زیتون: به نظر می‌رسد هفت کشوری که با امضای فرمان اخیر توسّط رئیس‌جمهور ترامپ، شهروندان‌شان اجازه ورود به ایالات متّحده را نخواهند داشت، همگی دارای یک ویژگی مشترک هستند. شخص رئیس‌جمهور در هیچ‌کدام از کشورهای مذکور منافع اقتصادی ندارد.

فرمانی اجرایی‌که وی روز جمعه امضاء کرد، ورود اتباع هفت کشور از جمله ایران، سوریه، عراق، یمن، سودان، سومالی، و لیبی را به مدّت روز۹۰ به خاک امریکا به حالت تعلیق درآورد. این در حالی است که برخی کشورهای دارای اکثریت مسلمان که بنیاد ترامپ در آنها فعّالیّت دارد، از این فهرست کنار گذاشته شده‌اند، هرچند برخی از آنها با مشکلات جدّی در زمینه‌های تروریستی مواجه هستند.

بر اساس متن فرمان ، محدودیت‌ها شامل کشورهایی می‌شود که پیش از این از برنامه‌ای که به افراد اجازه می‌داد در صورت وجود نگرانی‌های تروریستی، بدون ویزا به امریکا سفر کنند، حذف شده بودند.
بسنده کردن به کشورهایی که پیش از این هم از آنها در قوانین مختلف به عنوان «نگرانی‌های تروریستی» نام برده شده بود، به کاخ سفید این امکان را می‌دهد که با خیالی آسوده متّحدان قدرتمند و ثروت‌مند خود را که اکثریتی مسلمان دارند –مثلاً کشور مصر- از این قانون کنار بگذارند.

امّا ترامپ که علی‌‌رغم توصیه‌های اکید کارشناسان اخلاق هر دو حزب از کناره‌گیری از بنیاد خود امتناع کرده است، حالا باید پاسخگگ‌گوی شبهاتی باشد که وی را متّهم می‌کنند در امضای فرمان اخیر، گوشه چشمی هم به امور تجاری شخصی‌اش داشته است.

«جوردن لیبوویتز»، سخنگوی بنیاد شهروندی «اخلاق و مسئولیّت» در واشنگتن در این زمینه عنوان کرده است:
« ترامپ باید شرکت‌های تجاری خود را به افرادی که با وی وابستگی نسبی و یا سببی نداشته باشند، فروخته و دارایی‌اش را در سپرده‌ای که بدون دخالت و اطّلاع وی اداره خواهد شد، به امانت بگذارد. در غیر این صورت این شبهه در مورد تک‌تک تصمیمات وی وجود خواهد داشت که راهنمای وی در اتّخاذ آنها نه نفع ملّت، بلکه منافع شخصی‌ و تجاری‌اش بوده است.»

گروه مذکور در حال حاضر اقدام به طرح دعوایی علیه رئیس جمهور ترامپ کرده است. در این دعوی وی متّهم شده بخش‌هایی از قانون اساسی را که مقامات دولت فدرال را از دریافت وجوه و کمک‌های نقدی از مقامات بیگانه منع می‌کند، نقض کرده است.

چند روز پیش هم رئیس نهاد مذکور که از مشاوران سابق باراک اوباما در اصول اخلاقی بود، در توئیتی خطاب به ترامپ نوشت:
«اخطار به آقای رئیس جمهور! فرمان شما در منع ورود شهروندان از کشورهایی با اکثریت مسلمان، طرف‌های تجاری شما را شامل نمی‌شود و این نقض آشکار قانون اساسی است. وعده دیدار ما در جلسه رسیدگی دادگاه!»

«استفانی گریشام»، سخنگوی کاخ سفید ادّعا کرده: «انتخاب کشورهای پرخطر تنها بر اساس اساسنامه کنگره بوده و بس.»

ترامپ هم ادّعا می‌کند برای برطرف کردن این شائبه که تصمیمات وی به عنوان رئیس‌جمهور، بر پایه منافع اقتصادی‌اش اتّخاذ می‌شوند، مدیریت شرکت‌ها و اموال غیرمنقول خود را به فرزند ارشد ذکورش واگذار کرده است. امّا این شرکت‌ها هم‌چنان در مالکیّت شخص وی هستند و طبعاً در صورت سودآوری شرکت در دوران ریاست جمهوری، شخص رئیس‌جمهور هم از این محل متنفّع خواهد شد.

در فرمان اجرایی ترامپ اشاره‌ای به کشور ترکیه که در عرض چند ماه گذشته بارها هدف اقدامات تروریستی بوده، نشده است. چهارشنبه گذشته، وزارت امور خارجه امریکا در بیانیه‌ای مجدّداً به اتباع این کشور هشدار داد از سفرهای غیرضروری به کشور ترکیه خودداری کنند چرا که «افزایش لفّاظی‌ها علیه ایالات متّحده، ممکن است منجر به حمله‌های شخصی و مستقل به شهروندان امریکایی بشود.»

ترامپ اخیراً به دو برج در شهر استانبول، امتیاز استفاده از نام خود را داده و هم‌چنین یک شرکت تولیدی، مبلمان منزل با برند «ترامپ» را در ترکیه تولید می‌کند. آخرین شفاف‌سازی اقتصادی ترامپ، که در زمان کاندیداتوری وی برای ریاست جمهوری ایالات متّحده صورت گرفت، نشان می‌دهد وی از طریق این معاملات نزدیک به ۶ میلیون دلار سود برده است.

وی در مصاحبه‌ای که در دسامبر ۲۰۱۵ با «بریبارت نیوز» انجام داد، اذعان کرد:
«در خصوص ترکیه، من تا حدّی با تضاد منافع روبرو هستم، چرا که ساختمان بسیار بسیار عظیمی در استانبول دارم.»

امّا وی اخیراً مدّعی شده با هیچ‌گونه تضادّی روبرو نیست، چرا که قوانینی که تضادها را غیرقانونی عنوان می‌کنند، به رئیس جمهور تسرّی پیدا نمی‌کنند.

از دیگر کشورهایی که از فرمان اجرایی روز جمعه در امان مانده، کشور امارات متّحده عربی است: یکی دیگر ازمتّحدان مسلمان امّا قدرت‌مند که به نوع خود روابط پیچیده‌ای با ایالات متّحده امریکا دارد. ترامپ امتیاز استفاده از نام خود را به یک باشگاه گلف و یک مرکز ماساژ بسیار لوکس در این کشور هم اعطا کرده است.

به نظر نمی‌رسد ترامپ به هیچ عنوان علاقه‎ای به کنار کشیدن خود از این پروژه سودآور داشته باشد. سازنده این پروژه، «حسین سجوانی»، در مهمانی سال نوی ترامپ در ملک وی در فلوریدا حضور داشت و رئیس جمهور ترامپ با بذل توجّه خاص به وی،از او و خانواده‌اش به عنوان «از بهترین و زیباترین مردمان» یاد کرد.

ترامپ در مصاحبه‌ای در ماه ژانویه مجددّاً به مشارکت اقتصادی خود در دبی اشاره کرد و آن را شاهدی بر فاصله گرفتنش از دنیای تجارت دانست:
«هفته گذشته، معامله‌ای به ارزش ۲ میلیارد دلار در دبی به من پیشنهاد شد؛ توسّط مردی بزرگ و یک سازنده فوق‌العاده در آسیای میانه: دوست عزیز من ، حسین داماک. با اینکه ارزش این معامله بیش از ۲ میلیارد دلار بود، من از قبول آن خودداری کردم.»

قصد وی از این اظهارات نشان دادن این نکته بود که به صورت داوطلبانه، از قبول معاملات جدیدی که ممکن است سؤالات اخلاقی در پی داشته باشند، خودداری کرده است. هم‌زمان یکی از وکلای شرکت هم اعلام کرد مادام که ترامپ در سمت ریاست‌جمهوری است، شرکت از پذیرش هرگونه معامله خارجی جدیدی خودداری خواهد کرد. امّا این بیانات در عین حال یادآور این نکته بودند که تجارت ترامپ، از جمله روابط شخصی‌اش با افراد متموّل و متنفّذ، همچنان برای شخص وی به عنوان رئیس جمهور ایالات متّحده، بیش از آنچه که باید حائز اهمّیّت است.

فرمان اجرایی رئیس‌جمهور همچنین عربستان سعودی را هم شامل نمی‌شود، کشوری که زادگاه ۱۵ نفر از ۱۹ عامل حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر است. در این کشور، بنیاد ترامپ مالکیت چندین شرکت با مسئولیّت محدود را به دست آورده بود به این امید که اقدام به ساخت هتلی در این کشور بکند و این نشان‌دهنده علاقه شخصی وی به توسعه تجارتش در این کشور است. بنیاد ترامپ در دسامبر گذشته شرکت‌های فوق‌الذکر را منحل کرده و اعلام کرد هیچ پروژه‌ای در این کشور در دست انجام نیست.

از دیگر معاف‌شدگان از فرمان اجرایی رئیس جمهور، کشور اندونزی است: بزرگ‌ترین کشور دارای اکثریت مسلمان. در این کشور هم دو اقامت‌گاه به نام ترامپ و با مشارکت سرمایه‌گذاران محلّی قدرت‌مند در دست ساخت است.

کمال الصاحب، مدیر سازمان سیاست‌ها و حمایت برای مرکز ملّی قوانین مهاجرت در این مورد گفته:
«واقعیّت این است که ما دقیقاً نمی‌دانیم چه انگیزه‌هایی راهنمای رئیس‌جمهور فعلی در اتّخاذ تصمیماتش هستند. با توجّه به شعارهای تبلیغاتی و مجموعه عملکرد وی از زمان احراز مقام ریاست جمهوری، به نظر می‌رسد آنچه برای وی در درجه اوّل اهمّیّت قرار دارد، منافع شخصی و گسترش نام و برند شخصی‌اش است.»

متن اصلی: واشنگتن‌پست / ترجمه: زیتون 

https://www.washingtonpost.com/politics/countries-where-trump-does-business-are-not-hit-by-new-travel-restrictions/2017/01/28/dd40535a-e56b-11e6-a453-19ec4b3d09ba_story.html?postshare=7101485669271076&tid=ss_tw&utm_term=.0dcb63cdbfcf