یادداشت

نزاع فکری میان مخالفان جمهوری اسلامی درباره جمهوری‌خواهی و مشروطه‌خواهی، یکی از رایج‌ترین چالش‌های نظری است که طی سالهای گذشته در جریان بوده است که تحقق آن، ارتباط چندانی به امروز ندارد. گذشته از کم‌فایدگی این بحث برای دوران گذار،

از منظر اکادمیک هیچ «فاکت ناب» یا «واقعیت بی‌واسطه» در تحلیل، فهم و تاویل رخدادها و انقلاب‌ها وجود ندارد. بلکه پیش‌فهم‌ها (Pre-understanding یا Presumption) و افق‌های انتظاری بازیگران و ناظران نقش تعیین‌کننده در فهم و تاویل وقایع دارند. بنابراین هیچ

پس از انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در پنجم نوامبر ۲۰۲۴، نوشته‌ای با عنوان «ترامپِ جنگ‌افروز» در وب‌سایت زیتون منتشر کردم. در آن نوشته، از این‌که ترامپ (به هر دلیل) دنبال جنگ در جهان نیست، استقبال شده و این

اعتصاب غذای خشک مهدی محمودیان، فعال و زندانی سیاسی ، که در اعتراض به احکام ظالمانه و ناعادلانه قضایی و سرکوب‌ جمهوری اسلامی، در زندان اوین آغاز شده، نقطه‌ای حساس و بحرانی در روند مبارزات ضد دیکتاتوری در ایران است.

«در جنگل حوزه‌های درسی آن‌ها، در انتهای هر چشم‌انداز، چیزی جز چوبه‌های دار نمی‌بینید» (ادموند برک‌، تأملاتی در مورد انقلاب فرانسه) آن‌دو که به تیر آبدارچی، گرفتار شده بودند؛ هدف کدامین بغض و خشم قرار گرفته بودند؟ تفاوت بین دنیای

«طرح ژنریک و کم‌خطر عبدالکریم سروش. فیلسوف، جامعه‌شناس، اسلام‌شناس، هنرشناس، روان‌درمانگر که برخلاف آن یکی سروش، به جای استفاده دائمی از مولوی، گاهی هم از حافظ استفاده می‌کند. وی پس از دریافت دکترای داروسازی، به تحصیل در ادبیات و فلسفه

ایران، این دیار پُر رمز و راز، چه جای عجیبی است که بسیاری از ساکنانش در آرزوی ترک آن و بسیاری از دورافتادگانش در حسرت بازگشت به آن می‌سوزند. چگونه می‌توان سرزمینی را وصف کرد که عشق به آن، دوستدارانش

«ما در قبرستانی بیش زندگی نمی‌کنیم… همه چیز بوی استخوان و کفن گرفته است، همه چیز خیالِ شکست و مرگ را به یاد می‌آورد.» – از نامه‌ی نیما یوشیج به احسان طبری. جامعه تازه فهمیده بود که می‌تواند از روزوروزگار

شواهد گوناگون حاکی از آن است که جامعه ایران، خواهان گذار از وضعیت موجود است و این خواسته را آنجا که توانسته محقق ساخته و آنجا که نتوانسته، به شیوه‌های مختلف، آن را ابراز نموده است. این خواست و تحقق

در اولین ساعات روز شنبه هفتم دسامبر زنگ پایان برای بشار اسد به صدا در آمد. آنقدر راحت رفت که گویی اصلا پیش از آن هم وجود نداشته. فقط سقوط دمشق موجب شد تا یازده روز تحلیل های مضحک و

آقای «سید محمود نوری‌زاده» نماینده مردم مشگین‌شهر در دوره پنجم، وقتی ریاست سنی مجلس را ترک کردند، سخنی گفتند که آن سخن برا همیشه یک سخن ماندنی شد. نوری‌زاده فرمود: «در هر حال آن ریاست سنی هم برای یک روز

دولت پزشکیان و گروهی از اصلاح‌طلبان حکومتی با اجرای لایحه حجاب و عفاف مخالفت کرده‌اند. معاونان رئیس‌جمهور از تلاش دولت برای تعویق اجرای قانون یا تغییر برخی از موارد آن سخن گفته‌اند. شخص رئیس‌جمهور نیز از مبهم بودن لایحه یا

رسانه‌های گوناگون و برخی “کارشناسان” در تحلیل سیاست‌های آینده ترامپ در قبال حاکمیت ولایی، به‌طور مکرر از مفهوم “فشار حداکثری” (Maximum Pressure) استفاده می‌کنند. این اصطلاح شاید برای ایجاد هیجان سیاسی و عوام‌فریبی رسانه‌ای کاربرد داشته باشد و حتی برای

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی جدی میان من و یکی از همکاران و دوستان قدیمی که سابقه جنگ و خدمت در رده بالای سپاه را داشت، درگرفت. او طرفدار سرسخت

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در شکل گیری و حمایت گسترده مردم از انقلابی که اسلامی خوانده شد، داشته است. سکولاریسم فرمایشی به نوعی سکولاریسم گفته می‌شود که در آن جدایی

آنچه وضعیت خاصی به این دوره از انتخابات آمریکا داده، ویژگی دوران کنونی است که جهان در آن قرار دارد. این دوران جدید از جنگ جهانی اول آغاز شد؛ زمانی که اصلی‌ترین کشورهای تشکیل‌دهنده «غربِ اروپایی» با ورود به یک

۱. بدیهی است که می‌توان بر روی مفاد و مواد گفتگوی مناظره عبدالکریم سروش با یکی از فقهای حوزه علمیه قم (ابوالقاسم علیدوست) در آبان ماه ۱۴۰۳ (که دو نشست آن تاکنون منتشر شده است) به بحث و بررسی نشست.

بازگشت ترامپ به کاخ سفید، بن‌بست راهبرد “نه جنگ، نه مذاکره” رهبر حاکمیت ولایی را برجسته‌تر خواهد کرد. بنا به گفته دستیاران ترامپ، رئیس‌جمهور چهل‌وهفتم آمریکا، سیاست‌های سختگیرانه‌ای برای فشار اقتصادی و انزوای رژیم ولایی به اجرا خواهد گذاشت. بر

در تحلیل سیاسی و روانشناختی دیکتاتوری، مسئله مقصر دانستن پذیرفتگان دیکتاتوری به عنوان افرادی که در بقای آن نقش دارند، بسیار چالش‌برانگیز است. آیا می‌توان پذیرفت که کسانی که به دلایل مختلف به نظام دیکتاتوری تن داده‌اند، مسئولیت بیشتری از

امروز یکم نوامبر، روز جهانی وگن است؛ این روز، یادبودِ تمام دردمندی‌ها و خودآگاهی‌هایی است که انسان‌هایی عاشق، اندیشمند و بیزار از خشونت و سلطه‌ی غیرضروری، در وجود خویش دریافتند و برای کاهش درد و رنج موجوداتی ستمدیده و بی‌دفاع

درآمد در این نوشتار به دو مطلب خواهم پرداخت. نخست، تحلیلی از عنوان مقاله و سپس نگاهی به وضعیت دموکراسی و حقوق بشر در جمهوری ولایی ایران، و  سپس اشاره‌ای به برخوردهای ظالمانه حکومتی‌ها، به‌ویژه دستگاه قضایی با مجمع مدرسین

  در حالی‌که با نفس‌های حبس‌شده در سینه منتظر حمله نظامی اسرائیل به کشور‌مان هستیم، به نگارش این یاداشت کوتاه می‌پردازم. به امید مانایی صلح، جنگ حتا حوصله‌ای برای نگارش و خواندن اینگونه مطالب نخواهد گذاشت. در حال شنیدن صدای

در جهان امروز، رادیکال‌های فکری اغلب به چهار جریانِ عمده رادیکالِ راستِ سکولار، رادیکالِ چپِ سکولار، رادیکالِ بنیادگرای مذهبی و رادیکال عرفانی دسته‌بندی می‌شوند. رادیکال‌های ایدئولوژی‌زده از همه جریان‌های فوق، اغلب در جهانی رمانتیک زیست می‌کنند؛ جهانی خیالی، متوهمانه و

آقای خاتمی، بسیار کوشید اصلاحات مورد نظر خود را به عنوان یک روش برای اصلاح و بهبود جمهوری اسلامی در چارچوب ساختار حقوقی و واقعی جمهوری اسلامی به کار گیرد و هرگز بر این رأی نبود که این اصلاح، به

گسترش درگیری‌های نظامی میان نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی با اسرائیل پس از حملات هفتم اکتبر حماس، خاورمیانه را در وضعیتی خطیر قرار داده است. با کشته شدن حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان و پیش آن فرماندهان ارشد این سازمان،

یکی از شبه‌استدلالهایی که طرفداران جمهوری اسلامی (مانند رضا نصری) مدعی استاندارد دوگانه غرب درباره به فروش تسلیحات جنگی به کشورهای دیگر صورت بندی می کنند ازین قرار است که: غرب به اوکراین و اسراییل سلاح می فروشد، جمهوری اسلامی

سخنان اخیر رضا پهلوی در محفل « شورای آمریکایی- اسرائیلی» در شهر واشنگتن حقیقتا تاسف بار و شرم آور بود. تصور نمی کنم این مرز و بوم روزگاری را به خود دیده باشد که بخشی از اپوزیسیونِ براندازش این‌چنین در

«زندان در زندان»، رنجنامۀ خانم فائزه هاشمی عزیز که در زندان اوین نوشته شده را خواندم و سخت غمگین شدم. فعالیت های سیاسی و مدنیِ فائزه خانم را از دهۀ هفتاد شمسی رصد کرده و به نیکی بخاطر دارم؛ از