زیتون: در روزهایی که دانشگاه‌ها به علت شیوع ویروس کرونا بسته بود و کلاس‌ها در بسیاری از دانشگاه‌های کشور به صورت مجازی برگزار می‌شد درب زندان‌ها و شعبه‌های دادگاه برای دانشجویان منتقد همچنان باز بود.

در این میان، بازداشت دو دانشجوی نخبه دانشگاه صنعتی شریف در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافت. یکماه پیش ماموران لباس شخصی، امیرحسین مرادی دانشجوی فیزیک و علی یونسی دانشجوی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف را بدون ارائه هیچگونه حکمی و با ضرب و شتم بازداشت کردند. علی یونسی ۲۰ سال دارد و سال ۲۰۱۸، همراه با تیم ایران، مدال طلای مسابقات جهانی المپیاد نجوم را به دست آورد؛ او پیش‌تر هم در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ مدال نقره و طلای المپیاد نجوم در ایران را به دست آورده بود.

در ماه جاری، سید مصطفی هاشمی‌زاده، دانشجوی رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران به پنج سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق، سه ماه کار رایگان فرهنگی و دو سال منع ورود به خوابگاه محکوم شد. همچنین امیرمحمد شریفی دانشجوی رشته مهندسی نقشه برداری دانشگاه تهران نیز به سه ماه حبس تعزیری محکوم شد.

سپیده فرهان (فرح‌آبادی) دانشجوی گرافیک دانشگاه آزاد کرج نیز با آنکه مرخصی‌اش برای در امان ماندن از کرونا تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه تمدید شده بود، روز گذشته طی تماس تلفنی به اوین احضار شد و به بند نسوان زندان اوین بازگشت.

رقیه (اشرف) نفری، دانشجوی دانشگاه خواجه‌ نصیرالدین طوسی روز یک‌شنبه ۷ اردیبهشت پس از بازجویی در یکی از نهادهای امنیتی تهران با پایان بازجویی و صدور قرار وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی به زندان قرچک ورامین منتقل شد و چند روز بعد با تأمین قرار وثیقه آزاد شد.

احمد رئیسی، دبیر سابق انجمن اسلامی فرهنگ و سیاست دانشجویان دانشگاه بوعلی‌سینا همدان، پس از ۳روز بازداشت و تفهیم اتهام، با قرار وثیقه ۱۵۰ میلیون تومانی آزاد شد.

در یاسوج، محمد داوری دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه یاسوج که اخیرا به دلیل اتهامات « عضویت در یکی از گروه های مخالف نظام» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» مجموعا به ۸ سال و ۶ ماه حبس محکوم شده بود، به قید وثیقه یک و نیم میلیاردی تا زمان برگزاری دادگاه تجدید نظر آزاد شد.

در یاسوج، محمد داوری دانشجوی علوم سیاسی که اخیرا به دلیل اتهامات « عضویت در یکی از گروه های مخالف نظام» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» مجموعا به ۸ سال و ۶ ماه حبس محکوم شده بود، به قید وثیقه یک و نیم میلیاردی تا زمان برگزاری دادگاه تجدید نظر آزاد شد.

همزمان، سها مرتضایی، فعال صنفی و دبیر اسبق شورای صنفی دانشگاه تهران که در جریان دادگاه بدویِ مرتبط با بازداشت دیماه ٩۶، به اتهام اجتماع و تبانی و اقدام علیه امنیت کشور‌ به ۶ سال حبس تعزیری محکوم شده بود، حکمش در دادگاه تجدیدنظر، به یکسال حبس تغییر یافت و برای اجرایی شدن حکم احضار شد. او در تکمیل این حکم، به دو سال محرومیت از هرگونه فعالیت در احزاب و دسته‌جات سیاسی و صنفی و رسانه‌ای محکوم شده است. سها مرتضایی سال گذشته علیرغم کسب رتبه ۱۰، از ورود به مقطع دکتری باز ماند که در اعتراض به این بی‌عدالتی، یکماه در صحن دانشگاه تهران تحصن کرد.

پروژه امنیتی‌سازی دانشگاه

کانال شوراهای صنفی دانشجویان کشور روند بازداشت‌ها را «ادامه پروژه امنیتی‌سازی دانشگاه» خواند و در واکنش به اتهام «همکاری با سازمان مجاهدین خلق» به دانشجویان نخبه دانشگاه شریف نوشت:

«هنوز زمان زیادی از ماجرای اشتباه در دستگیری عاملین ترور دانشمندان هسته‌ای و عذرخواهی در مورد آن نگذشته است. فعالین دانشجویی مستقل به خوبی آگاهند که احتمال گرایش دانشجویان به سمت سازمان مجاهدین نزدیک به صفر است. همان طور که در گذشته آنها با موضعگیری‌های فرصت‌طلبانه و به دلیل نداشتن نفوذ در بین دانشجویان قصد موج سواری رسانه‌ای بر تجمعات مستقل دانشجویی را داشته که با هوشیاری دانشجویان ناکام مانده و حتی در مقطعی پاسخ کوبنده گرفته‌اند… نگرانی‌ها آن جا شدت می‌گیرد که اتهام ارتباط با مجاهدین پیش از این در مورد ضیا نبوی هم مطرح شده بود که پس از سال‌ها مقاومت و پیگیری از این اتهام تبرئه شد. فعالین مستقل دانشجویی همواره به اتهام‌های مطرح شده و برخورد دستگاه امنیتی و قضایی با دانشجویان اعتراض داشته‌اند. پس از سال ۹۶ جریان امنیتی‌سازی تجمعات و اعتراضات دانشجویی شدت گرفت تا جایی که اعتراضات دانشجویان برابر کالایی‌سازی آموزش و نابرابری‌های گسترده ناشی از آن مصداق اقدام علیه امنیت ملی در نظر گرفته شد.

آخرین مورد این برخوردها، صدور حکم سنگین پنج سال حبس برای سید مصطفی هاشمی زاده، دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران است. جالب توجه است که در اقدامی غیرقانونی و بی‌سابقه، قوه قضاییه خود به محرومیت دوساله این دانشجو از امکانات خوابگاهی دانشگاه رای داده است. البته که ترویج این نوع احکام نتیجه سکوت مرگبار مسئولین وزارت علوم و دانشگاه‌ها در برابر این هجوم عریان است. همان طور که در ماجرای بازداشت سها مرتضایی، دبیر اسبق شورای صنفی مرکزی دانشگاه تهران، مسئولین دانشگاه اساسا حضور وی در خوابگاه را تکذیب کردند! در جدیدترین مورد، بسیج دانشجویی دانشگاه شریف که البته تشکلی قدرت‌ساخته و معلوم‌الحال است، به مطرح کردن اتهامات و موارد بی‌اساس علیه دو دانشجوی بازداشتی پرداخته است. این همدستی و همراهی‌های بی شرمانه هیچگاه از حافظه تاریخی ما پاک نخواهد شد. اینجاست که ما حق داریم این اتفاقات را در کنار دیگر برخوردهای امنیتی با دانشجویان در راستای سرکوب هر نوع صدای اعتراضی در دانشگاه و ادامه پروژه امنیتی‌سازی بدانیم. پروژه‌ای که بارها به شکل‌های گوناگون نسبت به آن هشدار داده‌ایم. مطمئنا چنین هجوم‌هایی به دانشگاه و دانشجویان نه تنها باعث خاموشی صدای حق‌خواهی‌شان نخواهد شد که اراده و اتحاد آنها را برای دفاع از حقوق خود مستحکم‌تر خواهد کرد. در پایان ضمن محکومیت ادامه بازداشت علی یونسی و امیرحسین مرادی دانشجویان بازداشتی دانشگاه شریف و نگرانی از سلامت جسمی و روحی‌شان، مسئولیت بی قید و شرط حفظ جان و سلامت آنها را با قوه قضائیه و نهادهای امنیتی می‌دانیم.»

آموزش مجازی و اینترنتی که رایگان نشد

یکی از مهمترین وقایع دانشجویی در دوران کرونا کمپین اعتراض به آموزش مجازی بود؛ در این کمپین که دهها هزار نفر از دانشجویان از سراسر کشور به آن پیوستند به آنچه «بی‌عدالتی آموزشی و آموزش بی‌کیفیت» می‌خواندند اعتراض و شرکت در کلاس‌ها را تحریم کردند. 

یکی از مهمترین وقایع دانشجویی در دوران کرونا کمپین اعتراض به آموزش مجازی بود؛ در این کمپین که دهها هزار نفر از دانشجویان از سراسر کشور به آن پیوستند به آنچه «بی‌عدالتی آموزشی و آموزش بی‌کیفیت» می‌خواندند اعتراض و شرکت در کلاس‌ها را تحریم کردند.

معترضان معتقد بودند نحوه برگزاری و شیوه انتقال مطالب ضعیف و بازده کلاس‌های درسی پایین است و مشکلات دانشجویان ارشد و دکترا برای دسترسی به منابع کتابخانه‌ای و دفاع از پایان نامه که نیازمند حضور فیزیکی آنان در دانشگاه‌هاست حل نشده است. اما مهم‌ترین نکته که اصلی‌ترین محور مخالفت‌ها با آموزش مجازی بود و تا امروز هم ادامه دارد نابرابرانه بودن آن است. بسیاری از دانشجویان امکان دسترسی به شبکه‌ی اینترنت را نداشتند و چون هزینه‌های این دسترسی برایشان بسیار گران تمام می‌شد از این امکان محروم ماندند؛ این در حالی است که امید می‌رفت تا ابلاغیه وزارت ارتباطات به اپراتور‌ها مبنی بر رایگان کردن اینترنت آموزش مجازی دانشگاه‌ها، بتواند پاسخی در خور به این اعتراضات دهد اما تا همین امروز نیز این ابلاغیه نتوانست در بسیاری از حوزه‌ها مشکل اینترنت رایگان را حل کند. وزارت علوم می‌گوید این آمادگی را دارد تا دانشگاه‌ها را بعد از عید فطر (دو هفته دیگر) باز کند و به این حرف و حدیث‌ها پایان دهد اما باید منتظر نظر ستاد ملی مبارزه با کرونا بماند.