اکنون ۶ روز از حمله حماس و جهاد اسلامی از نوار غزه به سرزمین های اشغالی اسرائیل می گذرد. این اتفاق در نوع خود از لحاظ حجم ، شدت و غافلگیری تا کنون بی سابقه بوده است، اما چه عوامل پیدا و پنهانی سبب این وقایع خونین شد؟
چه کسانی از این حمله نفع می برند و آن منافع کدام است؟
۱-گروه های مسلح فلسطینی؛
الف) فلسطین با زورگویی قابل حذف نیست؛
فلسطین به دوپاره چه از لحاظ جغرافیایی و چه از نظر سیاسی تقسیم شده است. کرانه باختری و غزه. کرانه باختری با مدیریت تشکیلات خودگردان رویکرد مذاکره با اسرائیل را در پیش گرفته و نوار غزه با مدیریت گروه های مسلح مبارزه چریکی و مسلحانه را برای احقاق حق فلسطینیان برگزیده اند. نتیجه مبارزات مسلحانه در نوار عزه خروج اسرائیل در سال ۲۰۰۵ از باریکه غزه بود و نتیجه مذاکرات صلح، شهرک سازی اسرائیل در مناطق فلسطینی نشین بوده است. اکنون طی سال ها غصب و تحقیر ، شهرک سازی و اسکان یهودیان مسلح در مناطق فلسطینی، خشم انبار شده طی این سالها ناگهان فوران کرد، و نتیجه آن گسترده ترین عملیات ضد اسرائیلی با بیش از ۱۰۰۰ کشته بود. این اتفاق بار دیگر سبب شد دست‌کم برای جهانیان مسلم گردد فلسطین را نمی توان از نقشه پاک کرد و بدون صلح پایدارو پرداخت حقوق فلسطینیان آرامشی در این سرزمین به وجود نخواهد آمد
ب) ترک در معاهده صلح ابراهیم؛
صلح و عادی سازی رابطه کشورهای عرب منطقه با اسرائیل، از دستآوردهای دولت ترامپ در مساله فلسطین بود، ترامپ برای اولین با با دستاویز ایران هراسی توانست کشورهای عرب را از موضع تاریخی بازگشت سرزمین های اشغالی ۱۹۶۷ به فلسطینیان در قبال صلح منصرف نماید و چند کشور عربی مانند امارات عمان و بحرین با اسرائیل وارد رابطه عادی گردند ، قطار این عادی سازی به ایستگاه عربستان رسیده بود که در صورت موفقیت، عادی شدن رابطه اکثریت کشورهای اسلامی با اسرائیل کامل ممکن می شد، حمله روز شنبه بار دیگر سبب گردید تا مسئله فلسطین به دستورکار سیاست کشورهای عرب منطقه برگردد و روند این صلح دست‌کم برای مدتی نامعلوم دستخوش توقف گردد. تا حدی که وزارت خارجه عربستان ، اسرائیل را اشغالگر خطاب نمود و خواستار توقف خشونت اسرائیل گردید. ، توقف این روند به نظر نگارنده از اصلی ترین دلایل حمله روز شنبه بود.
۲-حکومت ایران
الف)پاسخ به ضعف ممتد در مقابل حملات ارتش اسرائیل در سوریه و ترور و خرابکاری در داخل ایران؛
سال هاست نیروی هوائی اسرائیل نیروهای سپاه پاسداران در سوریه را مورد حمله قرار می دهد و تاسیسات و زیرساخت هایشان را نابود می کند و افرادشان را می کشد این حملات تاکنون پاسخ درخوری دریافت نکرده اند.
در داخل ایران عوامل موساد دانشمندان هسته ای و موشکی ایران را ترور می کنند و مکان های حساس نظامی را بمب گذاری یا تخریب می نمایند و ایران مقابل کاری از پیش نبرده است.
تداوم این حملات ترورها و تخریب ها وجهه پر ادعای جمهوری اسلامی را در منطقه و در داخل کشور به شدت مخدوش نموده است.
ج.ا در پی آن بود تا یک ضرب شصت جدی به اسرائیل نشان دهد و وجهه خود را اعاده کند ، دقیقا به همین دلیل خامنه ای دو روز قبل از حمله با اسماعیل هنیه دیدار کرد و در حالی که مدتها بود دیگر سخنی از اسرائیل نمی گفت، ناگهان اظهار نمود که اسرائیل در حال احتضار است. همچنین ج.ا در پی اثبات این مدعاست که تحریم های غرب نمی تواند از توان منطقه ای ایران بکاهد و تنها راه برای بازگشت آرامش به منطقه مذاکره و بازگشت به برجام است.
ب)مهار جنبش زن زندگی آزادی؛ در حالی که سالگرد حوادث پائیز گذشته فرا رسیده است، و هر روز با فرا رسیدن سالروز مرگ یکی از کشته شدگان جنبش، داغ دلها تازه می گردد، آرمیتا گراوند در کماست و احتمال جدی وجود دارد د در صورت درگذشت وی صحنه خیابان ها دوباره شاهد اعتراضات گردد، بهترین راه برای جلوگیری از اعتراضات ، آغاز یک بحران خارجی است. اگرچه شعارهای داخل ورزشگاه و هشتکهای وایروال شده ایرانیان نشان داد که حمایت از فلسطین در ایران رو به زوال است اما یک جنگ در فلسطین می تواند تا حدی قشر خاکستری را تا مدتی مشغول نگه دارد و جلوی ریزش ها بیشتر در داخل را بگیرد.
ج) جلوگیری از کمربند هند ،عربستان ،اسرائیل ،اروپا
به دلیل، انزوای ج.ا ، ایران از مسیرهای ترانزیتی اصلی جهان در حال حذف است، کمربند ترانزیتی که آمریکا و هند به دنبال جایگزینی آن در مقابل چین هستند از عربستان و اسرائیل می گذرد، دو تن از اصلی ترین مخالفان ج.ا در خاورمیانه؛
درگیری، خشونت، جنگ و ترور می تواند با نا امن کردن اسرائیل عملا این طرح را از لحاظ امنیتی دچار مشکل کند.
۳- روسیه
الف) کم کردن فشار در جبهه اوکراین؛
زلینسکی رئیس جمهور اوکراین، ادعا نمود که نیروهای حماس در آفریقا توسط گروه واگنر آموزش دیده اند، این ادعا در صورت صحت از حمایت کرملین از این جنگ پرده برمی دارد اما روسیه چرا باید به حماس کمک کند؟
بازشدن یک جبهه جنگ در خاورمیانه سبب کم شدن فشار غرب در جبهه اوکراین خواهد شد. اگر جنگ گسترش یابد و نیروهایی چون حزب الله ، سوریه یا ایران وارد درگیری جدی با اسرائیل شوند فرصت استثنایی برای پوتین ایجاد می شود تا بتواند با دست آورد بهتری از باتلاق اوکراین خارج شود.
ب) قیمت نفت، و انتقام از اسرائیل؛ غرب با اعمال تحریم های شدید علیه روسیه و حذف نفت روسیه از بارهای غربی، سبب تضعیف اقتصاد روسیه گردید ، یک جنگ در بزرگترین منطقه نفتی جهان، باعث افزایش قیمت نفت ، افزایش درآمد روسیه و فشار بر اقتصاد غرب می شود، علاوه بر آن روسیه به سبب حمایت اسرائیل از اوکراین، انگیزه کافی برای تلافی داشت.
۴- دولت راستگرای نتانیاهو
واقعیت این است که باور این که دستگاه جاسوسی امنیتی قدرتمند اسرائیل از حمله ای با آن وسعت بی اطلاع مانده باشد دشوار می نماید، به ویژه پس از این که مصر اعلام کرد؛ در چند روز قبل از حمله، اسرائیل را از تحرکات گسترده در نوار غزه مطلع نموده است و بارهادرباره آن هشدار داده بود.
اما به نظر می رسد دولت نتانیاهو منتظر چنین اتفاقی بود.دولت نتانیاهو که در داخل با بحران های عظیم روبرو بود و اعتراضات بی سابقه ای را تجربه می کرد، بیش از هر زمان محتاج یک بحران خارجی بود تا بتواند اتحاد بی سابقه ای در داخل و خارج به نفع خویش ایجاد نماید، به ویژه اگر شیوه اطلاع رسانی وقایع را در نظر بگیریم، که برخلاف گذشته، تا حد ممکن سعی شده تا آمارها به روز و به نظرتا حدی اغراق آمیز باشد.
نام نویسنده نزد زیتون محفوظ است.
