراست. آقایان عارف و لاریجانی هر دو طرفدار دولت و برجامی هستند و نابرجامیان یک فراکسیون حدودا ۳۰ نفره هستند. اکثریت مجلس طرفداران دولت هستند و انتخاب رئیس، ائتلاف را نخواهد شکست.

**عملکرد آقای روحانی را طی این سه سال چگونه می بینید؟

– روحانی در ذهن خود برنامه هایی داشت. برنامه ای که مساله برجام را حل کند. تحریم ها را بردارد. خرابکاری های دولت قبل را جبران کند. نسبتا موفق هم بوده است. اگر هم در برخی نقاط توفیقی نداشته بیشتر به خاطر سنگ اندازی هایی است که انجام گرفت و می گیرد. همین اشغال سفارت سعودی را ببینید چقدر مشکل برای دولت درست کرد. برکناری فرجی دانا توسط مجلس هم همین طور. حتی در روز آخر مجلس نهم هم شاهد سنگ اندازی های برخی نمایندگان علیه دولت بودیم بطوریکه آقای مجید انصاری هم پشت تریبون گفت روز آخر مجلس است ولی برخی آقایان هنوز هم دست بردار نیستند. روحانی بسیار دست تنها است.

** چطور؟

– دستگاههای تبلیغاتی روحانی چه می کنند؟ فقط ما اصلاح طلبان از ایشان دفاع می کنیم و آقای ترکان. مابقی همه سکوت اختیار کرده اند.

** ترمیم کابینه آیا کمکی به وی می کند؟

– من که ۲ سال پیش این را گفتم. البته نه به خاطر اینکه اعضای کابینه از وی نمی توانند دفاع کنند. بلکه معتقد بوده و هستم که برخی وزیران وی ضعیف هستند و حتما باید عوض شوند.

** آقای روحانی از سوی برخی مخالفان به بی توجهی به طبقات محروم متهم شده است. آنها احمدی نژاد را فردی حامی این طبقات می دانند؟ تحلیلتان چیست؟

– حرف زدن با عمل فرق می کند. مگر بیمه همگانی که آقای قاضی زاده هاشمی برای افراد فاقد بیمه کشور کرد در جهت رسیدگی به طبقات محروم نبود؟ یا اقداماتی که آقای ربیعی در زمینه رفاه انجام می دهد.
زمان احمدی نژاد تورم به نزدیک ۴۰ درصد رسید. تورم هم یعنی دزدی از جیب فقرا و ریختن آن به جیب ثروتمندان.

** شما مشاور سیاسی رئیس جمهوری در دوره اصلاحات بود. وضعیت فعلی را هم احتمالا تعقیب می کنید. فشارهایی که بر دولت خاتمی وارد می شد از نظر جنس و محتوای آن چه تفاوتی با موانعی دارد که روحانی با آن روبروست؟

– فشارهایی که بر آقای خاتمی وارد می شد بیشتر از نوع سیاسی بود ولی دولت روحانی با کارشکنی های اقتصادی مواجه است. البته نمی گویم روحانی از نظر سیاسی تحت فشار نیست اما وی بیشتر در منگنه های اقتصادی قرار گرفته است.

**برجام ۲ یکی از مواردی بود که توسط آقای رئیس جمهوری مطرح شد. اما ظاهرا تعبیر درستی از آن نشد. ارزیابی تان از این موضوع چیست؟

– شاید خود ایشان هم توضیح دقیقی نداد که برجام ۲ یعنی چه؟ آیا در رابطه با اقتصاد بود؟ به سیاست داخلی مربوط بود؟ ایشان روشن نکرد که تعریف دقیقش از این واژه چیست.
مثالی می زنم.اخیرا طرحی برای اصلاح قانون انتخابات ارائه کردم که مورد استقبال آقای باهنر قرار گرفت. به نظر من برجام ۲ یعنی همین. اینکه من اصلاح طلب با یک شخصیت اصولگرا راهی را برای اصلاح قانون انتخابات پیدا کنیم و به سمت بهبود اوضاع حرکت کنیم.
به نظر من رئیس جمهوری اقدامات زیادی را می تواند انجام دهد و طرح های بزرگی را پیش ببرد. اما چون تیم سیاسی اش ضعیف است قادر به آن نیست.
شما ملاحظه کنید تیم فکری روحانی چه کسانی هستند؟ علاوه بر این ذهن آقای روحانی بیشتر معطوف به اقتصاد است و به ناچار به مسائل سیاسی کم توجه شده است.
روحانی گرفتاری های اقتصادی فراوانی دارد که بیشتر آنها از دولت قبل به ارث رسیده است. یارانه می خواهد بدهد، گرفتاری دارد. می خواهد حقوق کارمندان را پرداخت کند، مشکل دارد. بدهی های پیمانکاران، بدهی دولت به بانک مرکزی و … همه مواردی است که از دولت احمدی نژاد بر دولت روحانی آوار شده است.

** به انتخابات اخیر بپردازیم. پیام این انتخابات چه بود؟

– برای ما، ادامه ائتلاف حامیان دولت. البته با سازمان یافتگی بیشتر. چرا که با وجود مجلس نهم سازماندهی ما چندان قوی نبود.
برای مخالفان دولت و نابرجامیان هم مطالعه بیشتر. آنها باید بیشتر بخوانند تا اوضاع منطقه و جهان را درک کنند و متوجه شوند چه خبر است.
همچنین خودشان را جای ما بگذارند که اگر دولت دست آنها بود چه کار می توانستند بکنند؟ این به قدرت تخیل نیاز دارد اما برخی از آنها دچار توهمند. تخیل هم آن است که من قادر باشم خودم را جای شما گذاشته و موقعیتتان را درک کنم که البته با افتادن در دام موهومات و چیزهای خیالی فرق می کند.

** آرایش سیاسی مجلس دهم را چطور ارزیابی می کنید؟

– همین برجامیان و نابرجامیان باقی می ماند. اصولگراهای منطقی هم باید مرزهای خود را با افراطیون مشخص کنند.

** اولویت های مجلس دهم چیست؟

– ابتدا بگویم به این مجلس خیلی خوشبینم. یکی از اولویت های این مجلس اقتصادی و خروج از رکود است.
اولویت بعدی مربوط به دستگاه قضا است. احکام صادره برای روزنامه نگاران و فعالان سیاسی بسیار بوده و مجلس باید این روند را تعدیل کند. همچنین به تازگی شنیدم به دنبال لغو اعدام برای مجرمان مواد مخدر و کاهش تعداد زندانیان هستند که امر مثبتی است.
مجلس دهم بر سر تمام این مسائل می تواند رایزنی کند. البته خود آقای روحانی هم می تواند با تغییر مجلس به کمک مجلس بیاید. خوشبختانه ایشان قدرت اقناع بالایی دارد و می تواند موضوعات را دقیق تبیین کند. ایشان به جای جواب دادن به برخی مسئولان از پشت تریبون با ارائه آمار، شخصیت های تصمیم گیر کشور را اقناع کند. وی این کار را خوب بلد است.

** بحث یک دوره ای شدن ریاست جمهوری آقای روحانی از سوی مخالفان ایشان مطرح است. موضوع چقدر جدی است؟

– این ها تبلیغات زود هنگام مخالفان دولت است و نباید به آنها وقعی نهاد. آنها قبلا امتحان خود را پس داده اند. اگر کسی برنامه ای دارد بیاید و آنرا همین الان اعلام کند. شما دیدید که انتخابات آمریکا از یک سال قبل کلید خورده و جمهوری خواهان و دموکراتها در حال ارائه برنامه های خود به افکار عمومی بوده اند. آنکه می خواهد یارانه ۲۵۰ هزار تومانی هم بدهد دقیقا بگوید که این پول را می خواهد از کدام منبع تهیه و در اختیار مردم بگذارد؟
مردم از پوپولیست ها یکبار گزیده شدند و آنرا تجربه کرده اند. دیگر از این سوراخ گزیده نمی شوند. از سویی احمدی نژاد اول باید به دادگاه برود و به اتهامات وی رسیدگی شود. اگر تبرئه شد می تواند نامزد شود. وی پرونده مفتوح در دادگستری دارد.

** یعنی دیگر امکان ایجاد دوقطبی همچون سال ۸۴ وجود ندارد؟

– آن فضای دوقطبی نیاز به پول نفت دارد. با قمیت نفت فعلی چنین چیزی ممکن نیست. ضمن اینکه سال ۸۴ اشتباه اصلاح طلبان اجازه روی کار آمدن احمدی نژاد را داد.

** آینده جبهه پایداری و اصولگرایان تندرو را چگونه می بینید؟

– به شکاف بزرگی می رسند. همین الان هم نگاه کنید. برخی از آنها دنبال احمدی نژاد هستند برخی با وی مخالفند. یعنی احمدی نژاد حتی داخل جبهه پایداری شکاف انداخته است.
آیت الله مصباح یزدی هم یک فیلسوف است تا یک شخصیت سیاسی. رئیس یک جریان سیاسی در وهله اول باید یک فرد سیاسی باشد تا یک فیلسوف. این نقطه ضعف بزرگی برای جبهه پایداری است.
از سویی جبهه پایداری وابسته به وجود شخص ایشان است. ایشان شاگرد برجسته ای ندارد. این جبهه قائم به شخص است نه اندیشه.

** افراطیون معتقدند محبوبیت بالایی در مناطق محروم دارند؟

– آنها دنبال جذب رای در حاشیه شهرهای بزرگ هستند. اما در خیلی از مناطق حاشیه نشین هم اصلاح طلبان پیروز شدند. مانند اسلامشهر یا مناطق ۱۶،۱۸،۱۹. ولی هر چه به سمت جنوب شرق تهران برویم وضع تغییر می کند.
اصولگرایان تندرو پایگاه اجتماعی قابل توجهی ندارند. ائتلاف آنها با اصولگرایان منطقی و عقلایی هم شکست. ترمیم آن هم سخت است.

** چرا؟

– به خاطر وجود احمدی نژاد. احمدی نژاد بین آنها اختلاف انداخت. همانطور که میان روحانیت قم با تهران شکاف انداخت یا بین مداحان و روحانیون .

** یعنی در انتخابات ۹۶ فضای دوقطبی شکل نمی گیرد؟

– من قطبی در مقابل روحانی نمی بینم.

** احتمال دارد وی برای دوره بعد نامزد نشود؟

– وی در مقابل فشارهایی که تا کنون بوده و هست تسلیم نخواهد شد. فقط اگر فشارها طوری باشد که احساس کند برجام منتقی می شود وضع فرق می کند. یعنی ائتلافی در داخل و خارج کشور برای به بن بست رسیدن برجام شکل گیرد که بتواند آنرا به شکست بکشاند.

**پاییز امسال رئیس جمهوری بعدی آمریکا انتخاب می شود. ترامپ و کلینتون مواضع تندی را در قبال برجام اتخاذ کرده اند. آیا برجام را به هم خواهند زد؟

– بعید است ترامپ رای بیاورد. اما اگر حتی کلینتون هم انتخاب شود اوضاع مثل زمان اوباما نخواهد بود. وی نیز سنگ اندازی هایی بر سر راه برجام خواهد کرد البته نه مانند ترامپ.
البته آنها نسبت به اجرای برجام تعهد داده اند و به ویژه اروپایی ها زیر بار آمریکا نمی روند. اروپا با ما رابطه برقرار کرده است و بین آمریکا و اروپا شکاف افتاده است.

** سوال آخر. وزیر دادگستری چندی پیش اعدام بابک زنجانی را به صلاح ندانست و صریحا گفت: اعدام وی برای کشور پول نمی شود. نظر شما چیست؟

-وی نباید اعدام شود باید پرونده کاملا روشن شود.

گفت و گو: ناصر غضنفری

توضیح: این نوشته پیش از این در «خبرگزاری ایرنا» منتشر شده است. مطلب اصلی را «اینجا» می‌توانید بیابید. ما پیشنهاد می کنیم مطالب را در منابع اصلی هم ببینید، گاهی تفاوت هایی در عکس و لینک های افزوده وجود دارد.