اندیشه مهمان

کارنامه روزنامه‌نگار ایرانی در هجرت

برای پرسیدن از تاریخچه‌ رسانه‌های ایرانی خارج کشور، جذابیت‌های پنهان و پیدای این رسانه‌ها، و تأثیرها و چالش‌های مرتبط با آنها، با روزنامه‌نگاری گفت‌و‌گو کردم که سال‌ها رییس منطقه خاورمیانه و آسیا در بى‌بى‌سى بوده و سردبیرى بسیارى از پر

جایی را سالم نگذاشته‌ایم

امیر مقدور مشهود- گویا قرار است که انتخابات تمامی دغدغه‌های سیاسی جامعه ایران را پاسخ گوید. گویا قرار است روشن‌فکران ما تنها به تعریف و تمجید از لیست‌های انتخاباتی بسنده کنند. گویا قرار است همه صداهای متکثر ایرانی ذیل دوگانه

قیصر شاعر رنج است

محسن آزموده| قیصر امین‌پور (۱۳۸۶-۱۳۳۸) نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بی‌تردید یکی از انگشت‌شمار شاعران فارسی زبان نسل انقلاب است که شوربختانه در میانسالگی و آستانه پختگی، نابهنگام درگذشت، اگرچه در همین عمر ۴۸ ساله اشعاری خلق کرد که

روند «دین جدایی» در جامعه ایران جدی است

روشنفکری دینی یا نواندیشی دینی پیشینه ای تاریخی به قدمت یک قرن. شاید از آن روزی که مشروطیت در ایران رونق می گرفت پروژه روشنفکری دینی نیز ریشه می دواند. افراد منورالفکری که در سازگاری دین و مدرنیته تلاش می

لذت واژه‌های فارسی را فراموش کرده‌ایم

هوشنگ مرادی کرمانی همیشه چیزی برای تعریف کردن دارد. حتی وقتی می‌خواهی یک گفت‌و‌گوی معمولی با او داشته باشی ناگهان به خودت می‌آیی و می‌بینی که در حال شنیدن یک قصه‌ای. قصه‌ای که آقای نویسنده ازپستوهای ذهنش بیرون کشیده و

سلبریتیزه شدن روشنفکران و مابقی قضایا

با توجه به نوع کنشگری روشنفکران، آیا می‌توانیم در ارزیابی جایگاه انها بگوییم که جامعه ما بحران مرجعیت روشنفکری مواجه شده است؛ چه اتفاقی در جامعه افتاده که هنرمندان و ورزشکاران جای روشنفکران را گرفته‌اند؟  به نظرم بله این بحران

به خانه بازآمدنِ زرتشت، نیچه در ایران

درآمد: متنی که ملاحظه می‌کنید به قلم داریوش آشوری است که در شب نیچه و جهان ایرانی در روز شنبه بیست و پنجم شهریورماه ۱۳۹۶ توسط علی دهباشی قرائت شد. علی جان باز باید این همتِ شگفت‌انگیز تو را ستایش

دموکراسی مشورتی هابرماس

یورگن هابرماس (متولد ۱۹۲۹) فیلسوف اجتماعی آلمانی؛ اندیشمندی برآمده از مکتب فرانکفورت است که به هیچ عنوان در چارچوب‌های این مدرسه فکری باقی نمانده و ویژگی بارزش در عرصه تفکر معاصر گفت‌وگو و تعامل با اندیشمندان و متفکران جریان‌ها و

«ایران» چیزی بیش از یک نام است

رضا داوری اردکانی، استاد فلسفه دانشگاه تهران، در بیست‌وسومین نشست از سلسله نشست‌های اندیشه و تمدن ایرانشهری، ایران را چیزی بیش از یک نام دانست و گفت: “نامی را که نتوان تغییر داد، نام نیست، حقیقت است. اگر مراد از

در باب بورژوازی رادیکال مولد و سیر آن در تاریخ ایران

  دکتر محمد مصدق نماینده رادیکال بورژوازی ملی ایران بود و اگر کودتا مانع نمی‌شد، ناگزیر بود به سمت سوسیال‌دموکراسی رادیکالی برود که مهندس سحابی مطرح کرد. چپ ارتدکس در ایران اعتقاد دارد مصدق لیبرال بود و نمی‌توانست حامل رادیکالیسم

دین، سکولاریسم و پسا سکولاریسم

آنچه می‌خوانید متن گفتاری است درباب سکولاریسم که مطابق با عرضه آن در دو جلسه متوالی در دانشگاه مک‌گیل (مونترال، کانادا) در اینجا هم در دو بخش منتشر می‌شود. بحث در بخش نخست بیشتر صبغه نظری دارد و ناظر به

وجه اقتصادی پیامدهای کودتای ۲۸ مرداد

در این جلسه راجع به وجه اقتصادی مجموعه پیامدهایی که کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش. بر سرنوشت ایران داشته نکاتی را بیان می‌کنم و بعد بررسی می‌کنیم که از آنچه بر ایران گذشته چگونه می‌توان برای فهم هرچه بهتر اقتضائات امروزی

تأملاتی درباره زمان انقلابی

امروزه پیش‌فرض گرفته می‌شود که واژه‌هایی مثل انقلاب یا زمان انقلاب بی‌معنا و منسوخ‌اند. بحثی که بارانه عمادیان مطرح کرد در مورد کسانی که هم به‌عنوان متفکر و هم به‌عنوان مبارز سیاسی مشغول کارند، نشان‌دهنده این است که ماجرا به

شریعتی به مثابه کارآفرین سیاسی

مقدمه مخالفان و موافقان علی شریعتی (۱۳۱۲-۱۳۵۶) از هر طیفی و با هر نقدی به او، انکار نمی کنند که گفتمانی که شریعتی نمایندگی می کرد در بسیج مردمی و حوادثی که به سقوط سلسله پهلوی در سال ۵۷ انجامید،

آموزه‌هایی از مریم میرزاخانی برای توسعه انسانی

مرگ زودرس وغیر منتظره پروفسور مریم میرزاخانی اغلب ایرانیان را در داخل وخارج کشور با اندوه وحیرت روبرو کرد، غمی سنگین که همراه است با احساس افتخار وغرور ملی. چرا که مریم با زندگی کوتاه اما پر بارش ستاره‌ای شده

اگر دکتر شریعتی اکنون حضور می داشت

چکیده: هدف اصلی این مقاله بازسازی بخش هایی از دیدگاههای دکتر شریعتی با نظر به برخی از مسائلی است که برای نسل فعلی مسلمانان اهمیت یافته است. هر نوع بازسازی البته بالضروره گزینشی است. رویکرد دو نویسنده این مکتوب در

موانع عقلانیت اجتماعی در جامعه ایرانی

آخر هفته گذشته بار دیگر حجم زیادی از داوطلبان آزمون سراسری و متقاضیان ورود به دانشگاه در کنکور سراسری شرکت و توانایی خود را برای تصاحب صندلی های برتر دانشگاهی امتحان کردند؛ آزمونی که درصد توزیع داوطلبان در رشته های

در ایران انقلاب اجتماعی رخ داد

  انتخابات ریاست جمهوری در کشور به پایان رسید اما فضای انتخاباتی در کشور هنوز ادامه دارد. در نگاه اول، یک طرف پیروز و طرف دیگر، بازنده انتخابات گذشته می‌باشند اما در نگاه کلان، اثرات اجتماعی هر انتخابات بیش از

علی شریعتی و افت انرژی اوتوپیایی

قرار بود یادداشتی بنویسم درباره درک علی شریعتی از پروتستانتیسم. پیشتر در مقاله‌ای اندکی به این موضوع پرداخته بودم.[۱] به نظرم رسید که بنویسم که علی شریعتی پروتستانتیسم را از منابع دست اول نمی‌شناسد و با تاریخ دقیق آن آشنا

متنی منتشر نشده از آیت‌الله منتظری پیرامون ولایت‌ فقیه

اشاره: در سال ۱۳۸۳ برای ساخت برنامه‌ای رادیویی درباره ولایت فقیه از جمله با سید محمد حسین فضل الله، از علمای درگذشته لبنان، در خانه‌‌اش مصاحبه کردم. مصاحبه تلفنی با آیت الله منتظری دشوار بود. پرسش‌هایم را برای ایشان فرستادم.

تصویر اسطوره‌ای و عقلانی از امام علی (ع)

سرآغاز: شیعیان، علی ابن ابی‌طالب -پسرعمو و داماد کوچک پیامبر- را جانشین او می‌دانند و معتقد‌اَند مسلمانان صدر در عدم انتخاب ایشان به جانشینی پیامبر دچار انحراف شده‌اند. در طول تاریخ طولانی تشیع، در میان شیعیان تصویر و تصورهای بسیار

اخلاق مواجهه با تروریسم

مغاک تروریسم نو با گستاخی حالا از نزدیک‌ترین فاصله‌ی ممکن چشم در چشم ما ایرانیان دوخته است. مدتی بود که ما هم در گوشه‌گوشه‌ی منطقه‌ی خاورمیانه چشم در چشم سایه مغاک تروریسم نو دوخته بودیم. نیازی به مرور نیچه و

فراز و فرود جنبش های اجتماعی

سعید مدنی را بسیاری به واسطه ی مقالات و تحقیقات میدانی که در زمینه ی آسیب های اجتماعی انجام داده می شناسند و تا پیش از این کتابهایی از ایشان با موضوعات محوری چون «زنان در ایران و جهان»، «فقر»

ده شایعه بزرگ درباره اسلام

کم‌وبیش همه ما تاکنون با شایعات یا به تعبیر اهل حوزه شبهاتی راجع به ادیان بالأخص اسلام مواجه شده‌ایم. شاید برخی یا بسیاری، برخی یا بسیاری از این افسانه‌ها و شایعات را ناخواسته باور کرده باشند. به نظر می‌رسد بر

چرا باید ایران را دوست داشت؟

محمدعلی فروغی، سیاستمدار ادیب و دیپلمات پژوهشگر برجسته در گفتاری که در یادنامه مدی در بمبئی منتشر شد (۱۳۰۹ خورشیدی) به این پرسش پرداخت که «ایران را چرا باید دوست داشت؟» و نوشت: «در نظر من علاقه ملیت با احساسات

بلوغ و اخلاقی سیاسی در مناظره‌ها وجود ندارد

اخلاق سیاسی جوامع چگونه تعریف می شود؟ آیا بی اخلاقی سیاسی یک اپیدمی است؟ آیا از درون دموکراسی که دستاورد بشری محسوب می شود پوپولیسم بیرون می آید؟ دکتر مقصود فراستخواه جامعه شناس، پوپولیسم را صورت وارونه ای از دموکراسی

فقه اسلامی و کُمیت لنگ روشنفکران دینی

  در سالگرد درگذشت دانشمند والامقام مرحوم احمد قابل هستیم که خلاء فقدان ایشان به زودی‌ها جبران نمی‌شود. انتخاب موضوع بحث متناسب است با دغدغه‌ای که او داشت و درادامه راه او و کار اوست. سالهاست رویکردهای مختلفی از اغراق

قرآن پلورالیسم دینی را می‌پذیرد

نسبت قرآن با پلورالیسم دینی، سؤال دشواری است که بنیادگرایان و شمول گرایان و کثرت گرایان مسلمان و غیرمسلمان پاسخ های متفاوتی به آن می دهند. در میان مسلمین، احتمالاً تلقی فراگیرتر این است که قرآن با کثرت گرایی دینی

طبقه متوسط بحران‌های اجتماعی را حل می‌کند

طبقه متوسط به‌عنوان طبقه‌ای که بیشترین جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهد، همواره مورد توجه جامعه‌شناسان قرار دارد. تعاملات این طبقه با طبقات بالا و پایین خود، مناسبات درونی خود این افراد، جایگاه آنها در جامعه، نقشی که برعهده دارند و