زیتون– ابراهیم رئیسی٬ رییس قوه قضاییه فعلی در اولین نشست خبری ابراهیم رئیسی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری٬ به سوالی سانسور شده در خصوص اعدام‌های تابستان ۶۷ پاسخ داد: «از ابتدای مسئولیت، حقوق بشر محوری‌ترین موردی بوده که من همیشه دنبال کرده‌ام.»

در نشست خبری امروز (دوشنبه) ابراهیم رئیسی خبرنگار بخش انگلیسی‌زبان شبکه الجزیره به نقش او در اعدام هزاران زندانی در ایران در تابستان ۶۷ اشاره کرد و از او پرسید که این موضوع «چه تاثیری می‌تواند بر نحوه تعامل شما با کشورهای دیگر داشته باشد و آیا قصد دارید به غرب سفر کنید؟»

سوال این خبرنگار توسط مترجم مراسم به صورت تحریف شده ترجمه شد و در ترجمه فارسی اشاره‌ای به «اعدام‌های سال ۶۷» نشد و به صورت کلی «برخی اعدام‌ها» گفته شد.

رئیسی در پاسخ به سوال «ترجمه» شده٬ ادامه داد: «اگر یک دادستان از حقوق مردم و امنیت جامعه دفاع می‌کند، او باید مورد تقدیر و تشویق قرار بگیرد. افتخارم این است که در کسوت دادستان هرجا که بودم دفاع از امنیت و آسایش کرده‌ام.»

ابراهیم رئیسی افزود: «آنهایی که اتهام می‌زنند، الان ما در جایگاه مدعی قرار داریم، مدعی حقوق انسان.»

او در توجیه قتل‌های زندانیان گفت که آنها «کسانی بودند که اخلال در حقوق انسان‌ها ایجاد کردند. دست به اقدامات داعشی زدند. دست به اقدامات ضد امنیتی زدند.»

به گفته رئیسی «امروز کسانی که نقض حقوق بشر می‌کنند در دنیا آن‌ها باید پاسخگو باشند. من به دفاع از حقوق بشر خود را موظف می‌دانم.»

دهه خون٬ تابستان اعدام

در مرداد و شهریور ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی با دستور آیت‌الله خمینی اعدام و برخی در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. مصطفی پورمحمدی، ابراهیم رئیسی، مرتضی اشراقی و حسینعلی نیری از مقام‌هایی بودند که درباره اعدام زندانیان تصمیم گرفتند.

عملیات «فروغ جاویدان» سازمان مجاهدین خلق، تحت حمایت حکومت وقت عراق، که در ماه‌های پایانی جنگ انجام شده بود، دلیل اعدام‌ها اعلام شد و ادعا شد اعدام‌شدگان برای انجام توطئه‌هایی با بیرون زندان هماهنگ بودند.

اعدام‌شدگان که عمدتا از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق و همچنین گروه‌ها و احزاب چپ و کمونیستی بودند، دوران محکومیتشان را می‌گذراندند یا حتی بعضی با پایان حبس، منتظر آزادی بودند.

بر اساس روایت بازماندگان، آنها در جلسه‌هایی سریع و بدون تشریفات قضایی معمول و برخی بدون آنکه بدانند چه سرنوشتی در انتظارشان به اعدام محکوم و مخفیانه اعدام شدند و جنازه‌هایشان به خانواده‌هایشان تحویل داده نشد. گورستان خاوران در تهران یکی از گورهای جمعی این اعدام‌شدگان است.

منتظری٬ افشاگر نام اعضای هیئت مرگ

جمعه ۲۹ آذرماه و همزمان با سالگرد درگذشت آیت‌الله منتظری٬ فایل ویدئویی سخنان احمد منتظری در توییتر منتشر شد.

در این فایل احمد منتظری می‌گوید گروه چهار نفره که مسئول اجرای احکام اعدام‌های ۶۷ بوده، دی‌ماه همان سال دوباره به ملاقات آیت‌الله منتظری رفته‌اند.

مقام‌های قضایی و امنیتی حاضر در این جلسات، حسینعلی نیری حاکم شرع وقت، مرتضی اشراقی دادستان وقت تهران، ابراهیم رییسی معاون وقت دادستان و مصطفی پورمحمدی نماینده وزارت اطلاعات در زندان اوین در آن زمان معرفی شده‌اند.

احمد منتظری می‌گوید آیت‌الله منتظری در این دیدار به هیئت چهار نفره قضایی و امنیتی گفته است چرا مطالب مهم جلسه ۲۴ مرداد ۶۷ درباره جلوگیری از اعدام‌ها را به جای اینکه به اطلاع آیت‌الله خمینی برسانند، به احمد خمینی گفته‌اند. آنها نیز در پاسخ گفته‌اند «راهی جز این نداشته‌اند».

در فایل منتشر شده آقای منتظری خطاب به آقای رئیسی و بقیه اعضا هیأت مرگ می‌گوید«به نظر من بزرگترین جنایت که در جمهوری اسلامی شده و در تاریخ ما رو محکوم می‌کند، به دست شما انجام شده و شما را در آینده جزو جنایتکاران توی تاریخ می‌نویسند»

به روایت احمد منتظری، این افراد مطالب مدنظر آیت‌الله منتظری را به احمد خمینی گفته‌اند ولی احمد خمینی گفته است که «بروید [اعدام‌ها را] ادامه بدهید.»

آیت‌الله منتظری در این دیدار گفته بود: «همه چیز دیگر تمام شد! خونی که به ناحق ریخته شود، همه چیز را تمام می‌کند.»

احمد منتظری، فرزند آیت‌الله منتظری، در سال ۹۵ با اشاره به اینکه اسناد و مدارک دیگری نیز از پدرش باقی مانده است، گفت که با توجه به «جو مسمومی» که درست شده فعلا «امکان انتشار اسناد جدید» وجود ندارد.