توضیح:
«مسیر پیامبری» نام تازه‌ترین کتاب من است که قصد دارم به زودی آن را به صورت آنلاین منتشر کنم. طبق روال معمول خویش، پیش از انتشار عمومی، فایل کتابم را در اختیار دوستان معدودی قرار دادم. همواره این کار را انجام داده‌ام چرا که آن را یک سنت پسندیده می‌دانستم و می‌دانم. اما این‌بار با کمال شگفتی دیدم که یکی از دوستان یعنی آقای ناصر مهدوی بدون رعایت امانت‌داری، ایده‌ی مطرح شده در کتابم را به شکل یک پست در تاریخ دوم آبان ۱۴۰۰ روی صفحه اینستاگرام خود قرار داده است. من نسبت به این کار غیراخلاقی به ایشان تذکر دادم اما با کمال تاسف موثر واقع نشد. اهل پژوهش و اندیشه می‌توانند ایده‌ها و دیدگاه‌های یکدیگر را با حفظ امانت، پرورش دهند و هر کس بر اندیشه دیگری چیزی بیافزاید تا از این رهگذر درخت اندیشه بارور گردد نه آنکه اندیشه و ایده‌ی دیگری را سرقت کرده به نام خود منتشر سازیم!
اینک مقدمه‌ی کتاب مسیر پیامبری، ذیل این توضیح، تقدیم خوانندگان و علاقه‌مندان میگردد. در این کتاب علاوه بر طرح دیدگاه‌های خود درباره‌ی پیامبری، وحی و دین، به پرسش‌هایی کلیدی مانند اینکه چرا در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها پیامبر فرستاده نشده است؛ و یا اینکه چرا پیام پیامبران به صورت خدشه‌ناپذیر به دست همگان نرسیده است؛ و یا چرا در کتاب‌های مقدس گزاره‌هایی خلافِ علم و یا گزاره‌هایی متناقض به چشم می‌خورد؛ به‌زعم خود پاسخ گفته ام. امیداست با انتشار این کتاب باب گفتگوهای تازه‌ای در این حوزه باز شود.
پنجم آبان ۱۴۰۰ ، صدیقه وسمقی
مقدمه کتاب «مسیر پیامبری»
سخن نخست
این حکم خداوند است. این فرمان خداست. خواست خدا چنان است. دستور شریعت چنین است.
هر گاه با عباراتی از این دست مواجه می‌شوم، رد پای آن حکم یا فرمان را تا خدا می‌پیمایم. با جستجوی رد پاها می‌کوشم گام‌به‌گام تا خدا بروم، برسم به آنجا که دریابم خداوند، کی، چگونه و به چه کسی فرمان خود را ابلاغ کرده و آن حکم و فرمان، چگونه به دست من رسیده است. هرچه این راه را می‌روم و برمیگردم، هر چه مرور و جستجو می‌کنم، به خدا نمی‌رسم. اگر در انتهای این راه دشوار خدا نیست، پس کیست؟
هر گروهی از مردمان دین و آیینی دارند، خدا یا خدایانی دارند. هر گروه، دین و خدای خود را برتر می‌داند. سرچشمه‌ی این دین‌ها و خدایان کجاست؟ هندوئیسم، تائوئیسم، مزدائیسم، یهودیت، مسیحیت، اسلام، بهائیت و… آیا از خدا سرچشمه گرفته‌اند؟
اگر آری، چرا خدا و آیین هر یک با دیگری این همه متفاوت است؟ چرا هیچیک نمیتواند همگان را به حقانیت و الهی بودن خود مجاب سازد؟
اگر نه، پس چرا پیروان هر یک، دین خود را الهی و موجب رستگاری می‌داند؟ این چه داستانی است که هزاره‌ها، انسان را درگیر خود ساخته است؟ هزاره‌هاست که انسان چشم از آسمان برنداشته است. آسمان را جستجو میکند و نیرویی آسمانی را در حیات خود مؤثر می‌داند. هزاره‌هاست که انسان گمان میکند آن نیروی آسمانی درصدد ایجاد رابطه با اوست، رابطه‌ای مستقیم، همچون رابطه‌ی میان دو انسان. هزاره‌هاست که انسان گمان میکند خدای آسمان‌ها برای رابطه با آدمیان و هدایت آنان به مسیر رستگاری، نمایندگانی به سوی ایشان می‌فرستد تا پیام آسمانی را به آنان ابلاغ کنند.
اما رستگاری کجاست؟ کدام پیام، بشریت را به رستگاری رسانده است؟ حضور خداوند را در حیات پیروان کدام دین، می‌توان حس کرد و از آن اطمینان یافت؟
اگر در قید و بند آموزه‌های هر یک از ادیان باشی، و از قید و بند اندیشه و تفکر، آزاد، در آن صورت آیین خود را آیین رستگاری می‌خوانی؛ اما اگر از قید و بند آموزه‌های همه‌ی ادیان خود را رها سازی و به بند اندیشه و تفکر درافتی، نگاهی از جنس دیگر خواهی یافت. خدا، دین، پیامبری و همه‌ی اینها مفهوم دیگری برایت خواهد داشت.
گذشتگان ما، پیرو هر دینی که بوده‌اند، باورهایی را پرورده‌اند، باورهایی که هر نسلی چیزی بر آن افزوده و آن را فربه‌تر ساخته است، باورهایی که بسیاری از آنها برساخته‌ی ذهن و اندیشه‌ی معدود انسان‌هایی بوده که نسل‌ها بدون تامل آنها را پذیرفته‌اند. نگاه کنید، مسیحیت بیست قرن است که گرفتار خدای پدر، پسر و روح‌القدس است. بیست قرن است که در بند تجسد عیسی است.
اسلام اگر نگوییم چهارده قرن، سیزده قرن است که گرفتار حدیث و قانون شریعت است.
اندیشمندان و الهی‌دانان ادیان مختلف اگرچه نوآوری‌هایی داشته‌اند و کوشیده‌اند روحی تازه در جان ادیان بدمند، و گاه برای عقلانی ساختن آموزه‌های دینی تلاش کرده‌اند، اما غالبا، حاصل تلاش‌شان به پیچیده‌تر شدن بحث‌های دینی انجامیده است.
به نظر من در بازنگری گزاره‌های دینی، باید کوشید آنها را زمینی، ملموس و واقعی کرد. منظورم این است که آن گزاره‌ها باید با منظر و چشم‌انداز انسان زمینی تنظیم گردد. نباید خود را نایب خدا یا نماینده‌ی او دانست و از طرف آسمان و از قول خدا سخن گفت.
به عنوان مثال عیسی یک انسان بود. مادرش مریم نام داشت. عیسی سال‌ها در میان مردم زیست و برای نجات آنان از گرفتاری‌های بسیار کوشید. او پیام‌هایی نو و پرشور برای مردم خود آورد. چرا نباید با این توصیفات او را یک انسان دانست؟ چرا نباید او را همان گونه که بود نگریست؟
نخستین پیروان عیسی، او را خدای تجسدیافته خواندند. این باور ناموجه و غیرواقعی، هنوز باقی مانده است. واقعیت ملموس آن است که عیسی یک انسان بود. تبدیل او به خدای متجسد، خروج از عالم واقعیت و قدم نهادن در فضای خیال و خیال‌پردازی است؛فضایی که انتها ندارد و باورهای برساخته‌ی آن قابل اثبات نیست.
محمد، پیامبر اسلام نیز انسانی همانند دیگر انسان‌ها بود. او خود نیز بر این واقعیت تاکید داشت. پیروان اولیه‌ی او، برخی او را معصوم از گناه و برخی او را حتی معصوم از خطا دانستند. اینها باورهایی است که حتی با گزاره‌های قرآنی نیز سازگاری ندارد. کسانی که بر مبنای باورهای یاد شده آیات متعدد قرآن را که از گناه و خطای رسول سخن می‌گوید، تفسیر می‌کنند، خود را به چنان گرداب سختی درمی‌افکنند که از آن بیرون نتوانند آمد. چرا محمد را یک انسان واقعی، همان گونه که بود، نبینیم؟
مثال دیگر آنکه فقه اسلامی سیزده قرن است که مدعی تبیین قوانین شریعت است، قوانینی که به ادعای فقه، سرچشمه‌ی الهی دارد و لابد اجرای آنها باید ضامن سعادت و رستگاری باشد؛ اما واقعیت این است که اجرای قوانین شریعت در جمهوری اسلامی و دیگر نقاط جهان اسلام چنین نتیجه‌ای را نداشته است.
اشکال کجاست؟ آیا قوانین شریعت موجب رستگاری نمی‌شود؟ آیا فقها در استنباط قوانین شریعت دچار اشتباه شده‌اند؟ و یا آنکه اساسا قوانینی به نام قوانین شریعت به معنای قوانین الهی، نداریم؟
آسان‌ترین، شفاف‌ترین و مفیدترین پاسخ به نظر من پاسخ سوم است؛ زیرا هر یک از دو پاسخ نخستین نیز پس از طی پیچیدگی‌ها و سردرگمی‌های بسیار، عاقبت ما را به همین پاسخ سوم می‌رساند، مگر آنکه تغافل کنیم و با مصلحت‌اندیشی خود را وادار به پذیرفتن پاسخ نادرست سازیم.
در ارزیابی باورها و گزاره‌های دینی، باید شقوق گوناگون عقلی را در نظر گرفت و شفاف‌ترین و واقع‌بینانه‌ترین شق را انتخاب کرد.
رویه‌ی متکلمین و الهی‌دانان غالبا خلاف روش مذکور بوده است. آنان در بررسی فروض گوناگون در یک موضوع، غالبا محافظه‌کارانه‌ترین فرض را به میان عموم مردم برده‌اند. فرض‌های محافظه‌کارانه توسط دستگاه رسمی دیانت، حمایت شده و به تابوهایی دینی تبدیل شده‌اند؛ به گونه‌ای که مخالفت با آنها، مخالفت با ضروریات دین خوانده شده، مستوجب تنبیه و مجازات سخت دانسته میشود.
دستگاه رسمی دیانت، با اتخاذ چنین شیوه‌ای، آزادی اندیشه و بیان را سلب نموده است که نتیجه‌ی آن، راه یافتن خرافه‌های فراوان به ادیان و غیرعقلانی شدن آموزه‌های دینی بوده است. تابوسازیباورهای دینی، راهی برای گریز از نقد و پاسخگویی است. به قول کانت دین از طریق تقدس می‌خواهد خود را از نقد معاف سازد اما به این ترتیب شک موجهی را علیه خود ایجاد میکند و نمیتواند همچون چیزی که در برابر نقد عقل تاب می‌آورد احترام‌برانگیز باشد(کانت، ۱۳۹۸).
به راستی فقط عقاید و باورهایی که پس از نقد بی‌رحمانه و غیرمصلحت‌اندیشانه عقل دوباره سر پای خود می‌ایستند و بر خویش می‌بالند که توانسته‌اند از تیغ نقد جان به در برند، می‌توانند احترام ما را برانگیزند.
من در کتاب حاضر کوشیده‌ام تا به روشی که گفتم وفادار باشم. هنگامی که در انتهای خط آموزه‌های دینی و فرامین الهی، خدا را نیافتم، این اندیشه به ذهنم خطور کرد که شاید مسیر پیامبری چنان نباشد که طی هزاره‌ها انسان گمان کرده است. هزاره‌هاست که انسان، پیامبر را برگزیده‌ی خدا می‌داند. شاید خدا برگزیده‌ی انسان باشد. هزاره‌هاست که انسان، مسیر پیامبری را از خدا تا انسان می‌داند. شاید مسیر پیامبری از انسان تا خدا باشد.
در موضوع پیامبری، در کنار دیدگاه رایج، دیدگاه دیگری برایم مطرح شد. بر مبنای دیدگاه رایج، پیامبری نهادی است که توسط خداوند بنیان نهاده شده است. اما شاید نهاد پیامبری برساخته انسان باشد. پژوهشگری اقتضا می‌کرد که بیطرفانه به بررسی و مطالعه‌ی دیدگاه جدید بپردازم.
تصدیق و ابطال هر یک از دو دیدگاه یادشده چگونه ممکن است؟ به نظر من اگر دیدگاه معمول و رایج درست باشد و پیامبر را برگزیده‌ی خدا بدانیم و بپذیریم که خدا مسئول هدایت انسان‌ها به سعادت است، و از همین رو پیامبرانی را برای ابلاغ پیام هدایتگر خویش ارسال میکند؛ آنگاه باید بتوانیم در تمام تاریخ حیات بشری، رد پای پیامبران الهی و ادیان توحیدی را بیابیم؛ ادیان و پیامبرانی که آموزه‌هایی روشن و مشترک داشته باشند؛ آموزه‌هایی که با برجستگی، درخشندگی و سعادت‌بخشی خود، ما را مجاب سازند که آموزه‌هایی الهی‌اند. این ما نیستیم که باید الهی بودن فرمان و آموزه‌هایی را اثبات کنیم، بلکه اگر دین یا فرمانی، الهی باشد، خود باید برای همگان این حقیقت را اثبات کند. به عبارت دیگر، دلیل حقانیت آن باید با خود آن همراه باشد.
برای یافتن رد پای ادیان توحیدی، در تاریخ ادیان و یافته‌های باستان‌شناسی درباره‌ی دین، به جستجو پرداختم. هرچه بیشتر مطالعه کردم، بر رد دیدگاه رایج و تایید دیدگاه خویش، شواهد بیشتری یافتم. شواهد، وجود ادیان توحیدی را در همه‌ی دوره‌های حیات بشری تایید نمی‌کند. توالی در ارسال پیامبران خداباور و یکتاپرست برای هدایت همه‌ی انسان‌ها دیده نمی‌شود. ادعای وجود انبیای الهی از آغاز خلقت آدم، صرفا یک ادعاست که گزاره‌های تاریخی و یافته‌های علمی با آن سازگاری ندارد. هرگونه تلاش برای توجیه ادعای یاد شده، مبتنی بر فرضیاتی انتزاعی و اثبات‌ناپذیر خواهد بود.
شواهد، حاکی از آن است که اندیشه‌ی انسان درباره‌ی خویشتن و هستی و خدا، به موازات یکدیگر تحول یافته است. این تحول آشکار، دیدگاه رایج درباره‌ی پیامبری را تایید نمی‌کند، زیرا اگر از آغاز خلقت انسان، پیامبران الهی، درباره‌ی خدا و هستی، اطلاعاتی را در اختیار انسان قرار داده باشند، نه تنها تحول در سیر شناخت خدا و هستی به صورت بنیادین معنا نخواهد داشت، بلکه در این مسیر، اطلاعات قابل ابطال نیز نباید وجود داشته باشد.
من تا رسیدن به این دیدگاه که پیامبری نهادی برساخته انسان است، مسیری را پیموده‌ام که در کتاب حاضر کوشیده‌ام خواننده محترم را در این مسیر با خود همراه سازم. پرسش‌هایی کلیدی در مسیر رسیدن به این نظریه مرا یاری کرده‌اند؛ پرسش‌هایی از این دست که چرا در همه مکان‌ها و زمان‌ها پیامبران توحیدی ظهور نکرده‌اند؟ و یا چرا پیام پیامبران به طور دقیق حفظ نشده و به دست همگان نرسیده است؟ چنین پرسش‌های کلیدی را در این کتاب مورد بررسی قرار داده‌ام.
تغییر مسیر پیامبری، دیدگاه ما نسبت به وحی و دین را نیز تغییر میدهد. کوشیده‌ام بر مبنای دیدگاه خویش، به بحث درباره این موضوعات نیز بپردازم.
چگونگی پاسخگویی دو دیدگاه به پرسش‌های کلیدی، راهنمای خوبی برای برگزیدن و پذیرفتن یکی از آن دو دیدگاه است. باید دید کدام دیدگاه میتواند به آنها پاسخ‌های شفاف‌تر و واقع‌بینانه‌تری بدهد؛ پاسخ‌هایی به دور از پیچیدگی و خیال‌پردازی، پاسخ‌هایی ملموس و از موضع یک انسان، و نه از بالا و بر اساس فرضیاتی غیرقابل‌اثبات.
در استناد به گزاره‌های تاریخی، چاره‌ای جز آن نداشتم که آنها را صحیح فرض کنم. درباره پیامبران ابراهیمی در کتاب‌های مقدس ادیان یهودی، مسیحی و اسلامی دیدگاه‌های یکسانی وجود ندارد و گاه گزاره‌های این کتاب‌ها با یکدیگر مخالف و حتی متناقض‌اند. همین موضوع، مناقشاتی را درباره شخصیت پیامبران برانگیخته است. من از ورود به این مناقشات پرهیز نموده و همان دیدگاه احترام‌آمیز نسبت به پیامبران و اهداف آنان را در کتاب برگزیده و کوشیده‌ام از موضوع اصلی منحرف نشده و وارد بحث‌های حاشیه‌ای نشوم.
حوزه‌ی دین پر است از تابوهایی که بر مصلحت‌اندیشی‌ها استوار شده‌اند. مصلحت‌اندیشی را عالمان دینی به حوزه‌ی دین آورده و آموزه‌های دینی را با آن آلوده‌اند. این مصلحت‌اندیشی‌ها چنان در جان بسیاری از دین‌داران رسوخ کرده که گاه، حتی از شنیدن سخنان مخالف می‌هراسند، از دانستن می‌گریزند و از احتمال تغییر باورهای خود، بر خویش می‌لرزند.
اگر هدف، جلا بخشیدن دل و عقل به نور معرفت باشد، باید فضای پرواز را برای اندیشه وسعت بخشید. باید در بررسی هر باور دینی، احتمالات گوناگون را در نظر گرفت و با کنکاش و دقت و نگاهی منتقدانه و بیطرفانه به ارزیابی آنها پرداخت و از نتیجه نهراسید.
بسیاری از عالمان دینی در بحث‌های کلامی، از ترس برخی نتیجه‌ها، داوری‌های عقل را زیر پا گذاشته و این اقدام خود را دلسوزی و مصلحت‌اندیشی برای دین و دین‌داری تلقی نموده‌اند؛ حال آنکه تحقیق، نسبتی با دلسوزی و مصلحت‌اندیشی و ترس از شکستن تابوها ندارد. خدمت به معرفت اقتضا میکند که پژوهشگر نتیجه‌ی پژوهش خود را، هر چه که باشد، صادقانه عرضه کند.
ممکن است خواننده‌ی گرامی نتیجه‌ی مطالعات مرا نپذیرد و یا نگارنده، نتوانسته باشد دیدگاه خود را به نیکی مدلل سازد، اماحداقل فایده‌ی آشنایی با دیدگاه نگارنده آن است که ببینیم درباره‌ی پیامبری، دیدگاه دیگری نیز میتواند مطرح باشد.
امیدوارم خواننده‌ی عزیز پیش از خواندن کتاب حاضر، بال‌های اندیشه‌ی خود را از هر قید و بندی رها سازد. تنها در این صورت است که میتواند مقصود نگارنده را دریافته و درباره‌ی آنچه می‌خواند، منصفانه داوری کند.
17 پاسخ
درود بر استاد بزرگوار خانم دکتر وسمقی عزیز و گرامی.خداوند پشت و پناهتان.باعث افتخارید.
چرا گردانندگان زیتون از بررسی قرآن و اسلام هراس دارند؟
این بار برای چندمین مرتبه است که از درج کامنت اینجانب طفره رفته اید.
آیا جناب بازرگان پسر با برپا کردن زیتون قصد ادامۀ حکومت اسلامی به شکل و شمائل دیگری را دارد؟
ایمیل من در اختیارتان است. پاسخ دهید که چرا از درج نظر دگراندیش خودداری میکنید؟
چرا گزینه “آیا فقها در استنباط قوانین شریعت دچار اشتباه شده‌اند؟” را بیشتر پیگیری نکنیم؟… روشی غیر از روش فقها در برخورد با قرآن بیابیم و با مجهز شدن به آن روش پیگیر مشکلات بشویم؟
شاید اساسا مشکل از آنجاست که فقها قرآن را مبنا قرار نمی دهند یا بسادگی از آیات آن میگذرند… و با قرآن برخورد فرقه ای بر اساس روایات و احادیث معتبر (به زعم خودشان) درون فرقه ای دارند؟
قرآن معجزه آخرین همراه با آخرین پیامبر است…و به تعبیر شما خودش باید ثابت کند و ثابت میکند که از جانب مرجعی الهی و حق است و کار شخص پیامبر نیست…این همه وقتی رخ نشان میدهد که قرآن به روش مورد اشاره و تایید خود آن خوانده شود…
بطور کلی رعایت اتصال قول الهی و در خصوص قرآن رعایت اتصال آیات هر سوره و کلیت قرآن است…
وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿۵۱﴾ قصص
در عصر چاپ و تکثیر انبوه و روش های جستجوی الکترونیکی در متون فرصت بازنگری دقیق برای مدت نسبتا کوتاهی است که امکان یافته است….
با تقدیر از گذشتگان در حفظ و جمع آوری قرآن همراه با شک و تردید فرقه ای آشکار و نهان بعضی از آنها باید صورت و چیدمان فعلی آیات و سور را تحت کنترل الهی فرض نموده و با روش مورد تایید و اشاره خود قرآن آنرا بخوانیم….نتیجه حتما متفاوت از تلاش های فقها و پژوهندگان اعصار قبلی خواهد بود….و مشکلات بسیاری حل خواهند شد…
عجالتا عرض میشود که با رعایت روش فوق الاشاره معلوم میگردد که عقیده سترون وجود ناسخ و منسوخ در آیات قرآن برداشتی اشتباه است و منظور ناسخ و منسوخ در معجزات همراه پیامبران میباشد….و قرآن هدایتگر تر از معجزات بزرگ قبلی است…
همینطور معلوم میشود اولی الامر افرادی نیستند که معصوم باشند و علی الاطلاق باید اطاعت شوند…تبیین رسول الله در زمان حیات ایشان و سپس کلیت قرآن رافع تنازعات هستند…مرور مدام اتصال آیات وسیله ای است برای رفع تنازعات و رشد عقلانی ما…همانند رعایت هر چه بیشتر ارتباط آیات و پدیده های طبیعی …که نظریات کلی تر حاصل میشود…
همینطور معلوم میگردد “ماتشابه منه” همان “متشابهات” نیستند…بلکه “متشابهات” شبیه ساز و مثال آورنده اند و از جانب خداوند در قول الهی برای توضیح بیان شده اند ولی “ماتشابه منه” آیاتی میباشند که با رعایت نکردن (عمدا یا سهوا) اتصال قول الهی و کلیت آن در فهم آنها دچارمشکل میشویم (این میتواند هر آیه ای باشد) ولی با رعایت اتصال آیات توسط کسانیکه در این امر مداومت بخرج میدهند قابل فهم درست هستند…
وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ ﴿۲۶﴾ فصلت
درود بر انسانهای انسان دوست باوجدان وبااصالت از هر دین ونژاد و کشوری که باشند.
هرانسان با وجدانی جاودانه هست.وهربی وجدان تمام شدنی باهردینی که باشد
با سلام
چرا گزینه “آیا فقها در استنباط قوانین شریعت دچار اشتباه شده‌اند؟” را بیشتر پیگیری نکنیم؟… روشی غیر از روش فقها در برخورد با قرآن بیابیم و با مجهز شدن به آن روش پیگیر مشکلات بشویم؟
شاید اساسا مشکل از آنجاست که فقها قرآن را مبنا قرار نمی دهند یا بسادگی از آیات آن میگذرند… و با قرآن برخورد فرقه ای بر اساس روایات و احادیث معتبر (به زعم خودشان) درون فرقه ای دارند؟
قرآن معجزه آخرین همراه با آخرین پیامبر است…و به تعبیر شما خودش باید ثابت کند و ثابت میکند که از جانب مرجعی الهی و حق است و کار شخص پیامبر نیست…این همه وقتی رخ نشان میدهد که قرآن به روش مورد اشاره و تایید خود آن خوانده شود…
بطور کلی رعایت اتصال قول الهی و در خصوص قرآن رعایت اتصال آیات هر سوره و کلیت قرآن است…
وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿۵۱﴾ قصص
در عصر چاپ و تکثیر انبوه و روش های جستجوی الکترونیکی در متون فرصت بازنگری دقیق برای مدت نسبتا کوتاهی است که امکان یافته است….
با تقدیر از گذشتگان در حفظ و جمع آوری قرآن همراه با شک و تردید فرقه ای آشکار و نهان بعضی از آنها باید صورت و چیدمان فعلی آیات و سور را تحت کنترل الهی فرض نموده و با روش مورد تایید و اشاره خود قرآن آنرا بخوانیم….نتیجه حتما متفاوت از تلاش های فقها و پژوهندگان اعصار قبلی خواهد بود….و مشکلات بسیاری حل خواهند شد…
عجالتا عرض میشود که با رعایت روش فوق الاشاره معلوم میگردد که عقیده سترون وجود ناسخ و منسوخ در آیات قرآن برداشتی اشتباه است و منظور ناسخ و منسوخ در معجزات همراه پیامبران میباشد….و قرآن هدایتگر تر از معجزات بزرگ قبلی است…
همینطور معلوم میشود اولی الامر افرادی نیستند که معصوم باشند و علی الاطلاق باید اطاعت شوند…تبیین رسول الله در زمان حیات ایشان و سپس کلیت قرآن رافع تنازعات هستند…مرور مدام اتصال آیات وسیله ای است برای رفع تنازعات و رشد عقلانی ما…همانند رعایت هر چه بیشتر ارتباط آیات و پدیده های طبیعی …که نظریات کلی تر حاصل میشود…
همینطور معلوم میگردد “ماتشابه منه” همان “متشابهات” نیستند…بلکه “متشابهات” شبیه ساز و مثال آورنده اند و از جانب خداوند در قول الهی برای توضیح بیان شده اند ولی “ماتشابه منه” آیاتی میباشند که با رعایت نکردن (عمدا یا سهوا) اتصال قول الهی و کلیت آن در فهم آنها دچارمشکل میشویم (این میتواند هر آیه ای باشد) ولی با رعایت اتصال آیات توسط کسانیکه در این امر مداومت بخرج میدهند قابل فهم درست هستند…
وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ ﴿۲۶﴾ فصلت
(۱)
با سلام
چنین به نطر می رسد که در زمانه ای به سر می بریم که بسیاری چشم بر بسیاری از ناهمخوانی ها در دید و درکی که ما و مسلمان ها علی العموم از دین داریم می گشایند. خانم وسمقی نمونۀ ممتازی است که در کتاب مورد گفتگوی خود [که من از فحوایش هیچ خبر ندارم] به آنچه ناهمخوان یافته اند پرداخته اند.
من ولی حرفم این است که خوانش امام ابوحامد محمد غزالی از متن پاک بی راه است. خوانش امام فخر رازی از متن پاک بی راه است. و بقیه ول معطلند.
من در کار پروژه ای خودم به این پرداخته ام که این خوانشی که من بی راه می دانم چرا پدیدار گشته و دلایلش کدام است. اما پیش از آن که به آنجا برسیم این جا می خواهم از چگونگی موضوع سخن به میان آرم. از این که کدام چگونگی مرا به این جا می رساند که همه خوانش ها پاک بی راهند. و برای شرح این چگونگی بهتر می دانم نخست چند نمونه از خوانشی را که راستین می دانم در میان نهم و اینک در این رابطه به خوانش آیات قصاص می پردازم تا بگویم که قصاص بنا به نص قرآن در اسلام به روایت محمد بن عبدالله نیست و آنچه با ما مسلمانان به این معنا پس از درگذشت پیامبر و بزرگان دین در میان نهاده اند ناشی از کژ خوانی و به خلاف قرآن است.
من بنا داشتم بخش اول نوشته ام را که به تاریخ قوانین قصاص نزد ما خاور میانه ای ها مربوط است به اشاره بگذرانم. چون این موضوع به حوزۀ کار خانم وسمقی نیز مربوط است و ایشان همچون دیگران در کارهای تحقیقی که تا کنون انجام داده اند از آن غافل بوده اند آن را در حد ممکن به تفصیل می آورم.
بخش اول: سابقۀ قوانین قصاص در خاورمیانه
در مجموعه قوانین اور نامو [حدود ۴۰۰۰ سال پیش] می خوانیم:
قانون۱: اگر کسی مرتکب قتل شود او را باید کُشت. قانون۱۸: اگر کسی آسیب به چشم کسی برساند بایست نیم مینای نقره به او خسارت دهد. قانون۱۹: اگر کسی به پای کسی آسیب برساند بایست ۱۰ شِکِلِ نقره به او خسارت دهد. قانون ۲۰: اگر کسی [با ابزاری سخت] بزند و عضوی از اندام کسی را ناقص کند بایست یک مینای نقره به او خسارت دهد. قانون۲۱: اگر کسی [با ابزاری تیز] بزند و دماغ کسی بریده شود بایست دو سوم مینای نقره [۴۰ شِکِل] به او خسارت دهد. قانون ۲۲: اگر کسی بزند و دندان کسی را بشکند بایست دو شِکِلِ نقره به او خسارت دهد.
ادامه در ۲
(۲)
در مجموعه قوانین ایشنونا [حدود ۳۸۰۰ سال پیش] می خوانیم:
قانون ۴۲: اگر کسی بینی کسی را شکسته باشد یا بریده باشد بایست ۶۰ شِکِل نقره به او بدهد. اگر کسی آسیب به چشم کسی رسانده باشد بایست ۶۰ شِکِل نقره به او بدهد. اگر کسی دندان کسی را شکسته باشد بایست ۳۰ شِکِل نقره به او بدهد. اگر کسی آسیب به گوش کسی رسانده باشد بایست ۳۰ شِکِل نقره به او بدهد. اگر کسی به کسی سیلی بزند بایست ۱۰ شِکِل نقره به او بدهد. قانون ۴۳: اگر کسی انگشت کسی را ببرد خسارتش ۲۰ شِکِل نقره است. قانون ۴۴: اگر کسی را کسی در ملا عام به زمین بزند و دستتش را بشکند خسارتش ۳۰ شِکِل نقره است. قانون ۴۵: اگر کسی را کسی در ملا عام به زمین بزند و پایش را بشکند خسارتش ۳۰ شِکِل نقره است. قانون ۴۶: اگر کسی با کسی دعوا کند و بزند استخوانش را بشکند خسارتش ۲۰ شِکِل نقره است.
قانون ۴۷: اگر کسی با کسی دعوا کند و بزند او را مجروح کند خسارتش ۱۰ شِکِل نقره است.
در مجموعه قوانین هیتی ها [حدود ۳۵۰۰ سال پیش] می خوانیم:
قانون ۱: اگر کسی به سبب دعوا سبب قتل کسی شود بایست چهار کس جای آن [چهار زن اگر مقتول زن است و چهار مرد اگر مقتول مرد است] بدهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون ۲: اگر کسی به سبب دعوا سبب قتل کنیز یا غلامی شود بایست دو کس جای آن [دو کنیز اگر مقتول کنیز است و یا دو غلام اگر مقتول غلام است] بدهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون۷: اگر کسی سبب نابینایی کسی شود یا بزند دندانش را بشکند بایست ۶۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون ۸: اگر کسی سبب نابینایی کنیز یا غلامی شود یا بزند دندانش را بشکند بایست ۱۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون ۹: اگر کسی بزند سر کسی را بشکند بایست ۶ شِکِل نقره تاوان دهد. ۳ شِکِل نقره هم به محکمه بدهد. قانون ۱۰: اگر کسی بزند کسی را روانه درمانگاه کند بایست آنگاه هزینۀ درمانش را بپردازد و بکوشد تا کار و بار خانه و زندگی فرد آسیب دیده بر زمین نماند. همچنین وقتی او خوب شد ۶ شکِل نقره هم به او تاوان دهد. قانون ۱۱: اگر کسی سبب شود که دست یا پای کسی بشکند بایست ۲۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون۱۲: اگر کسی سبب شود که دست یا پای کنیز یا غلامی بشکند بایست ۱۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون۱۳: اگر کسی سبب خرد شدن بینی کسی شود بایست ۶۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود.
ادامه در ۳
(۳)
قانون۱۴: اگر کسی سبب خرد شدن بینی کنیز یا غلامی شود بایست ۳۰ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون۱۵: اگر کسی آسیب به گوش کسی برساند بایست ۱۵ شِکِل نقره تاوان دهد. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون ۱۶: اگر کسی آسیب به گوش کنیز یا غلامی برساند بایست ۶ شِکِل نقره تاوان دهد. قانون ۱۷ : اگر کسی سبب شود که زنی باردار بچه بیاندازد اگر او در ده ماهگی بوده باشد تاوانش ۱۰ شِکِل نقره و اگر در ۵ ماهگی بوده باشد تاوانش ۵ شِکِل نقره است. معادل آن بایست از دارایی اش گرو گرفته شود. قانون ۱۸: اگر کسی سبب شود که کنیزی در ده ماهگی بچه بیاندازد تاوانش ۵ شِکِل نقره است.
در مجموعه قوانین حمورابی [حدود ۳۷۵۰ سال پیش] می خوانیم:
قانون ۱۹۶: اگر فردی بومی سبب کوری فردی بومی شود بایست او را کور کرد.
قانون ۱۹۷: اگر فردی بومی سبب استخوان شکستگی فردی بومی شود بایست استخوانش را شکست. قانون ۱۹۸: اگر چنانچه کسی سبب کوری فرد بومی شده ای گردد یا سبب شود که استخوانش بشکند بایست یک مینای نقره [برابر با ۶۰ شِکِل نقره] تاوان دهد. قانون ۱۹۹: اگر چنانچه کسی سبب کوری کنیز یا غلامی شود یا سبب شود که استخوان کنیز یا غلامی بشکند بایست تاوانی برابر با نیمی از بهای خرید او را بدهد. اگر فردی بومی سبب شکستگی چک و چانۀ کسی شود؛ اگر چنانچه جایگاه اجتماعی اش فروتر از اوست به موجب قانون ۲۰۲ بایست او را در ملاء عام ۶۰ ضربه شلاق [از پوست گاو] زد. اگر چنانچه جایگاه اجتماعی اش برابر با اوست به موجب قانون ۲۰۳ بایست به او یک مینای نقره [برابر با ۶۰ شِکِل نقره] تاوان دهد.
قانون ۲۰۴: اگر فرد بومی شده ای سببب شکستگی چک و چانۀ فرد بومی شده ای گردد بایست به او ۱۰ شِکِل نقره تاوان دهد.
قانون ۲۰۵: اگر بردۀ کسی سبب شکستگی چک و چانۀ فرد بومی ای گردد بایست گوشش را برید. قانون ۲۰۶: اگر فردی بومی بر اثر دعوا – نه به عمد – فردی بومی را بزند و زخمی کند اگر چنانچه در محکمه سوگند یاد کند که اقدامش به عمد نبوده بایست هزینۀ معالجه اش را بپردازد. اگر ضرب و شتمش منجر به این شود که فرد بومی بمیرد بایست به موجب قانون ۲۰۷ در محکمه سوگند یاد کند که اقدامش به عمد نبوده و ۳۰ شِکِل نقره [برابر با یک دوم یک مینای نقره] تاوان دهد.
اگر کسی را که زده فرد بومی شده است به موجب قانون ۲۰۸ تاوانش ۲۰ شِکِل نقره [برابر با یک سوم یک مینای نقره] است.
ادامه در ۴
(۴)
بخش دوم حکایت بد خوانی کژ خوانی آیات قصاص
همه کسانی که همچون ابوحامد غزالی و امام فخر رازی واژۀ قصاص را مقابله به مثل معنا کرده اند به راه خطا رفته اند. قصاص از قاص است و با واژۀ قصه هم خانواده است. ما قصه به گفتاری می گوییم که به پرسش «چه شد؟» یا «چه رویداد؟» می پردازد. قصاص ناظر به کنش متقابل در برابر یک رویداد است و به این پرسش می پردازد که «چه کنیم اگر این یا آن اتفاق رویداد؟»
حکایت قصاص در قرآن با چه زمینه ای در میان نهاده شده است؟
قرآن می گوید:
[پیامبرا!] برایشان حکایت دو فرزند آدم را بازگوی که هر یک فدیۀ خود بَهر خدا با خود آوردند و خدا یکی را درپذیرفت و آن دیگری گفت: تو را می کُشم و او گفت: خدا فدیه از خداترسان می پذیرد. (۲۷) و گفت اگر که می خواهی مرا بکُشی من به ستیز با تو برنخواهم خاست و نخواهم خواست که تو را بکُشم که من از خدا ترسانم. (مائده ۲۸) مرا این پذیرفتنی تر است که تو با کُشتن من با گناهان من و خودت پاسخگو نزد خدا در روز داوری باشی و فرجام اُخروی ات همچون همه نارواکاران رنجِ پُر هراس چون دوزخ باشد. (مائده ۲۹) و او از سر خشم و در پیروی از میلی درونی که او را به کشتن برادرش واداشت او را کُشت و از زیانمندان گشت. (مائده ۳۰) [و او آنگاه هیچ می بِنَدانست که با جسد برادرش چه کند.] تا آن که کلاغی را خدا گماشت تا زمین را نزدش نوک زد و او دانست که اکنون بایست زمین را بَهر دفن جسد بِکَند و بانگ برداشت که ای وای بر من! من مگر چه کم از این کلاغ دارم و پس زمین را کَند و جسد برادرش را دفن کرد و آنگاه از این که او را کُشته بود پشیمان گشت. (مائده ۳۱)
[و پیامبرا!] ازیراست که در کتاب بنی اسرائیل با آنان گفته آمد که مباد کسی را بی آن که کسی را کشته باشد یا اقدام به ایجاد نابسامانی در زیست و زندگانی مردم کرده باشد بکُشند. که [فاجعه] کُشتن یک کس به بزرگی [فاجعه] کُشتن همه مردم روی زمین است. و نیز گفته آمد که اگر کسی چنان کند که کسی را نیز نکُشند ارج نیکی کارش به بزرگی کار کسی است که جلوی نابودی بشریت را گرفته باشد. (مائده ۳۲)
ادامه در ۵
(۵)
در تورات در این باره به روایت قرآن چه گفته آمده است؟
قرآن می گوید:
تورات را ما بَهر این به قوم یهود نازل کردیم که راهگشای گره های زندگی شان [در محاکم قضایی شان] گردد. پیامبران آنان و بزرگان دینشان همواره بر این اساس میانشان داوری کرده اند؛ بی آن که تن به تمنیات آنان دهند و یا اقدام به دین فروشی کنند. این که کسی متدین و از اهل کتاب باشد و از پذیرش داوری احکام دینش خودداری کند نشانگر آن است که از دین خود رویگردان گشته است. (مائده ؛ ۴۴) در تورات گفته آمده که اگر کسی اقدام به آدم کشی کند بایست کُشته شود. اگر کسی چشم کسی را کور کند بایست کور گردد. اگر بینی کسی را ببُرّد یا بشکند بایست بینی اش بریده یا بشکسته شود. اگر گوش کسی را ببُرّد بایست گوشش بریده شود. اگر دندان کسی را بشکند بایست دندانش بشکسته شود. اگر او را زخم زند باید به او زخم زد. و این چنین گفته آمده که تاوان هر عضوی از بدن عضو همانند آن باشد. می شود جای آن خسارت نیز داد. نارواست اگر یهود بر این اساس میان خود داوری مکنند. (مائده ؛ ۴۵)
[پیامبرا!] عیسی پس از موسی در میان یهود به پیامبری برگمارده شد. از باورمندان به تورات نیز بود. وی را ما کتاب انجیل دادیم؛ که همخوان با تورات و نیز روشنگر است و راهگشای گره های زندگی مردم است و اگر که خدا ترس باشند دربردارندۀ اندرزهای حکیمانه بَهر آنان نیز است. (مائده ؛ ۴۶) ازیراست که باورمندان به آن بایست بَهر داوری [در محاکم قضایی شان] آن را اساس قرار دهند. کار نابکاری است اگر چنین نکنند. (مائده ؛ ۴۷)
و [پیامبرا!] تو را نیز ما اکنون کتابی داده ایم که دربردارندۀ حقایق است و گویاتر است و همچنین همخوان با کتاب های پیشین است. تو نیز میان نوکیشان و کسانی که از باورمندان به پیامبری تواند بر اساس این کتاب و بی اعتنا به تمنیّات آنان داوری کن.
[و پیامبرا! این] بدان که هنجارهای رفتار و احکام شمایان یکی نیست. و می بدان که خدا این را این گون خواسته است. [و می بدان] که اگر خدا می خواست همه مردم به یک هنجار بزیند و احکام آیینی شان همگون باشد لابد چنین می شد. [و می بدان] که خدا اینک از شما می خواهد تا بهتری و برتری آیینی تان را در پیشی گرفتن از یکدیگر در اقدام به کار خیری که می کنید نشان دهید. [تا دیگران بدانند که چقدر خدا ترسید و هیچ از یاد مبرده اید که] پس از مرگتان سوی خدا بَهر داوری در کار و کردارتان و در اختلافی که با هم دارید باز می گردید. (مائده ؛ ۴۸)
ادامه در ۶
(۶)
آیات قصاص در قرآن [آنچه ابوحامد و امام فخر رازی نادرست فهمیده اند:]
این واژه ۴ بار در قرآن به شرح زیر آمده است. مورد اول در شرح این معناست که در تورات در این باره چه گفته آمده است. «و کتبنا علیهم أنَّ النَّفس بالنَّفس … والجُروح قِصَاصُ …» (مائده ۴۵) [وقتی کسی کشته می شود کُشنده را بکُشید … در موارد جراحات نیز به این ترتیب عمل کنید.]
در مورد دوم جایی در قرآن گفته می شود: «الشَّهرُ الحَرامُ بِالّشهرِ الحَرامِ والحُرُماتُ قِصَاصٌ …» (مائده ۱۹۴) معنی فارسی: [ماه حرام حرمت یکسان برای شما و دیگران دارد. آن که حرمتش را نقض می کند آن را در حق خود و دیگران به یکسان نقض می کند.]
مورد سوم آیه ای است که کژ خوانی اش جنایت ها آفریده. آیه می گوید: ۱یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَى ۖ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنثَىٰ بِالْأُنثَىٰ ۚ فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسَانٍ ۗ ذَٰلِکَ تَخْفِیفٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَرَحْمَهٌ ۗ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ. (۱۷۸ بقره) معنی فارسی اش این است که:
[پیامبرا] باورمندان را بگو که در موارد قتل قاعده بر این نهند که کُشنده بایست دیه دهد. اگر فرد کُشته شده آزاد است خون بهای فرد آزاد پرداخت شود. اگر که برده است خونبهای برده و اگر که زن است خونبهای زن پرداخت شود. گذشت را نیز خدا در می پذیرد. اگر که کسی از سر برادری دینی از خونبها بگذرد پرداخت وجهی [بنا به عرف جامعه] در برابر این نیکی که او می کند نیکوست. [پیامبرا!] مجازات از این دست را خدا از سر رحمت است که این گون سبک می خواهد. هر که جز این کند بداند که فرجام اُخروی اش آکنده از رنجی پُر هراس خواهد بود. (۱۷۸)
مورد چهارم در ادامۀ این آیه است که گفته می شود: «وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاهٌ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ.» و معنی فارسی اش این است که:
«خردمندان را گفتنی است که طرح قصاص به این معنا در صیانت از حق حیات است. باشد که باورمندان از سر خدا ترسی پذیرای آن گردند.» (۱۷۹)
ادامه در ۷
(۷)
توضیحات:
به رغم این که آخوندها در ایران کتاب قصاص نوشته اند و آن را در محاکم قضایی شان در ایران به اجرا گذارده اند بایست دانست که حتی یک جمله اش هم بر گرفته از قرآن نیست. در قرآن در این باره در حد همین ۴ آیه گفتگو شده است که بسیار ویژه است. در مورد سوم گفته می شود: پیامبرا! اگر کسی از پیروانت کس دیگری از پیروانت را به قتل رساند بایست دیه دهد. اگر آن که کشته شده آزاد است دیۀ فرد آزاد و اگر برده است و الی آخر» آیه در سایر موارد هیچ رأیی ندارد. در هیچ جای قرآن هم در این باره هیچ حرفی گفته نیامده است. در کتاب های تاریخ هم می خوانیم: خالد ولید در یک مأموریت چند تن از مردان یکی از طوایف را به قتل رساند. پیامبر چون شنید دست ها بالا برد و گفت: خدایا من از کردۀ خالد ولید اعلان برائت می کنم. آنگاه کسی را خواست و او را مأمور پرداخت دیه کرد. در مورد دیگری می خوانیم: زید پسر خواندۀ پیامبر کسی را که داد می زد من مسلمانم کُشت. خبرش که به پیامبر رسید دست ها بالا برد و گفت: خدایا من از کردۀ زید اعلان برائت می کنم. آنگاه به زید گفت: چرا چنین کردی؟ گفت: با ما به شمشیر جنگید و آنگاه گریخت و از ترس به فریاد می گفت من مسلمانم. پیامبر گفت: اگر کسی بزند دست تو قطع شود و بگریزد و تو در پی اش بدوی و چون به او برسی بگوید من مسلمانم تو را نرسد که او را بکُشی. و پیامبر آنگاه کس فرستاد تا دیۀ کشته اش را دادند. و هیچ مورخی هم هیچ جا ننوشته که در روزگار پیامبر کسی را به گناه قتل کُشتند.
حرف پایانی
مواردی که قرآن را چه عرب ها و چه ایرانی ها نادرست خوانده اند و جنایت آفریده اند زیاد است. سورۀ نساء یک پروتکل حقوقی در شرح حقوق زن برای اول بار در تاریخ بشر است. می گوید: «اگر که فرد درگذشته فرزند نداشته باشد مادرش یک سوم از ارث برجای مانده را سهم می برد. اگر چنانچه فرد درگذشته برادرانی نیز داشته باشد سهم مادر از ارث برجای مانده یک ششم خواهد بود. [پیامبرا!] دین اکنون این را این چنین می خواهد و هیچ اعتنا به درک و داوری پدران یا پسران ندارد. [هر کس و همه کس را بگو که:] خدا خود آنچه را که بایست در این باره بداند حکیمانه از پیش می داند. «آبَاؤُکُمْ وَأَبْنَاؤُکُمْ لَا تَدْرُونَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعًا فَرِیضَهً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا حَکِیمًا» (۱۱)
نه ابوحامد غزالی از گزارۀ «پدران و پسران» سر در آورده و نه امام فخر رازی. من به چرایی اش جای دیگر در کارم پرداخته ام و این جا تنها موضوع را مطرح می کنم.
ادامه در ۸
(۸)
در آیۀ ۶۷ سورۀ انفال گفته می شود:
«پیامبر را نشاید تا بَهر استقرار دینش به فروش اسرای جنگی بپردازد. [پیامبرا!] به کار جنگ بی اعتنا به دنیا بپرداز؛ که خدا هر آینه رهنمودش با نظر به آخرت تان است. خدایی که هرگز نگران شکست نیست و خوب می داند که در چه کار است. «مَا کَانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَکُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى یُثْخِنَ فِی الْأَرْضِ تُرِیدُونَ عَرَضَ الدُّنْیَا وَاللَّهُ یُرِیدُ الْآخِرَهَ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ » (۶۷) آنچه اکنون فدیه از آنان گرفته اید هیچ دور از ایراد نیست. خدا از بد کرده تان می گذرد چون این گون رفتار دارای سوابق پیشین است. (۶۸) غنایم که گرفته اید اما بی جا نیست. [هلا!] خدا ترس باشید و خدا را غفور و رحیم نیز بدانید. (۶۹) و در ادامه رهنمودی در این باره آمده است.
هم ابوحامد غزالی و هم امام فخر رازی نوشته اند: آیه می گوید اسیر نگیر بکُش!
و حرف من بر این اساس فراخوان به بازخوانی متن پیش از هر گونه داوری است. قرآن می گوید: متن را بخوانید و اختلاف خود در درک از متن را در میان نهید. حتی شود که به یکدیگر بگویید: من از درکِ دین نزد شما اعلان برائت می کنم و شما از درک دین نزد من. ولی هیچ کس مجاز نیست بر اساس اختلاف در دین با دیگری بجنگد. شما همگی تان پس از مرگ بهر داوری در کار و کردارتان و در اختلافی که با یکدیگر دارید به نزد او باز می گردید.
با احترام
داود بهرنگ
آقای بهرنگ گرامی
نوشتۀ شما چیزی جز مغالطه نیست. اشاره به آیه هائی از قرآن جهت اثبات مدعای شما بدون آنکه ثابت کنید قرآن کلام خداست، نمیتواند مورد قبول واقع شود.
آنطور که از نوشته های متعدد شما بر میآید، مدعی این واقعیت هستید که مسلط به فلسفه و منطق اید. پس شمای فلسفه و منطق دان لازمست قبل از استناد به مقوله ای برای اثبات مدعایتان، مقدمه را جا نینداخته و طفره نروید. اما مقدمۀ شما چیست که در اثبات مدعایتان جا انداخته اید؟ مقدمۀ مورد استناد شما همان قرآن است که پیش از هر استنادی باید به عنوان کلام خدا آنرا اثبات کنید. کجاست مقدمۀ شما بر اساس اینکه قرآن کلام خداست؟ اگر به چنین چیزی آگاهی دارید، لطفاً ما را هم ارشاد فرمائید. چه کسی جز ملاها و مفتی ها مدعی اند که ۷۵ درصد سوره های قرآن از جانب خدا به واسطه گی جبرئیل در مکه و در غار حرا بر محمّد نازل شده؟ چه کسی شاهد چنین ادعائی بوده و مدرک مدعی/مدعیان کجاست؟
شاید در مقام پاسخ بفرمائید که بیش از دو میلیارد اهالی کرۀ زمین مسلمانند و معتقدند که قرآن کلام خداست. متقابلاً اگر واقعیت عریان این آئین را مقابل شما قرار داده و به شما نشان دهم که قرآن کلام خدا نیست، آیا شما هنوز هم مدعی خواهید بود که مرغ یک پا دارد؟
اگر در مقام پاسخ در آمدید، لطفاً از حاشیه روی و فلسفه بافی بپرهیزید. با سپاس.
پیش فرض گفتارتان هم جالب است خود یکی ازشاخص های بنیاد فکری غربی است که هرچه را ،به این قامت نیاید نه اثبات شدنی است ونه عقلانی
فرضیه عدم ثبوت وحی با آراستن لباس عقل بر پیکره وهم وخیال ازقلم تان تراوش کرده کاری است پرتکرار وبی ثمر وبیهوده
جهان شناختی انسان وحیانی با انسانی رشد یافته ازسلوک غربی دوجهانی کاملا جدا ومجزا بخود دارند
خدا وپیامبر قرآن وامامت همه ریشه وحیانی دارد ودرقاموس خیال حقیرتان نمیگنجد
ورای محسوسات لذت خوی متوهمانه تان است
وبرتارک خورشید حقیقی اهل معرفت ،حقایق اش ،روشنایی ده ورهروفشان است
شما نکوشیده اید بلکه جستارهای سفسطه انگیز وشک محور غرب گرایانی که همه باورهای توحیدی را خیالی بس اندک میشمارند ووقعی نمینهند باادبیاتی نوبه ظاهر بیطرفانه ومعصومانه تان همان روش را به دید همگان قرارنهادید
همان روش امثال سروش و…
خواهشم این است ازالفاظ مقدسی چون نور معرفت استفاده ننمایید چون توحیدی باورمند این را باجان ودلش میابد وعقل درون اش ازپرتو نور الهی میدرخشدنه امثال کسانی که حاضرند لذت خواهانه ،برای پسند انسان امروز غور طه وردرهوسها و..فسادها .هرحرف معرفتی وتوحیدی را مخالف گزاره اش دیده به گوشه رینگی اندازد
خوب است شاهدیم هزاران هزار سال است دنیا بربنای غیر توحیدی وادیانی می چرخدوبرای حاکمان واندیشه سازان اش میچربد که دراختلاف وشک وکینه و.غیرخدایی .باشد آنانرا که بنام دین بر کشورشان حاکم وناکارمدند
ازهوسها وخودبرتربینی های شان است نه ازخوددین
دیدگاه‌ها بسته‌اند.