تشیع آغازین در پویه تاریخ
شیعه به مثابه یک حزب سیاسی بود که با یک اعتراض ساده و روشن آغاز شد و در گردونه تحولات بعدی در طول سه قرن به یک گروه اعتقادی-سیاسی کاملا متمایز و در پارهای موارد متعارض در متن اکثریت مسلمان سامان یافت. به نظر میرسد عنوان شیعه از قرن دوم به بعد به جریانی اطلاق شده که یک قرن بعد به شیعه اثنی عشری (امامی) نامبردار شده است. در آغاز عنوان «شیعه علی» رایج بود و مصطلح ولی بعدها عنوان شیعه بر عموم شیعیان اطلاق شده است. البته تشیع از همان آغاز به گروههای مختلف و حتی متضاد تقسیم شده که می گتوان به سه شیعی کیسانیه در قرن دوم و زیدیه و اسماعیلیه در قرن دوم اشاره کرد.