اندیشه مهمان

بی‌قراری طبقه‌ی عمودی

اشاره:‌ این ایام، یادآوری مطالبی که بسیاری از ما درباره‌ی بی‌قراری‌های دی‌ماه ۹۶ گفته و نوشته بودیم، (متأسفانه) مناسبتی نو یافته است، با این امید که فراتر از مویه‌گری یا خودنکوهی یا سرزنش این و آن، این دست یادآوری‌ها بتواند

گزارشی از گفتگو با دکتر صائمی پیرامون پژوهش فلسفی

یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهش‌گران هر حوزه‌ای، ارائه‌ی مقالات در مجلات معتبر داخلی و خارجی است. برای من، دیدار و گفتگو با افرادی که در این زمینه موفق بوده‌اند، همیشه الهام‌بخش بوده و سعی کرده‌ام از موقعیت‌هایی که برای صحبت با این‌گونه

مکان دین در آینده ایران سکولار و مردم‌سالار

مقدمه چهل سال پس از انقلاب اسلامی در ایران دیگر بنظر نمی‌رسد که اختلاف نظر چندانی میان روشنفکران لائیک و نواندیشان دینی پیرامون مدل سیاسی حکمرانی باقی مانده باشد. در سال‌های قبل از انقلاب مدینه فاضله این دو گروه، یعنی

در رثای مقاله؛ هشت نسل مقالات اصیل علوم انسانی در ایران

چکیده رشد علمی در ایران فریبنده شده است. نماگرهای غرورآمیز آن به همراه شواهد نگران‌کننده به یک پارادوکس تبدیل گشته است. نشانه‌های متناقض از آن می‌رسد. ایران کشوری است با پنجاه هزار مقاله علمی که در طی بیست سال، ۵۰

گذار تدریجی ایران از «خانواده متعارف»

ابتکار-زهرا داستانی: ‌آیا خانواده در ایران با بحران روبه‌رو است؟ این سوالی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، بیش از همه ذهن مسئولان را. آمارهای ازدواج، طلاق، تجرد، تجرد قطعی، ازدواج سفید، مجردزیستی و‏… همه حکایت از

زندگی اصیل در مقابل زندگی غیر اصیل و عاریتی

با عرض سلام محضر خانم‌ها و آقایان و ابراز خوشحالی از حضور در این جمع. موضوع بحث، زندگی اصیل با توجه به قطعاتی از نهج‌البلاغه و قطعاتی از تأملات مارکوس اورلیوس فیلسوف رواقی است. برای پرداختن به این بحث، الزامی

فلسفه تحلیلی، زمینه‌ها و گرایش‌های آن در گفت‌وگو با محمدمهدی مجاهدی

داستان مصاحبه پرونده فلسفه تحلیلی فرهیختگان از ایران شروع و به هلند ختم شد. در شرایطی که برای این پرونده قصد داشتیم با یکی از اساتید داخل کشور مصاحبه کنیم اما او به دلیل مخالفت با کشاندن بحث‌های فلسفه به درون

با انقلاب اسلامی، فرایند تشکیل دولت-ملت مدرن در ایران به هم ریخت

پرسش درباره‌ی مسایل بنیادی ایران، و تعریف هویت ملی را این بار با داریوش آشوری، زبان‌شناس و پژوهشگر فلسفه‌ی سیاسی مطرح کرده‌ایم. در این گفتگو به مفهوم ایرانیت، دولت-ملت و پیوند آن با مذهب، زبان و فرهنگ در ایران پرداخته‌ایم.

نقش روشنفکر در عرصه عمومی

«وضعیت روشنفکری در ایران» مدتی است که مورد بحث و بررسی اهالی اندیشه قرار می‌گیرد و نظرات متفاوتی پیرامون آن وجود دارد؛ برخی به بی‌اثری آن در این روزها نظر می‌دهند و برخی هم معتقدند حتی بیش‌ از پیش فعال

بازخوانی اخلاقیِ مسئلۀ گوشت‌خواری در عرفان اسلامی

چکیده گیاه‌خواری یک سنت شرقی است. اعتقاد بر این است که شکل‌گیری این سنت در غرب، چه در میان فیلسوفان اخلاق و چه در میان مردم عادی تحت‌تأثیر آموزه‌های آیین بودا و دین هندو شکل گرفته است. بر اساس این

فرجام یک عشق ـ نامه دختر تَرسا به فریدالدین عطار نیشابوری

نامه‌ی تِرسای قدیس به فریدالدین عطار نیشابوری در واقع خوانش داستان تحسین‌شده‌ی «شیخ صنعان و دختر ترسا» از نگاه زن قصه است. قدیس تِرسا در این نامه‌ی تاریخی، ماجراهایی را شرح می‌دهد که طی ۲۳ سال پس از بازگشت شیخ

چگونه در مسیر توسعه عقب ماندیم؟ نخبگان مصلح تنهایند

«جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» اکنون به چاپ چهل‌ویکم رسیده است و همچنان با شمارگان بالا منتشر می‌شود. علی رضاقلی نخستین‌بار در سال۷۷ این کتاب را منتشر و این سؤال را مطرح کرد که آیا تغییر و اصلاح در ساخت و بافت جوامع

سروش به طبیعی کردن حداکثری دین روی آورده است

ابوالقاسم فنایی استادیار دانشکده فلسفه دانشگاه مفید در نشست «بررسی و نقد الاهیات دکتر عبدالکریم سروش» در دانشگاه مفید قم، به نقد آرای الاهیاتی عبدالکریم سروش پرداخت. فنایی در ابتدای ارائه خود گفت: در خوانش دین شناسانه سروش نقش عوامل

رام‌کردن زن سرکش؛ خوانشی فمینیستی از آیه ۳۴ نساء

مطالعات فمینیستی در حوزه اسلام درباره هیچ آیه‌ای بیش از آیه جنجالی نساء ۳۴ بحث نکرده است. دلیل آن هم کثرت برداشت‌های حقوقی و اجتماعی است که از آیه شده است. برداشت‌هایی که پایه و اساس اکثریت نابرابری‌های جنسیتی در

دین و دولت در عصر پسا اسلام گرایی

  اسلامیسم و دولت دینی   دولت دینی ایده محوری گفتمان اسلام گرایی است. اما اسلام گرایی چیست؟ اسلامیسم را با سه رویکرد می‌توان ارزیابی کرد. رویکرد نخست، اسلام گرایی را پدیده ایی مطلقاً سنتی‌ تعریف می‌کند. در این دیدگاه،

جهدِ کم توفیقِ عقلایِ قم

در میان علما و فقهای قم، هستند روحانیونی که به صراحت، حکم به تعطیلی عقل می­دهند و از آن پروایی ندارند. پشت پا به فلسفه و عرفان و هر برساخته­ ی بشری می­زنند، روی خوشی به علم و دانشِ جدید

بحران ونزوئلا و شکست چاوزمو

مطالعه ونزوئلا و دولت چپ گرا و پوپولیستی این کشور در زمان چاوز و مادرو و در حال حاضر که این کشور با بحرانهای بزرگ، سیاست ناموفق و یک دولت کاملا شکست خورده (Failed State) روبروست، برای فعالان سیاسی در

تضادهای قانون اساسی با آیت‌الله خمینی، وقایع ۶۷ و کلاهبرداری‌های تاریخی از ایرانیان

حضور ارجمند استاد گرامی حسن یوسفی اشکوری با سلام و هزاران سپاس از گشودن باب گفت و گو و مباحثه اجازه می خواهم توضیحاتی را درباره متن پاسخ شما به نقد خویش بر «مستند بهتان برای حفظ نظام» ارائه دهم.

منطق تاسیس و توسعه امام‌زاده‌ها

یک مزارات مذهبی، به‌خصوص مهم‌ترین آن‌ها یعنی امامزاد‌ه‌ها، جایگاهی مهم در تشیع ایرانی دارند. طبق آمار رسمی «سازمان اوقاف و امور خیریه کشور» (به‌عنوان متولی اصلی مزارات مذهبی کشور) در سال ۱۳۷۲، در ایران تعداد ۳۴۰۰ امامزاده وجود داشته است

سنگ‌نوشته «اَلْزُهَیْر»، پایانی بر اسلام‌شناسی نوین؟

در نخستین سال سده ۲۱ کریستف لوکزنبرگ(۱) با چاپ کتاب «خوانش سریانی- آرامی قرآن»(۲) بازه نوینی را در اسلام‌شناسیِ بازنگرانه گشود. این کار در اندک زمانی با انبوهی روزافزون از پژوهشگران رشته‌های گوناگون و در همکاری میان‌رشته‌ای پی‌گرفته شد و

نقدی بر مواضع کدیور، اشکوری و سروش در مستند «بهتان برای حفظ نظام»

توضیح زیتون– انتشار مستند«بهتان برای حفظ نظام» در تلویزیون بی‌بی‌سی با واکنش‌های وسیعی روبرو شد. با توجه به این‌که زیتون در ستون نوا‌ونمای خود اقدام به انتشار لینک و باز نشر این ویدیو کرده بود، از میان نقدهای منتشر شده

فکر ملی ایرانیان؛ «کثرت در وحدت»

بیان مسأله ایران در گذشته «ممالک محروسه» به حساب می آمد ولی در مشروطه بود که تبدیل به «ملت –دولت» شد. چرا تا کنون تأسیس «ملت –دولت» در ایران با انواع موانع مواجه بود؟ فکر ملی در ایران چه تعارض

از نامه جنجالی به شبیری زنجانی تا حدود اختیارات ولی فقیه

عصرایران؛ هومان دوراندیش – در هفته‌ای که سپری شد، نامۀ انتقادی آیت‌الله یزدی به آیت‌الله شبیری زنجانی، موجی از انتقادات را متوجه این سیاستمدار کهنه‌کار جمهوری اسلامی کرد. در بین انتقادات اما، شاید این نکته مغفول ماند که آیا شهروندان

دین پژوهی در مواجه با فلسفه و تاریخ

سیدکوهزاد اسماعیلی- ضمن سپاس از زمانی که در اختیار ما گذاشتید، در ابتدا می خواهیم درباره ی علاقه ی شما به تاریخ تشیع و به طور کلی شیعه پژوهی سؤال کنم. البته چند وقت پیش و در جلسه ی معرفی

پرده هفتم حاکمیت برای مرجعیت مستقل

مروری بر نقش نیابتی محمد یزدی در سرکوب استقلال حوزه علمیه قم محمد یزدی رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو فقهای شورای نگهبان به آقا موسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۷ نامه تهدیدآمیز

عقلانیّت یا عدم عقلانیّتِ تعبّد دینی؟ ارزیابی انتقادیِ دلایلِ مصطفی ملکیان

«… مسئلۀ ارتباط تدیّن و تعقّل، ارتباط ایمان و عقل، و ارتباط تعبّد و استدلال  … به گمان من بزرگ‌ترین مسئله و مشکل ماست». (۱) مصطفی ملکیان   مصطفی ملکیان پنج مرحلۀ فکری را از سر گذرانده است. چنان که

جامعه در انتظار اصلاحات بنیادی است

روزنامه ایران-احسان بداغی:دو روز پیش اسحاق جهانگیری در فراخوانی به جامعه از مردم خواست که «به خاطر ایران با هم باشیم.» تقی آزاد ارمکی، جامعه‌‌شناس و استاد دانشگاه تهران منتقد جدی این فراخوان است؛ او در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید

علم و عقلانیت

جناب پایا «گره‌گشایی به شیوه فیلسوفان و مهندسان» در سلسله کتابهای صاحبنظران ایرانی در مورد آموزش عالی منتشر شده است. چه جنبهای از نهاد دانشگاه و علم را در این اثر را شما مورد بررسی قرار داده‌اید. از آنجایی که

ملی‌مذهبی‌ها و مساله ملیت و دین

مقدمه نام ملی مذهبی، این ذهنیت را در مخاطب پدید می‌آورد که گروهی هستند با نام ملیت، دین را به حاشیه نمی‌رانند و با نام دین ملیت را. آنان فضایی ساخته‌اند که این دو در تلائم با یکدیگرند. اما تا