زیتون-هومان دوراندیش: بهاءالدین خرمشاهی، حافظ‌شناس و قرآن‌پژوه برجسته‌ای است که کارهای بزرگش را انجام داده و در این پیرانه‌سر آسوده بر کنار چو پرگار می‌رود. پس از یک عمر حافظ‌پژوهی، همچنان درگیر حافظ‌شناسی است و هر از گاهی، مقاله‌ای هم
نقدی به آرای حمیدرضا جلایی‌پور (و نیز عبدالکریم سروش) بر علی شریعتی
محمد قوچانی روزنامه‌نگار و سردبیر مهرنامه، پرونده‌ی شریعتی را با اوراقی سنگین و قطور در دستور کار خویش قرار داده و بازجویی از شریعتی را چند سالی‌ست با جد و جهد تمام دنبال می‌کند. شبیه‌سازی و قرینه‌سازی‌های عجیب و غریب
در این مجموعه مقالات، استدلال شده که نگاه نحله های فلسفی و عرفانی به چیستی انسان و مناسبت او با خدا، به راه های متفاوت رفته، به رویکردهای تمدنی و فرهنگی گونه گون به فرد و اجتماع انجامیده اند. در این مسیر، علیرغم واژگان و سخنان عرفانی به ظاهر یکسان، با درنظر گرفتن بسیاری تداخل ها، همچنان دو نحلۀ عمده را می توان متمایز نمود: نحلۀ فناجویی با تز مرکزی انسان کامل؛ و نحلۀ انسان خدایی با تز مرکزی کمال انسان.
برای درک برنامه ها و سیاست دولت ترامپ لازم است شناختی از مسیحیان دست راستی داشت و برای شناخت آنان باید اوانجلیکن‌ها، که بخش اصلی آنان هستند، شناخته شوند. از این رو، در این بخش به اختصار تاریخچه اوانجلیکن‌ها را
در این نوشتار کوتاه، در آغاز گزارشی از چرایی این انتقال و آرای مختلف در این باب، خواهد آمد و بعد اشارتی کوتاه خواهد شد در باب پیامدهای این انتقال برای علی و خلافتش و در نهایت تحلیلی کوتاه در باره اهمیت این جابجایی در تاریخ ایران پس از اسلام و لاجرم برای ما ایرانیان ارائه خواهد شد.
زیتون-طاها پارسا: «هر جا که بروی شریعتی دست از سرت بر نمی دارد». این را همسر یوسفی اشکوری به او گفته است؛ کسی که برای دهه‌های متمادی نامش با شریعتی پیوند خورده و امسال هم «کمیته یادمان چهلمین سالگرد دکتر
در ادامه سلسله گفت‌وگوهایی پیرامون «رویاهای رسولانه» به انتقادات آقای حسن انصاری به این نظریه می‌پردازیم
دکترعلی شریعتی (۱۳۱۲-۱۳۵۶) زاده «کویرِ مزینانِ خراسان» بود، بزرگ شده «مشهد» و برآمده از «شهر شهادت». در نتیجه، حوزه علمیه مشهد نمی توانست نسبت به آرای وی در مورد حوزه های علمیه و روحانیت بی تفاوت باشد. نخستین درس های
نقش مسیحیان تندرو در کابینه‌ی ترامپ برای ایرانیان کمتر شناخته شده است. این سلسله مقالات به معرفی کابینه و حامیان واقعی ترامپ می‌پردازد
گسترش عظیم ارتباطات جهانی، استعمار کشورهای اسلامی توسط غربیان، باز شدن نسبی فضای اندیشیدن، و بالاخره برخورد عقائد، موجب آن شده است که اسلام بمثابه یکی از عوامل تعیین کنننده در حوادث جاری جهان امروز مطلرح شود و از جهات
وقتی در اگزیستانسیالیسم گفته می‌شود که بشر مسئول وجود خویش است، منظور این نیست که بگوییم آدمی مسئول فردیت خاص خود است، بلکه مراد آن است که هر‌فردی مسئول تمام افراد بشر است. چرا که انسان با انتخاب هر چیز و انجام دادن هر عملی، خود به خود در حال آفریدن بشری است که او می‌خواهد آن‌گونه باشد. به عبارت دیگر، او در حال ساختن تصویری از بشر است که به عقیدۀ او بشر به طور کلی باید آن‌چنان باشد. برای مثال در همین لحظه که من در حال نوشتن هستم کودکان بسیاری در گوشۀ دیگری از این شهر وجود دارند که گرسنه‌اند. از نظر سارتر حتی من نسبت به این کودکان نیز مسئول هستم…
زیتون-احسان ابراهیمی: خرداد در تقویم تحولات سیاسی اجتماعی ایرانیان در چند دهه اخیر، ماه به خصوصی است. رخدادهای مهمی در این ماه، بر روند زندگی ایرانیان تاثیر گذاشته است. خرداد ماه امسال مصادف است با چهلمین سالگرد درگذشت دکتر علی
از زمان شریعتی و به طور کلی از مقطع رخداد انقلاب بهمن ۵۷، حدود چهل سال گذشته است. در این دوران ظاهرا کوتاه تحولات مهم و ژرفی در ایران و منطقه و ایران رخ داده است. در غرب سرمایه‌داری بحران‌هایی رخ داده و یا در حال رخ دادن است. خوش‌خیالی‌های پایان تاریخ و پیروزی نهایی لیبرالیسم آرمانی راست‌گرایان در حال سپری شدن و یا همراه با فاجعه‌های ریز و درشت انسانی و تخریب زیست‌محیطی است. توهم پایان عمر مذهب، به گونه‌ای که در نظر برخی شیرین جلوه کرده بود، اکنون دارد به برآمدن انواعی از بنیادگرایی ضد تجدد و خشن و وحشی در اشکال مسیحی و یهودی و اسلامی و حتی سکولار منتهی می‌شود…
با بازخوانی هرمنوتیک شریعتی، شاید تا حد زیادی بتوان به یک توافق تفسیری از اندیشه شریعتی در میان موافقان و مخالفان او و میان روشنفکران دیندار و روشنفکران غیردینی، نائل شد.
در این بخش انتقادات محسن کدیور به فرضیه «رویاهای رسولانه» را با عبدالکریم سروش در میان گذاشته ایم
اگر خواسته باشیم منتقدانه درباره نماز جمعه، پیشینه اش و وضعیت امروزینش بیندیشیم؛ این پرسش ها فراروی ماست: آیا این چیزی که امروزه به نام نماز جمعه وجود دارد همان چیزی است که در صدر اسلام تشریع شد؟ آیا شکل
طرح موضوع نیز از این نظر مهم است که به عایشه ایراد گرفته چ‌اند که او حق نداشته وارد منازعات سیاسی و نظامی بشود. البته روشن است که چنین ایراد و انتقادی ربطی خاص به جدال‌های فرقه‌ای شیعه و سنی ندارد. زیرا عموم مسلمانان با هر گرایشی از گذشته تا کنون از این منظر بر عایشه نقد وارد کرده و بر او تاخته‌اند. آیا این ایراد وارد و مقبول است؟ روشن است که نوع پاسخ به این پرسش می‌تواند در نگاه کنونی مسلمانان در باره جنسیت و زنانگی و مردانگی اثر مستقیم بگذارد. آنچه در پی می‌آید پاسخ این چالش دیرین است.
زیتون–افسانه فرامرزی: سال گذشته، در حالی که سه سال از انتشار سلسله مقالات «محمد(ص) راوی رویاهای رسولانه» در سایت «جرس» گذشته بود، گفت‌و‌گوی تلویزیونی عبدالکریم سروش با عبدالعلی بازرگان در برنامه‌ی «پرگار»، فرضیه «رویاهای رسولانه» را به تمامی به عرصه‌ی عمومی
درآمد: سیاست‌ورزی محافظه‌کاران در ایران، سیاست کشور را دست‌کم به سه آفت گرفتار کرده است. اول نوع حکومت ایده‌آلی که برای استقرار آن تلاش می‌کنند، که یک دولت استبدادی دینی‌ست. در این حکومت یک فرد با تکیه بر نیروهای مسلّح
زمینه مساعد برای روش افکار داعشی اول جهل است و بعد عدم عدالت اجتماعی؛ باید با این دو عامل مبارزه کرد تا افکار داعشی نتواند رشد یافته و پیروان جدیدی جذب کند. دولتهای غربی باید بودجه‌ای را که برای جنگیدن با داعش در نظر گرفته اند صرف مبارزه با بی‌سوادی و ساختن مدرسه کنند. بجای ریختن بمب بر سر مردم باید با وسایل آموزشی و کتاب آنها را بمباران کنید. شاهد بودید که تروریست‌ها چگونه از مدرسه هراس دارند تا حدی که ملاله یوسف زای را به خاطر تحصیل ترور می‌کنند و بوکو حرام اولین هدف مبارزاتی خود را تعطیل مدارس غربی اعلام کرده است. زیرا از نظر آنان علم فقط فراگیری مقررات اسلامی است آن هم به شیوه ای که آنان تفسیر و درک می‌کنند. پس روش مبارزه با داعش را باید تغییر داد تا بتوان به نتیجه رسید و الّا دنیا شاهد اغتشاش و هرج و مرجی روز افزون خواهد بود.
در این گفتار ذیل دو عنوان زمینه ها و دلیل اجتماعی و سیاسی و دینی شورش بر ضد عثمان و قتل خلیفه بررسی خواهد شد: عوامل سنتی و رایج این شورش و دلایل جامعه شناختی تازه تر که ابعاد مهمی از تحولات آن دوران را نشان می دهد.
نقدی بر آراء مصطفی ملکیان با عنایت به مصاحبه‌ی او با سایت فرهنگ‌امروز
در بخش نخست مبحث چگونگی و چرایی کتابت و جمع و تدوین ارائه شد و اکنون در ادامه آن موضوع مهم شبهه تحریف و یا دگردیسی در متن قرآن (اعم از قرآن عثمانی و جز آن) تقدیم می شود.
این جستار، مقایسه‌ای تطبیقی خواهدبود میان مفاهیم «اصل» و «وصل» نزد مولوی با پاسخ آفرینش‌شناسی و هستی‌شناسی قبالای فلسفی/کاربردی به پرسش اصل و وصل.
اشکوری در جایی خاطره دیدارش با خاتمی را نقل می‌کند که وی از پرونده او و آغاجری و مهندس سحابی اظهار نگرانی و ناراحتی می‌کند و می‌گوید رهبر هم با اعدام شما موافق نبود اما این هاشمی شاهرودی اوه اوه. یوسفی دوبار در طول کتاب با نقل قول‌هایی مطرح می‌کند که هاشمی شاهرودی حامی برخی مسئولان دادگاه ویژه برای اجرای حکم اعدام و یا عامل جلوگیری از آزادی او بوده است. البته او از نفاق و ریاکاری محسنی‌اژه‌ای هم روایت می‌کند که از سویی به کروبی می‌گفته که در پی کمک به پرونده اشکوری است و از سویی در پشت صحنه تلاش می‌کند از مراجع علیه وی فتوای ارتداد بگیرد و او را اعدام کند. اما در این تلاش ناموفق می‌ماند و حتی مکارم شیرازی نیز که مورد تقاضای فتوا نبوده راسا نامه می‌نویسد و این امر را رد می‌کند.
لبّ سخن اسپینوزا از این قرار است: داده های وحیانی ، از جنس صدا و تصویراند و منشا و علت بیرونی دارند، بر خلاف تفکر انتزاعی[۴۳] و عقلانی که عاری از صدا و تصویر است و از جنس استدلال ورزی و متضمنِ رسیدن از مقدمات به نتایج با بکار بستن روش منطقی؛ فعالیتی که منشاء درونی دارد، نه بیرونی و از مقتضیات بکار گرفتنِ قوۀ عاقله و ملتزم بودن به قواعد عقلانی است.
شهرت دارد که قرآن در زمان ابوبکر جمع و تدوین شد و در روزگار عثمان اصلاحاتی در آن صورت گرفته و در نهایت به شکل نسخه نهایی و اجماعی اصحاب و مسلمانان در آمد و به زودی در تمام قلمرو اسلام و امپراتوری عربی-اسلامی قرآن عثمانی قران رسمی شمرده شد. اما پیش از ورود به نظریه مشهور ادوار جمع و ویرایش نهایی قرآن، باید اشاره کرد که نظریه مشهور دیگری نیز وجود دارد که متن قرآن در زمان پیامبر کتابت و نیز جمع و تدوین شده بود و سیوطی نیز در «الاتقان» به آن تصریح کرده است.[۱] گرچه نظریه نخست مستند است به گزارشهای مختلف و فراوان تاریخی، که به آنها اشارت خواهد رفت، اما مستندات این نظریه نیز کم نیست و بلکه قابل توجه است.
اگر بخواهم درباره‌ی تمامی اشکالات نگارشی کتاب «ابن خلدون و علوم اجتماعی» بنویسم، هیچ‌وقت مجال پرداختن به محتوا را نخواهم یافت؛ محتوایی که قرار بود زبان ناتوان و بیان مُعوَج نویسنده آن را به مخاطب منتقل کند. به‌راستی که برای فهم چنین متنی جهد و جهادی بایست کرد و چه بسیار مخاطبان که عطای فهم چنین کتابی را به لقایش خواهند بخشید. این که در نوشته‌های کسی ایرادات و اشکالاتی وجود داشته باشد چیز عجیبی نیست. امّا من از این در حیرت‌ام که چه‌گونه کسی که در این سطح قرار دارد، می‌تواند بر همه‌گان خرده بگیرد و آنان را با خشونت زبانی شدید بنوازد؟ به‌راستی، کسی که مهارت فارسی‌نویسی و سطح دانش زبانی‌اش چنین است، چه‌گونه می‌تواند استادان دانش‌گاه را به فارسی‌ندانی و بی‌سوادی و وزارت علوم را به ناتوانی در آموزش و ارتقای زبان فارسی متّهم کند و به معاون وزیر علوم توصیه کند که از برخی استادان دانش‌گاه «إمتحان إملا» بگیرد؟
زیتون-آناهیتا بختیار: از وقتی دونالد ترامپ سکان ریاست جمهوری را در آمریکا عهده‌دار شده، ادبیات جمهوری اسلامی و آمریکا در قبال هم با نوسان‌های بیشتری روبه‌رو شده است. گاه ادبیات تند می‌شود و گاه با نرمی، انگار از خاکستر زیر آتش
زیتون یک نهاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اندیشه‌ای مستقل است که به نهادینه کردن قرائت انسانی، اخلاقی و دموکراتیک از سنت ستبر ایرانی- اسلامی و برکشیدن رفتار توام با مدارا و تساهل در میان ایرانیان می‌اندیشد.
زیتون یک نهاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اندیشه‌ای مستقل است که به نهادینه کردن قرائت انسانی، اخلاقی و دموکراتیک از سنت ستبر ایرانی- اسلامی و برکشیدن رفتار توام با مدارا و تساهل در میان ایرانیان می‌اندیشد.
بازنشر مطالب با ذکر منبع آزاد است. ۱۳۹۴-1401