زیتون ـ مهسا محمدی: محمد باقر قالیباف از ادامه رقابت در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم انصراف داد. این انصراف با وجود خیز بلندی که این کاندیدا برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری برداشته بود، در کمتر از ۵ روز مانده به انتخابات، غیرمنتظره بود.

کسانی که بی‌تردید از این انصراف خوشحال شدند ابراهیم رییسی و حامیانش بودند. رییسی کار وی را انقلابی خواند و در شیراز و در جمع هوادارانش از قالیباف تشکر کرد. رقبای شهردار تهران اما در حال سبک سنگین کردن و تحلیل علل و عواقب این انصراف هستند.
این نامزد اصول‌گرا علیرغم آنکه پیش از ثبت نام در انتخابات از عدم تمایل خود برای ورود به این میدان خبر داده بود، نام‌نویسی کرد و با تمام قوا وارد این رقابت شد. مناظرات تند، تبلیغات گسترده، ارائه طرح‌های درازمدت مانند سایت کارانه برای بیکاران و سایت مسکن مهر برای بی‌خانه‌ها و حملات بی‌‌محابای وی به دولت حسن روحانی و حتی گاه درگیری‌ها و اختلافات میان هوادارن وی با رییسی همه و همه نشان از آن داشت که قالیباف در سومین حضور خود در میدان این رقابت به قصد برد آمده و هر آنچه که دارد و ندارد را بر سر آن نهاده است. با این وجود تمام این برنامه‌ها به یک‌باره متوقف شد.
یک «ترس بزرگ» از شایعه تا واقعیت

نامزد اصول‌گرای انتخابات ریاست جمهوری در حالی که هنوز دو ساعت از «حضور پرشور» و سخنرانی اش در جمع هوادارن در رشت نگذشته بود با صدور بیانیه‌ای از ادامه رقابت انصراف داد. این در حالی بود که هفته گذشته حسین قربان‌زاده، مدیر مسئول همشهری مدیر مسوول ارگان وابسته به قالیباف توئیت کرده بود: « اگر قالیباف کنار برود روحانی دور اول برنده‌ست. او تحت هیچ شرایطی کنار نخواهد رفت. انتشار شایعه از سوی حامیان دولت برای ایجاد یک ترس بزرگ است.» شایعه این «ترس بزرگ» با صدور بیانیه شهردار تهران به واقعیت بدل شد.
در بیانیه انصراف قالیباف آمده است که علی‌رغم «مصالح شخصی» تصمیم گرفته است که وارد صحنه انتخابات شود. وی با تکرار شعار اصلی انتخاباتی خود تاکید کرد برای « تغییر وضع موجود» راهی به جز مبارزه با «۴ درصدی‌ها» نیست و اینکه «تخریب ها، توهین‌ها و اتهام زنی‌های گسترده‌ای علیه خودم، خانواده ام و هوادارانم … مرا در پیمودن مسیری که انتخاب کرده بودم، مصمم و راسخ تر ساخت.» با این وجود وی در ادامه تصریح کرد:«باید به منظور وحدت در جبهه انقلاب، تصمیمى اساسی و خطیر گرفت.» از این رو این تصمیم خطیر را گرفت و از همه حامیانش خواست که «تمام ظرفیت و حمایت» خود را براى موفقیت ابراهیم رییسى به کار گیرند و به این ترتیب انصراف خود را از ادامه رقابت اعلام کرد.
بیانیه انصراف قالیباف واکنش‌های وسیعی در پی داشت و از اسحاق جهانگیری تا امیر تتلو درباره آن اظهارنظر کردند. جهانگیری با توضیح «بدون شرح» فیلمی ۴۵ ثانیه‌ای از اظهارات قالیباف در مناظره اول را در صفحه اینستاگرام خود به اشتراک گذاشت، که در آن قالیباف، معاون اول رییس جمهور را به علت آنکه کاندیدای پوششی است تخطئه می‌کند.

حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهور بر این عقیده است که قالیباف قرار است معاون اول رییسی باشد و می‌گوید که برای او آبروی رفته‌ای فدای آینده‌ای مبهم شد و همچنین به وی طعنه زد که «عمل انقلابی یعنی یا معاون اولی یا نایب تولیتی».
از نظر محمد‌رضا عارف، رییس فراکسیون امید مجلس، که وضعیت کمابیش مشابهی را در سال ۹۲ با حسن روحانی تجربه کرده بود، این انصراف قابل پیش‌بینی بود. او تاکید کرد:« از اول هم مشخص بود قالیباف کنار می‌کشد و در زمان مشخص خودش هم وی کنار رفت»
انقلابی‌گری، ایثار، اتحاد

اما اصول‌گرایان این حرکت به تعبیر رییسی «انقلابی» را ستودند و آن را مقدمه اتحاد در جبهه خود و شکست روحانی قلمداد کردند. به دنبال تشکر ابراهیم رییسی، محمد رضا باهنر هم٬ قالیباف را یک مدیر جهادی خواند که «با انصراف خود، یک کار جهادی برای موفقیت نیروهای انقلاب کرد.» محسن رضایی نیز با هشتگ جمنا توئیت کرد:«حمایت قالیباف از رییسی علامت پایان تفرقه در جبهه انقلاب اسلامی است.» و عبدالله گنجی مدیر مسئول روزنامه جوان هم کار قالیباف را حاوی این پیام دانست که باید «اصالت خدمت بر قدرت حفظ شود و اصالت وحدت ارجح بر کسب قدرت است.»
اینکه آیا انصراف این کاندیدای پرکار و فعال جبهه اصول‌گرایی چنان که همقطارانش تاکید می‌کنند نشانه وحدتی ناشی از«ایثار» و «اصالت خدمت» باشد محل تردید است. به نظر می‌رسد وحدتی حاصل شده است، اما اینکه آیا این وحدتی ایثارگرانه است یا دستوری و ناشی از شرایط ، سوالی است که به نظر می‌رسد پاسخ آن بیش از آنکه برای اصولگرایان مهم باشد، دغدغه اعتدالی‌ها و اصلاح‌طلبان است.
در نگاهی کلی به نظر می‌رسد که بخش بزرگی از رای‌های «اصول‌گرایانه» این کاندیدا خواه ناخواه به سبد ابراهیم رییسی خواهد رفت. با این وجود همه رای‌دهندگان قالیباف٬ رییسی را برنمی‌گزینند و این بدان معناست که ریزشی در آرای کلی این جبهه اتفاق خواهد افتاد. پذیرش ریسک این ریزش در ازای به دست آوردن «اتحاد» را می‌توان اصرار بر دوقطبی شدنی دانست که رهبری ایران ماه‌ها پیش کاندیداها را از آن برحذر داشته بود. دوقطبی‌ای که با توجه به رفتارهای انتخاباتی قالیباف که قصد انصراف از آن برنمی‌آمد، به نظر می‌رسد تا حدی قصدناکرده و در واکنش به تند شدن حسن روحانی شکل گرفته باشد. دفاع یکپارچه جبهه اصولگرایی از ابراهیم رییسی در کنار عتاب و خطاب‌های وقت و بی‌وقت رهبر ایران به حسن روحانی حساسیت انتخابات پیش رو را بیش از پیش بالا برده و آن را تبدیل به یکی انتخابات‌های مهم جمهوری اسلامی کرده است.