زیتون ـ سولماز ایکدر: اگرچه تمامی مسافران «اربعین» هنوز به ایران بازنگشتند٬ اما مراسم امسال نیز به پایان رسید؛ مراسم راهپیمایی اربعین سال ۹۸.
در منابع تاریخی شیعیان اولین زائرین آرامگاه امام سوم٬ خانواده او بودند که در راه بازگشت از شام به مدینه٬ چهل روز پس از واقعه روز دهم ماه محرم سال ۶۱ قمری٬ به زیارت شتافتند. پس از آن بر اساس روایات شیعیان٬ امامان شیعه به زیارت اربعین می‌رفتند.
در این میان برای سال‌ها چنین مراسمی وجود نداشت تا پس از سقوط صدام در عراق و احیای مراسم راهپیمایی اربعین توسط اهل عراق.
در بین علمای شیعه اما تعداد کثیری از آنان اساسا وجود مراسم «اربعین امام سوم» را رد می‌کنند. از جمله سیدبن طاووس، علامه مجلسی، محدث نوری، شیخ عباس قمی٬ علامه شعرانی، شهیدمطهری، استاد آیتی و سیدجعفر شهیدی.
با این حال طی چند سال اخیر با بمباران خبری جمهوری اسلامی٬ مراسم راهپیمایی اربعین جایگاهی والا یافت؛ در حدی که برخی از شیعیان ایرانی اهمیت این مراسم را در سطح حج میدانند.
راهپیمایی اربعین شیعیان در مقابل حج مسلمانان
احکام اصلی ادیان عموما خاصیتی جامد دارد و دخل تصرف در آن جایی ندارد.
اصول نماز٬حج٬ روضه در اسلام چنان چارچوب مشخصی دارد که فرقه‌های مختلف امکان زیادی برای ایجاد تغییر در آن را ندارند. نهایت تفاوت در عمل به این احکام در بین فرقه‌های مختلف دین اسلام محدود است به نوع وضو، اذکار و ترتیب حرکات و یا تفاوت زمانی چند دقیقه‌ای برای گشودن روزه.
کما اینکه با تمام تلاش‌های آیت‌الله خمینی و خامنه‌ای شیعیان نتوانستند «برائت از مشرکین» را به عنوان بخشی از مراسم حج جا بیاندازند.
با تمام تلاش‌های آیت‌الله خمینی و خامنه‌ای شیعیان نتوانستند «برائت از مشرکین» را به عنوان بخشی از مراسم حج جا بیاندازند.
اما واقعه‌ای به عنوان زیارت قبر امام سوم شیعیان در چهلمین روز درگذشت او٬ از چارچوب مشخصی برخوردار نبود و دست شیعیان برای دخل و تصرف یا حتی بدعت در آن باز بود.
پس از شکست رویای ساخت «امت واحده»٬ دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی بر روی اندیشه ایجاد «تمدن اسلامی-شیعی» تمرکز کرد.
بیشتر بخوانید:
آیت‌الله خامنه‌ای و رویای «تمدن اسلامی از هند تا مدیترانه»
پس از شکست رویای ساخت «امت واحده»٬ دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی بر روی اندیشه ایجاد «تمدن اسلامی-شیعی» تمرکز کرد.
امامت فراتر از نبوت
ایجاد چنین بدعت‌هایی در مذهب شیعه نیز حتی بدون پایه شرعی٬ امکان‌پذیر نبود. دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی در صورت فقدان مبنی شرعی امکان نداشت بتواند زیارت اربعین را تبدیل به راهپیمایی و سپس آنرا بدیل مراسم حج کند.
نبوت و امامت هر دو از اصول مذهب شیعه هستند اما شیعیان معتقدند مقام امامت بر نبوت برتری دارد.
از منظر شیعیان امام پیام را از خدا به صورت وحی دریافت نمی‌کند اما آن چه توسط جبرئیل بر رسول نازل گشته را پاسداری و به مردم ابلاغ می کند و همچنین مأمور و مسئول اجراء و انجام پیام حق نیز هست. در نتیجه چون مسئولیت امام از نبی بالاتر است مقام امامت از رسالت و نبوّت والاتر است.
ایرانیان به عنوان بزرگترین جمعیت شیعه در جهان اسلام٬ دوستداران حماسه نیز هستند. چنین بود که ترکیب اولی بودن امام بر پیامبر در کنار حماسه‌ای که از واقعه کربلا ذکر می‌کنند٬ محملی شد مناسب برای بدعت راهپیمایی اربعین.
از اولین علمای شیعه‌ای که به صورت رسمی به تدوین این نظریه پرداخت٬ علامه طباطبائی است. او با استناد به آیاتی همچون «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» معتقد است که «امام هدایت‌کننده‌ای است که به امری ملکوتی که همنشین اوست هدایت می‌کند و به حسب باطن نحوی ولایت بر مردم در اعمالشان دارد و هدایتش، رساندن آنها به مطلوب به امرالله است نه مجرد ارائه طریق که شان نبی و رسول و هر مومنی است که به خدای سبحان با نصیحت و موعظه هدایت می‌کند.»
به نوشته او همچنین «دریافت داشتن احکام و شرایع آسمانى به واسطه پیغمبران انجام مى گیرد، لازم نیست که استمرار و همیشگی داشته و از این رو لزوم ندارد پیوسته پیغمبرى در میان بشر وجود داشته باشد ولى وجود امام که نگهدارنده دین آسمانى است، پیوسته در میان بشر لازم است و هرگز جامعه بشرى از وجود امام خالى نمى شود، بشناسند یا نشناسند.»
شیعیان همچنین با تکیه بر اینکه در قرآن آمده است «و اذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انى جاعلک للناس اماما قال و من ذریتى قال لاینال عهدى الظالمین؛ وقتى که خداى ابراهیم او را به «کلمات» امتحان کرد پس آنها را تمام کرده و به آخر رسانید، فرمود: «من تو را براى مردم امام و پیشوا قرار مى دهم، ابراهیم گفت و از فرزندان من، فرمود عهد و فرمان من به ستمکاران نمى رسد» مقام امامت از افضل بر مقام نبوت میدانند.»
بنابراین برای ایشان طبیعی است اگر یکی از ائمه‌شان مراسمی گسترده‌تر از نبی اسلام داشته باشد.
ایرانیان به عنوان بزرگترین جمعیت شیعه در جهان اسلام٬ دوستداران حماسه نیز هستند. چنین بود که ترکیب اولی بودن امام بر پیامبر در کنار حماسه‌ای که از واقعه کربلا ذکر می‌کنند٬ محملی شد مناسب برای بدعت راهپیمایی اربعین.
14 پاسخ
جناب علی سون
ممنون از پاسخ شما
آیه ای ذکر فرمودید در باره امامت است نه ولایت فقیه که تئوری آقای خمینی بود
علامه طباطبایی در المیزان این آیه را دلیل عصمت ائمه می داند
درست است که آیات قرآن در طول زمان می توانند تفاسیر مختلفی داشته باشند ولی عجیب است که علمای شیعه قرنها ولایت فقیه را از آیات قرآن را استخراج نکرده اند
با احترام
زمانه عصر مجازی را باید عصر آشفتگی در نوشتن، نشر، و بحث از هر راست و دروغی نام نهاد.
انفجار مکتوبات مجازی و بی پایه.
کافیست که جنجالی و sensational بنویسی!
«و اذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انى جاعلک للناس اماما قال و من ذریتى قال لاینال عهدى الظالمین؛
جناب وحید. با عرض سلام. این آیه را میتوان تفسیر بر آن دانست که مقام ولی فقیه هم تراز امامت است. البته منکر نمیشوم که ممکن است تفسیر شما این نباشد. با اتصال آیات قران به هم میتوان هر تفسیری در آن یافت. بستگی به مفسر دارد. موفق باشید.
نویسنده مقاله دست کمی از آخوندهای بیسواد دولتی و حکومتی، نسبت به دین و مذهب ندارد.
در کجای قرآن آمده مقام ولایت فقیه همتراز اما مت است ؟؟؟
قبل از نظریه آقای خمینی علماء شیعه اختیارات فقیه جامع الشرائط را محدود به طفل صغیر بی سرپرست یا مجنون میدانستند
خوب بود اندک سواد دینی داشتین یا از تاریخ شیعه اطلاعات تخصصی یا موثق داشتین و دست به قلم می بردین!!!!
در اینکه مقام آمامت بالا تر از مقام نبی است هیچ شکی نیست چون به وضوح در قران قید شده است. مقام ولایت فقیه هم، هم تراز مقام امامت است. اگر ما قران را به عنوان تنها و آخرین کلام خدا قبول داریم پس موظف به اطأعت از دستورات آن بدون چون و چرا هستیم. هر روز شیعه اربعین است
متاسفانه وقتی میزانی برای بررسی صحت و دقت نیست، هر دروغ و ادعا و مقاله ضعیفی بدون دادن هرگونه سند و مدرک معتبری در زیتون درج میشود.
این بدعت بدی است.
بهتر است از نویسندگان مقالات، دلیل عقلی و یا سند نقلی، و یا اسناد تاریخی، و یا گزارش میدانی از نقل حوادث معاصر، برای هر ادعائی طلب کرد.
و الا میشود حکم چوپان های دروغگو!
راهپیمایی اربعین سال به سال پرشور تر میشود ، البته به کمک وام یک میلیون سیصد هزارتومانی بانکها آنهم بدون گرفتن حتی یک برگ سفته ، کافی است گذرنامه ممهور بهر ویزا را ارائه کنی و وام را بگیری . خانواده ای که چند جوان بیکار واجد گذرنامه داشته باشند کلی کاسبند !
بحث اولویت امام بر نبی نیست که اینان فقط میخواهند از حسین (ع)مشروعیت و از اربعینش اعمال و ابراز قدرت کنند وگرنه همین الانش امام زمان ظهور کنتد اولین دشمنش همین جماعت می شوند
سلام،
فقط خواستم بگم اون روزه است، روضه یه چیز دیگه است! روزه اونیه که تو ماه رمضون انجام میدند یعنی از سحر تا افطار چیزی نمی خورند ولی روضه اونیه که در مصیبت شهادت ائمه مخصوصاً امام حسین(ع) می خونند
از طرف گشادش چونکه دمند سرنا را
خراب کنند جاهلان هم دنیا و عقبا را
اینها بری بباشند ز حلم و عقل همچنین
بسکه باشند نزدیکبین نمی بینند فردا را
چاره جز این نباشد که بنماییم انفکاک
تا نگردیم در عالم بیشتر رسوا همه ما
با سلام
درست است که راهپیمایی اربعین در منابع اسلامی وجود ندارد اولی مطالبی در مقاله هست که نظر نویسنده محترم است
در کتب تاریخی شیعه اولین زائران امام حسین را جابر بن عبدالله انصاری و عطیه نوشته اند که در چهل روز بعد از عاشورا وارد سرزمین کربلا شدند
سید بن طاووس در کتاب لهوف اولین عالمی است که ورود کاروان اسرای کربلا را در روز اربعین بدون سند نقل کرده است
اگر اشتباه نکنم اولین کسی که آمدن اهل بیت به کربلا در روز اربعین را نادرست شمار محدث نوری بود
و بعد از ایشان هم علما و دانشمندانی که نویسنده محترم از آنها نام برده
این مطلب هم درست است که اکثر علماء شیعه مقام ائمه را بالاتر از انبیاء میدانند ولی نه در باره شخص پیامبر
هیچ کدام از علماء شیعه بیان نکرده که مقام امام بالاتر از رسول الله است
مراسم مذهبی در هر آیینی در طول زمان و در مکانهای مختلف در حال تغییر و تحول بوده و است
عناصر فرهنگی و سیاسی هم در تغییرات
مراسم مذهبی تاثیر گذار هستند
بعضی از این مراسم حالت شعایر پیدا می‌کند
راه پیمایی اربعین هم به نظر حقیر نیز می تواند از شعائر باشد تا وقتی که اهداف صحیحی داشته باشد
ولی وقتی از آن استفاده سیاسی شود یا موجب تفرقه مسلمین و اسراف و وهن به مذهب شود به بدعت تبدیل میشود
دیدگاه‌ها بسته‌اند.