اندیشه

مِلک یمین، بردگى، اسارت

چکیده: تمام گزاره‌های تاریخی که بیانگر چگونگی حیات پیامبر اسلام هستند، به شفافیت، مُشعِر بر این معنا می‌باشند که پیامبر هرگز نه غلامی داشت و نه کنیزی به عنوان برده، که ایشان را خریداری کرده باشد. اسلام، حُکماً و عملاً،

خشونت مقدس نتیجه‌ی جهل مقدس

چندی پیش معلمی به جهت نشان دادن مجله شارلی ابدو که در آن کاریکاتوری از پیامبر اسلام(ص) نیز وجود داشت به اتهام توهین به پیامبر اسلام(ص) به شکلی فجیع سر بریده شد. در ادامه آن، قتلهای فجیع دیگری در فرانسه

ریشه‌‌های دوقطبی شدن امروز در آمریکا را کجا باید جست؟

نوامبر ۲۰۱۶، هیلاری کلینتون در نطقی که به شکست خود برابر دونالد ترامپ اذعان داشت، گفت که شکاف در جامعه آمریکا، عمیق‌تر از آن‌چه بود که او تصور می‌کرده است. دمکرات‌ها ناباورانه بازی رابه رقیبی باخته بودند که رسانه‌های جریان

یادنامه و حاشیه‌ای بر فقه سیاسی داود فیرحی

درآمد زنده یاد دکتر داود فیرحی به شکل غیرمنتظره و ناگهانی از میان می رفت. جدایی از یاران و دوستان همواره و در همه حال سخت و تلخ است و از این رو «کز سنگ ناله خیزد وقت وداع یاران»

سراب باخودی، سودای بی خودی

به نام خداوند جان و خرد. خیلی خوشوقتم که در جمع هموطنان عزیز در اوکلند کالیفرنیا حاضرم. قرار است در باب خودشناسی عارفانه با یکدیگر گفتگو کنیم. می­کوشم نکاتی را به اختصار عرض کنم. بعد هم پرسش و پاسخی در

«تکفیر» در اندیشه کلامی و فقهی شیعی

درآمد این روزها بار دیگر ماجرای تلخ و فاجعه‌بار تفسیق و تکفیر در جریان است و این بار گریبان یک عالم و مجتهد شیعی را در حوزه قم گرفته است. هرچند آیت‌الله سید کمال حیدری با عنوان رسمی «آیت الله

سیاست اقتدارگرا و اعدام

«مجازات اعدام به گناه آدم‌کشی، به مراتب وحشتناک‌تر از خود آدم‌کشی است. کشته‌شدن به حکم دادگاه به قدری هولناک است که هیچ تناسبی با کشته‌شدن به دست تبهکاران ندارد. آن کسی که مثلاً شب، در جنگل یا به هر کیفیتی

«گویی دنیایی نبوده»؛ شرحی بر کوتاه‌ترین نامه‌ی منسوب به امام حسین

بحث من چهار بخش خواهد داشت*. در بخش اول به اهمیت کوتاه‌ترین نامه‌ی منسوب به امام حسین خواهم پرداخت. در بخش دوم و سوم به شرح کلیدی‌ترین مفاهیم این نامه خواهم پرداخت و در بخش چهارم از آن نتیجه‌ خواهم

اربعینِ ایرانیزه

توضیح زیتون: این نوشته به سبب عدم رعایت امانت و سرقت ادبی از خروجی سایت زیتون حذف شده است. 

«کودک را تنها اخلاقی بار بیاور» و یک اسطوره‌ی دیگر

۱. آموزش مذهبی و منتقدان‌اش تجربه‌های تلخ منتقدان آموزش مذهبی (هر مذهبی) بی هیچ تردیدی درس‌آموز است. آن‌ها بر چیزی دست می‌گذارند که به نظرشان تحمیل و قشری‌گری گونه‌هایی از آموزش‌ مذهبی می‌آید. این تجربه‌ها حتی هنگامی که به وضعیت‌

پدیدارشناسی احزاب بدوی

ساختار بَدَوی احزاب در ایران معاصر (بخش دوم و پایانی: پدیدارشناسی احزاب بدوی) در بخش نخست از این دوگانه، بیشتر به آن پرداختیم که حزب چیست و چه خصوصیاتی دارد و تفاوت آن با سایر نهادهای مدنی، و نیز کارویژۀ

القاب روحانیت و کارکرد‌های آن به روایتِ شریعتی و دیگران

عناوین و القاب برساخته آدمیان کارکردهای متفاوت و حتی متضادی در جوامع بشری دارند. در جوامع مدرن و پیشرفته کنونی که حقوق بشر و ارزشهای دموکراتیک در آنها نهادینه شده است استعمال القاب در محاورات روزمره و نیز کنش‌های اجتماعی

تک‌خدایی شدن بشر و گرایش به مردسالاری

  با نگاهی اجمالی به تاریخ بشر و خدایان مورد پرستش او می توان دریافت که تک خدایی شدن او و یکتا پرستی اش متاخر است و بشر پیش از تاریخ همواره خدایانی را می پرستیده که بر خلاف خدای

خطایی به قدمت تاریخ بشریت

«خطای بزرگی است که شخص آن‌چنان در قوانین بشری غرق شود که به قوانین الهی بی‌‌توجه بماند. مرگ تنها به خداوند تعلق دارد و آدمیان حق ندارند در این امر مجهول مداخله کنند». ویکتور هوگو  خطایی به قدمت تاریخ بشریت

ساختار بَدَوی احزاب در ایران معاصر

بخش نخست: تعریف، ماهیت و کارکردهای حزب نوشتار حاضر که بخش دوم آن به فضل حق سپس تر منتشر خواهد شد نگاهیست اجمالی و گذرا به برخی از مهمترین ویژگیهای ساختاری احزاب بَدَوی با تمرکز بر احزاب ایران امروز. بررسی

متافیزیکِ باختری؛ پارادایم‌های فهمِ حکمت مشرقی و نسبتِ آن با حکمت خسروانی

در آمد: در تاریخ فلسفه در اسلام، پس از تواجه و برخوردِ جدیِ فارابی با فلسفه‌ی یونانی و کوشش به بسطِ آن در جهان اسلام، ابن‌سینایِ بلخی می‌آید. ابن‌سینا در فلسفه‌ی مشاء اسلامی از اهمیتِ بسیاری برخوردار است و لقبِ

اخلاق علیه اخلاق؛ امکان و امتناع نقد اخلاقی‌ اسلامیسم در اندیشه شریعتی

آغاز سخن در زمانه یی که اخلاقیات رسمی‌، اعمال آمرانه هنجارها و “کد‌-رفتارهای” “احکام” شریعت‌محور است، آیا دعوت به اخلاق امری “اخلاقی‌” است، یا کوششی هر چند ناخواسته برای استمرار روابط هژمونیک اقتصادی- اجتماعی موجود در مناسبات سلطه است؟ طرحی نو

می‌شود به سراغ «خدا» رفت

زیتون- طاها پارسا: ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهه‌هاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته

رومینا-داس؛ و ضرورت یک گذار

دخترکی دیگر قربانیِ شده. پدری غیرت ورزیده و دخترش را سر بریده است. به چه علت؟ که چرا بر سر سفره­ی عقد نمی­نشیند و مَهریه طلب نمی­کند و قَبِلتُ بر زبان نمی­آوَرَد. روایتها بر سر این ماجرا بسیار است. آنچه

نبود و امتناعِ نقد؛ بحثی در باب شرایط امتناع

  ۱: در این وجیزه کوشش می‌شود تا نخست تعریفی از نقد به دست داده شود و پس از آن بر شرایطِ امکان یا امتناعِ آن در جوامع اسلامی، مخصوصا افغانستان و ایران و تا حدی به صورت اندک و

انتظاری از «خدا» ندارم

زیتون- طاها پارسا: ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهه‌هاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته

اندیشه‌ی احمد مفتی‌زاده در نسبت با رواداری و بلوغ روانی از منظر ژان پیاژه

 ژان پیاژه روان‌شناس شهیر سوئیسی (۱۸۹۶-۱۹۸۰) که وی را به عنوان یکی از ستونهای روانشناسی معاصر و مبدعین تئوری شناختی می‌شناسند. با تمرکز بر روند تحولی رشد، به تبیین دوره‌ها و مراحل مختلف رشد شناختی انسان پرداخت. پیاژه معتقد بود

فساد ساختاری و ناکارآمدی اصلاحات غیر ساختاری در شرایط کنونی ایران

درآمد: نوشتار حاضر در باب ناکارآمدی راهبرد صرفا انتخابات-محور برای اعمال اصلاحات در ساختارهای سیاسی، اداری و اقتصادی ایران امروز و مبارزه با فساد ساختاری گسترده ای‌ است که آن را فرا گرفته. راهبردی که اصلاحات و اصلاح‌طلبی را به

غیبت «خدا» ممکن است

زیتون- طاها پارسا: ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهه‌هاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته

بر ما بسی کمان ملامت کشیده‌اند

به دنبال مصاحبه اخیر صاحب این قلم در باب اپیدمی کرونا و کارکرد دین و خدا ( زیتون.فروردین ۱۳۹۹) چند تن از عالمان و عامیان قدم به میدان نقد و جرح نهادند و در دفاع از ساحت روحانیت و دیانت،

شق‌القمری که «ما» را دو شقه کرده است

مقدمه از دیرباز، آیات نخستین سورۀ قمر دربارۀ شکافتن ماه در میان مفسران و متکلمان اسلامی محل بحث بوده است. جمعی بر این رأی رفتند که این آیات از معجزۀ بزرگی که در زمان پیامبر اسلام به وقوع پیوست سخن