زیتون-‌آرش بهمنی: جاسوس عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای، عضو ستاد اجرایی برجام، از مطلع‌ترین افراد درباره روند حذف تحریم‌های مالی و بانکی، عضو سابق شورای پول و اعتبار. کدام یک از این عبارت‌ها می‌تواند توصیف دقیق‌تری از وضعیت عبدالرسول دری اصفهانی باشد؟ نامی که در چند روز اخیر فضای سیاسی ایران را تحت تاثیر قرار داده است.

نام دری اصفهانی ابتدا از سوی یک کانال تلگرام منتشر شد. کانال یاسر جبراییلی، معاون پژوهشی خبرگزاری فارس – نزدیک به سپاه پاسداران – او را «مسئول بانکی تیم مذاکره‌ کننده» و «تبعه انگلیس» معرفی کرد که به اتهام «جاسوسی» بازداشت شده است.

رسانه‌های نزدیک به دولت البته این خبر را تکذیب کردند. یک «منبع آگاه» در وزارت امورخارجه نیز اعلام کرد اخبار درباره بازداشت «یکی از کارکنان ستاد اجرای برجام» کذب است.

این تکذیب‌ها پایان کار نبود. یاسر جبراییلی که نخستین بار نام دری اصفهانی را فاش کرده بود، نوشت که خبر بازداشت نشدن یکی از اعضای ستاد اجرای برجام درست است چرا که دری اصفهانی «مسئول بانکی تیم مذاکره کننده» بوده.

ایسنا نیز «جزییات بیشتری» از این خبر از از «منابع مطلع» منتشر کرد. به نوشته این خبرگزاری فرد بازداشت شده «عضویتی در ستاد برجام و وزارت خارجه» نداشته و تنها در زمان‌هایی «از طرف یکی از بخش‌های اقتصادی کشور برحسب نیاز در تیم مذاکره‌کننده و مسائل مربوط به برجام» حضور داشته است. ایسنا به نقل از «منبع مطلع» خود نوشت که این موضوع «یک پرونده امنیتی و قضایی است و احتمالا مسوولان مربوطه در زمان مقررش و در صورت لزوم در این ارتباط اطلاع‌رسانی بیش‌تری خواهند کرد».

در نهایت وب‌سایت «بانک مردم» گفت‌وگویی کوتاه با دری اصفهانی منتشر کرد. دری اصفهانی ضمن شایعه خواندن خبر بازداشت خود، گفت که در بانک مرکزی است و نمی‌داند «این خبررسانی‌ها چرا و با چه هدفی انجام می‌شود». این گفت‌وگو بدون هیچ توضیحی چند ساعت بعد از خروجی وب‌سایت بانک مردم حذف شد.

برخی رسانه‌ها و چهره‌های اصول‌گرا در شبکه‌های اجتماعی نوشتد که او با فشار ولی‌الله سیف – مدیرکل بانک مرکزی – به قید وثیقه و به شرط تحت نظر بودن آزاد شده است.

بازداشت جاسوس یا اخبار کذب؟
حدود یک هفته پیش عباس جعفری دولت آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران، خبر از آن داده بود که یک شهروند دو تابعیتی در تهران به اتهام «جاسوسی برای انگلیس» بازداشت شده است. از همان زمان گمانه‌زنی‌ها درباره این‌که چه کسی بازداشت شده آغاز شد. گرچه هنوز هیچ منبعی به شکل رسمی اعلام نکرده که دری اصفهانی همان فرد مورد اشاره جعفری است.

نام دری اصفهانی نخستین بار در آخرین روز بهار سال جاری از سوی رجانیوز – وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری – مطرح شد. این وب‌سایت در گزارشی دری اصفهانی را «عنصر انگلیسی کانادایی به شدت مشکوک» توصیف کرد که از سوی ولی‌الله سیف به نمایندگی از بانک مرکزی در تیم مذاکره کننده حضور دارد. رجانیوز با اشاره به این‌‌که گزارشی از نسبت خانوادگی احتمالی میان دری و سیف وجود ندارد، نوشت: «علت اعتماد سیف به ایشان از جای دیگری نشات می‌گیرد. برخی معتقدند وی از جای دیگری به بانک مرکزی معرفی شده است».

کریمی قدوسی پیش از این خبر  داده بود که دری اصفهانی در جریان سفر محمدجواد ظریف به ترکیه از اعضای «تیم سفر» بوده، اما «از همان داخل هواپیما دستور بازداشت وی صادر می‌شود»

چند روز پیش نسیم آن‌لاین – نزدیک به نهادهای امنیتی – در گزارشی ضمن انتشار خبر بازداشت دری اصفهانی، نوشت که یکی از تهام‌های او «دریافت حقوق از موسسات امریکایی و انگلیسی در ازای ارائه اطلاعات مهم مالی و اقتصادی جمهوری اسلامی است». به نوشته نسیم، دری اصفهانی از جمله «نجومی بگیران دولت بوده» و در ازای ارائه اطلاعات مختلف به «موسسات تاثیرگذار بر تحریم‌ها مبلغی در حدود ماهانه ۷۵۰۰ پوند دریافت» می‌کرد.

البته پس از انتشار این گزارش٬ عباس اصلانی از کارکنان خبرگزاری فارس، در صفحه توییتر خود نوشت که گزارش نسیم «براساس منابع غیررسمی ومطالب موجود درشبکه های اجتماعی تنظیم شده». اصلانی از جمله خبرنگارانی بود که برای پوشش گفت‌وگوهای هسته‌ای، همراه تیم مذاکره کننده در محل گفت‌وگوها حاضر بود.

وب‌سایت اصول‌گرای پارس نیز به نقل از منبع خود نوشت عبدالرسول دری اصفهانی، به اتهام جاسوسی بازداشت شده بود، اما در حال حاضر «آزاد و تحت نظر است».

در واکنش به تایید و تکذیب‌ها پیرامون بازداشت دری اصفهانی، جواد کریمی قدوسی – نماینده مشهد در مجلس و عضو جبهه پایداری – گفت که خبر بازداشت او «چند وقت پیش» و از سوی «کارشناسان امنیتی» در جلسه «کمیسیون اقتصادی» مطرح شد که «حدود ۶۰ نفر از نمایندگان هم در آن حضور داشتند». به گفته کریمی قدوسی ممکن است او در حال حاضر با قید وثیقه آزاد باشد اما خبر بازداشت او «موثق» است.

کریمی قدوسی پیش از این خبر  داده بود که دری اصفهانی در جریان سفر محمدجواد ظریف به ترکیه از اعضای «تیم سفر» بوده، اما «از همان داخل هواپیما دستور بازداشت وی صادر می‌شود». به گفته کریمی قدوسی «وی از داخل هواپیما در ترکیه پیاده نمی‌شود و به ایران بازگردانده می‌شود».

به فاصله چند ساعت بعد اما بهرام قاسمی، سخن‌گوی وزارت امورخارجه، سخنان کریمی قدوسی را «ادعایی بی‌پایه و اساس، بی‌ربط، کذب محض و قولی غلط» توصیف کرد و گفت «علل و انگیزه‌های آشکار و نهان» سخنان کریمی قدوسی «کاملا واضح و روشن» است.

عمر تکذیب قاسمی اما چند ساعت بیشتر نبود. این بار حسین‌علی حاجی دلیگانی، نماینده مجلس، سخنان کریمی قدوسی را تکرار کرد. به گفته حاجی دلیگانی، دری اصفهانی پیش از انقلاب با وزارت خزانه‌داری آمریکا همکاری داشته و بعد از انقلاب به عنوان کارشناس حقوقی در وزارت دفاع مشغول کار می‌شود. گرچه پیش از این گفته می‌شد فرد بازداشت شده از افراد زیرمجموعه عباس عراق‌چی بوده، اما به گفته حاجی دلیگانی «دری اصفهانی در تیم مذاکره کننده زیر مجموعه تیم آقای بعیدی‌نژاد بود».

هنوز مشخص نیست دری اصفهانی چه وضعیتی پیدا می‌کند. او متهم به تلاش برای «نفوذ» در جمهوری اسلامی شده، عبارتی که پس از امضای برجام از سوی آیت‌الله خامنه‌ای برای هشدار درباره تحرکات غرب استفاده شد و تاکنون چندین نفر نیز به همین اتهام بازداشت شده‌اند

گرچه سخن‌گوی وزارت خارجه همراهی دری اصفهانی با ظریف در سفر به ترکیه را تکذیب کرد، اما حاجی دلیگانی بار دیگر گفت که او «جزو تیمی بوده که به ترکیه سفر کرده است… ایشان به همراه تیم آقای ظریف بوده و احتمالا در ترکیه قصد جداشدن از تیم را داشت و قصد داشته است که به کانادا سفر کند».

آزادی مشروط

براساس آن‌چه کریمی قدوسی و حاجی دلیگانی طرح کرده‌اند، دری اصفهانی از زمان تاسیس جمهوری اسلامی به چنین اعمالی مشغول بوده. او از جمله کارشناسان حقوقی وزارت دفاع بود و در پرونده‌های مربوط به خرید تجهیزات از آمریکا فعالیت می‌کرد. پرونده‌هایی که به گفته این دو نماینده مجلس «روند کارهایی که باید به نفع ما حکم گرفته می‌شد به صورتی پیش رفت که در ادامه متوجه شدیم که همه آرا به ضرر ما و به نفع آمریکایی‌ها تمام شده است».

حمید رسایی، از اعضای جبهه پایداری و نماینده مجلس نهم، نیز در صفحه اینستاگرام خود با انتشار تصویری از دری اصفهانی، خبر بازداشت او را تایید کرد. رسایی پس از تکذیب اخبار مربوط به دری اصفهانی از سوی وزارت امورخارجه، نوشت: «وزارت خارجه به جای اینکه تکذیب کند، به این فرد… تریبون بدهد تا با خبرنگاران مصاحبه کند».

هم‌زمان حسین شمسیان، از یادداشت‌نویسان روزنامه کیهان هم در کانال تلگرام خود نوشت که دری اصفهانی «به قید وثیقه و مشروط به تحت نظر بودن، آزاد شده است». او تلویحا اشاره کرد که حذف مصاحبه دی اصفهانی با وب‌سایت بانک مردم «به دلیل نقض توافق» بوده و «عده‌ای» که «ناشناخته» هم نیستند «همه جور فشاری آورده‌اند» تا او آزاد شود.

انتشار اخبار ضد و نقیض پیرامون وضعیت عبدالرسول دری اصفهانی هم‌چنان ادامه دارد. از جاسوس تا فردی که به دور زدن تحریم‌ها کمک کرده، از دریافت‌کننده حقوق‌های میلیونی تا معاون داور ایران در دیوان داوری حل دعاوی ایران و آمریکا. هنوز مشخص نیست دری اصفهانی چه وضعیتی پیدا می‌کند. او متهم به تلاش برای «نفوذ» در جمهوری اسلامی شده، عبارتی که پس از امضای برجام از سوی آیت‌الله خامنه‌ای برای هشدار درباره تحرکات غرب استفاده شد و تاکنون چندین نفر نیز به همین اتهام بازداشت شده‌اند. از طرفی به نظر می‌رسد او فردی دوتابعیتی است، افرادی که در سال‌های اخیر توجه بخش‌هایی از اصول‌گرایان به آن‌ها جلب شده و در تلاش برای حذف این گروه از بدنه دولت روحانی هستند. هنوز مشخص نیست سرنوشت دری اصفهانی چه خواهد شد: تبرئه از اتهام‌ها، خروج از ایران یا بازداشت؟