خواندنی‌ها

ذهنیت «سرنگونی آسان» حکومت

گستردگی و عمر جنبش اعتراضی ۱۴۰۱ ایران و تنوع بی‌سابقه اقشار درگیر در آن، امیدواری مخالفان حکومت را به تغییرات بنیادین به‌شدت افزایش داد. همزمان، طیف وسیعی از این مخالفان در خارج و داخل کشور -با گرایش‌های متنوع یا متضاد-

تاریخ ما را نخواهد بخشید

نزاع‌های اپوزیسیون نفس‌گیر شده. همه می‌دانیم. و این منشا سرخوردگی خواهد شد. این هم روشن است. ایده‌ی براندازی و ضرورت آن در جان مردم جاری است و جراحت وجود جمهوری اسلامی بر پیکر ایران برقرار است. اما روزی نیست که

آیت‌الله العظمی اِآی؛ هوش مصنوعی و آینده مرجعیت دینی

۱ـ اگر تا دو دهه دیگر، انسان‌هایی برای «تقلید احکام شرعی» وجود داشته باشند، و اساساً تقلید در اموری شرعی، رخت از رخ دین نبسته باشد، لااقل، مراجعِ تقلیدِ انسانی به تاریخ فقه می‌پیوندند؛ و این شغل، از دنیایِ فانی

ایران در قرن بیست و یکم!

در قرن ۲۱ که ناسا دارد قوی‌ترین تلسکو‌پ‌هایش را به سیاه‌چاله‌های راه‌شیری می‌فرستد، در قرنی که هوش مصنوعی دارد تلاش می‌کند تا خواب انسان را شبیه‌سازی کند، در ایران باید در اتاق بازجویی بنشینی، در برگه‌های بازجویی بنویسی من حق

 اعدام به وقت اذان صبح!

قرار بود حکومت دینی و ولایت فقیه برای ایرانیان دین و دنیای آباد بیاورد اما آنچه پس از چهل و چهار سال در صدر سیاهه دستاوردهای آن قرار دارد، فقر و فلاکت و استبداد و خشونت و سرکوب و اعدام

برای ایده‌ای که نیست!

جنگ اول به از صلح آخر؛ همین ابتدا بگویم این «چهارگانه» ناامیدکننده است. بنابر این نقد کسانی را که در جستجوی ایده‌ای یا عقیده‌ای برای «نجات ملی» این را می‌خوانند و چیزی نمی‌یابند پیشاپیش می‌پذیرم. نوشته‌های مأیوس اما تباری در

تجربه دینی با پوست

پیشترها شمار معدودی از جوانان بودند که از هدف و غایت دین می‌پرسیدند. کسانی هم در کسوت متفکران دینی توصیه می‌کردند دین را در همین باورهای عامیانه و مناسک متعارف نبینید. دین گوهری دارد که از آن غفلت کرده‌ایم. اگر

گشت ارشاد مردانه

  در شرایطی که جامعه ایران پیوسته در وضعیت اعتراضی-جنبشی به‌سر می‌برد، تحلیل مسائل از منظر فقهی شاید چندان جذاب به‌نظر نرسد و تقلیل‌گرایانه محسوب شود. اما، نظر به اهمیت موضوع از یک‌سو، و ارجاع به مقدمه یادداشتی که پیش‌تر

شروعش با خودتان است و اتمامش خیر!

آقای اژه‌ای ریاست قوه قضائیهآقای رادان ریاست پلیس کشور با سلام اینجانب دو دختر دارم، هر دو جوان و درس‌خوانده.آنها اخبار داخل کشور را معمولا نگاه نمی‌کنند و یا گوش نمی‌کنند. دیشب در جمع خانوادگی به آنها خبر دادم، که

تن و وطن، گفت‌وگو و امید: مساله و راه‌حل

لنگر از قافله ریگ روان می‌جویی/ ای که از زندگی امید ثبات است ترا (صائب تبریزی) ۱) همنشینی و همزیستی با سرطان بی‌شباهت به «زندگی قسطی» نیست، مدام باید بدانی که به جایی بدهکاری و چیزی را از جان و

چرا ما مردم ایران حالمان بد است؟ 

اگر ما در ایران کنونی الان حالمان اینقدر بد است به خاطر این است که این ۴ تا را (خوشی، آزادی، برابری، عدالت)، هیچ‌کدام‌شان را نداریم. هیچ‌کدام‌شان را نداریم به لحاظ خوشی که خب اصلا کاریکاتور بدون شرح باید بگوییم

ایران در آستانه‌ی انقلاب؟ گفت‌وگو با جک گلدستون

جک گلدستون مورخ انقلاب‌هاست. هرچند تخصص اصلی‌اش تاریخ نیست و بیشتر جامعه‌شناس است. یا شاید جمعیت‌شناس. و البته عنوان رسمی‌اش «استاد سیاست‌گذاری عمومی» است. خلاصه آنکه در طبقه‌‌بندی‌های دنیای آکادمیک درست نمی‌شود او را جا داد. اما انبوه نوشته‌هایش را

«چرا از رفراندوم هراس دارید»؛ نامه مصطفی تاجزاده به خامنه‌ای؛

به نام خدای رنگین کمان آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران باسلام عصر دیروز، شنبه ۲۰ اسفند ۱۴۰۱، برای بار سوم در ماه گذشته ماموران تفتیش و بازرسی زندان، نهاد تحت‌نظر منصوبان شما، به اتاق ما در اوین حمله کردند.

بیانیه تاریخی موسوی و حق حاکمیت ملی

این هفته دوستان عزیز هم‌بندی‌ام آقایان دکتر سعید مدنی و حسین رزاق را به‌دلیل امضای نامه‌ی حمایت از بیانیه تاریخی مهندس موسوی به بند ۲۰۹ احضار کردند. شرم‌آور اینکه بازجویان تلاش می‌کردند روایتی امنیتی از این بیانیه بدهند. حقیقت اما

سقوط 

چکیده: سقوط هر شرکت، سازمان یا ساختار سیاسی و اجتماعی چهار مرحله دارد؛ وقتی مرحله چهارم رخ دهد «رخداد سقوط» پایان می یابد. جمهوری اسلامی سه مرحله اول سقوط را طی کرده است، نمی‌دانم تا کی و تا چه حد

«و ما می‌توانیم»؛ در مورد بیانیه محمد خاتمی 

میرحسین موسوی در پیام روز شنبه خود مبرم‌ترین نیاز امروز را ایمان آوردن به توانایی‌مان برای عبور از مرحله کنونی عنوان‌ می‌کند. سند صحت این داوری بیانیه روز بعد حجت‌الاسلام و المسلمین خاتمی است، که مفصلاً به ذکر همان استدلال‌های

در ضرورت اصلاحات بنیادی در قانون اساسی 

درآمد: مقاله‌ی زیر ابتدا برای ارائه در سمیناری درباره قانون اساسی تهیه شد که قرار بود در دی‌ماه ۱۴۰۱ در تهران برگزار شود و متاسفانه با مخالفت نهادهای امنیتی منتفی شد. بعد از آن قرار شد امشب در نشستی کلاب

سلام کیوان

سلام کیوان؛ خدا می‌داند که این‌چندمین بار است که در زندانی و خدا می‌داند که آیا تو به زندان اُنس گرفته‌ای یا زندان به تو عادت کرده‌است؟ اگر بگویم این همه از تبار خونینی است که از آن برخاسته‌ای خواهند

دشمنانتان از شما نیرومند‌ترند!

در تحلیل‌هایی که محافل نزدیک به نظام از اعتراضات اخیر ارائه کردند، «علوم شناختی» جایگاه ویژه‌ای داشت. آنچه این تحلیل‌گران از علوم شناختی می‌فهمند، امکان سازمان دادن به ذهن و رفتار مردمان با تبلیغات است. خیال کرده‌اند در مدت زمانی

ما درون تاریخ یک انقلابیم 

هر انقلابی تاریخ خود را می‌سازد. برخی مایل‌اند که وقایع را غیرتاریخی بفهمند؛ در حالیکه «رخداد» به هیچ عنوان پدیداری غیرتاریخی نیست. هر رخداد با وجود شکافی که در روال عادی می‌سازد، عادتی را خرق می‌کند و غیرمنتظره است، اما

همیشه برای مردن وقت هست 

پریسا جانم، فردا درست سه سال از رفتن تو و ری‌را از این خانه می‌گذرد. سه سال پیش چمدان‌ها را یکی یکی در ماشین گذاشتم، مطمئن شدیم پاسپورت، کیف پول و موبایل را همراه برده‌ای و با هم به فرودگاه

انقلاب قطعی است 

این چندمین متنی است که می‌نویسم و تمام نمی‌شود؛ آنقدر جملاتم پر از خشم است که پروا می‌کنم منطقم را مخدوش کند. اما مهار کردن خشم در وضعیتی که جوان ۲۲ ساله کشور را به خاطر بستن اعتراضی یک خیابان

می‌خواهم ناجور ببینم 

یک– امروز برخی با ارایه تصویر و تحلیلی ناجور از آنچه در ایران به گستره ایرانیان در سراسر جهان می‌گذرد، تلاش دارند بر قامت کژ سیاست‌های خود جامه‌ای جور بپوشانند. مَثلِ اینان همچون مثل ویکتور امانوئل سوم، واپسین پادشاه ایتالیاست

“داغ کردن” یا جنایت به نام قانون؟ 

جنایت اعدام غیرقانونی محسن شکاری جلوه‌ای دیگر از سیره پلیدی است که برای توجیه هر فساد، جنایت و تعدی به حقوق مردم، با افتخار و بدون شرمندگی، متوسل به سیره پیامبر و قران و نهایتا قانون می‌شود. چند روز پیش

توماج صالحی کیست؟ « همه به جز من حق دارند بروند»

توماج صالحی، مشهورترین رپر معترض ایران، مهندس مکانیک و کارگر تراشکاری است که دستمزد و حتی موتورش را خرج ساختن ترانه‌هایش در اعتراض به حکومت کرده است. می‌گوید نمی‌ترسد و می‌خواهد شجاعتش را به دیگران سرایت دهد. در یک سال

چرا معترضان در ایران خیابان را رها نمی‌کنند؟ 

میثم سعادت: دکتر آصف بیات جامعه‌شناس و نویسنده کتاب‌های درخشان «سیاست‌های خیابانی؛ جنبش تهیدستان شهری» و «طبقه، سیاست و نظریه اجتماعی» در مصاحبه‌ای که با رویداد۲۴ داشته درباره شرایط کنونی ایران و خشونت موجود در اعتراضات و همچنین سرکوب اعتراضات

نظام چاره‌ای جز مجلس موسسان ندارد

احمد هاشمی: شهید آیت‌الله سید محمد بهشتی را می‌توان مهم‌ترین نظریه‌پرداز انقلاب دانست. وی از دهه ۴۰ خورشیدی در سخنرانی‌ها و مکتوبات خود به مفهوم حکومت اسلامی اشاره می‌کند. جامعه‌ای آرمانی که نه ایرادهای حکومت‌های جمع‌گرا را دارد و نه

تفاوت مواجهه‌ی رهبران مذهبی شیعه و سنی ایران با اعتراضات اخیر 

الگوی آیت‌الله ـ الگوی شیخ‌الاسلام یکی از نکات جالب توجه ذیل پرسش از نسبت دین و جنبش اعتراضی اخیر، تفاوت الگوی مواجهه‌ی علمای عالی‌رتبه‌ی شیعه و سنی با اعتراضات است. این دو الگو را خلاصه‌وار می‌توان چنین صورت‌بندی کرد (با